Pagbabago noong 09:13, 6 Hulyo 2016 baguhin 112.207.125.183 (usapan) No edit summary Tatak: Pagbabagong biswal ← Nakaraang pagkakaiba		Pagbabago noong 09:14, 6 Hulyo 2016 baguhin i-undo 112.207.125.183 (usapan) No edit summary Tatak: Pagbabagong biswal Susunod na pagkakaiba →
Linya 21: [[Kategorya:Mga bulkan sa Pilipinas\|Pinatubo]] [[Kategorya:Mga bundok sa Pilipinas\|Pinatubo]] Ang Bundok Pinatubo ay isang aktibong bulkan sa pulo ng Luzon sa Pilipinas, sa isang interseksiyon ng mga hangganan ng mga lalawigan ng Zambales Ang Bundok Pinatubo ay isang aktibong bulkan sa pulo ng Luzon sa Pilipinas, sa isang interseksiyon ng mga hangganan ng mga lalawigan ng Zambales'''Mount Pinatubo''' ([[Filipino language\|Filipino]]: ''Bundok Pinatubo/Bulkang Pinatubo'') is an [[Active volcano\|active]] [[stratovolcano]] in the [[Cabusilan Mountains]] on the island of [[Luzon]], near the [[tripoint]] of the [[Philippine province\|Philippine provinces]] of [[Zambales]], [[Tarlac]] and[[Pampanga]].<sup>[[Mount Pinatubo\|[4][5]]]</sup> Before the volcanic activities of 1991, its eruptive history was unknown to most people. It was heavily [[Erosion\|eroded]], inconspicuous and obscured from view. It was covered with dense [[forest]] which supported a population of several thousand indigenous people belonging to the [[Aeta people\|Aetas]]. Mount Pinatubo (Filipino: Mount Pinatubo / Mount Pinatubo) ay isang aktibong stratovolcano sa Cabusilan Mountains sa isla ng Luzon, malapit sa Tripoint sa mga lalawigan ng Pilipinas ng Zambales, Tarlac at Pampanga. [4] [5] Bago ang bulkan aktibidad of 1991, ang pumuputok history ay hindi kilala sa karamihan ng mga tao. Ito ay mabigat na bagbag, kapansin-pansin at obscured mula sa view. Ito ay sakop na may siksik na kagubatan kung saan suportado populasyong ilang libong katutubong tao na kabilang sa mga Aetas. The volcano's [[Plinian]] / [[Ultra-Plinian]] eruption on June 15, 1991 produced the second largest terrestrial eruption of the 20th century after the 1912 eruption of [[Novarupta]] in the [[Alaska Peninsula]].<sup>[[Mount Pinatubo\|[6]]]</sup> Complicating the eruption was the arrival of [[Typhoon Yunya (1991)\|Typhoon Yunya (Diding)]], bringing a lethal mix of ash and rain to areas surrounding the volcano. Successful predictions at the onset of the climactic eruption led to the evacuation of tens of thousands of people from the surrounding areas, saving many lives, but the surrounding areas were severely damaged by [[Pyroclastic flow\|pyroclastic flows]], ash deposits, and subsequently, by the [[Lahar\|lahars]] caused by rainwaters re-mobilizing earlier volcanic deposits causing extensive destruction to infrastructure and changing the river systems months to years after the eruption.<sup>[[Mount Pinatubo\|[6][7]]]</sup> Ang bulkan Plinian / Ultra-Plinian pagsabog noong Hunyo 15, 1991 ginawa ang pangalawang pinakamalaking panlupa pagsabog ng ika-20 siglo pagkatapos ng 1912 pagsabog ng Novarupta sa Alaska Peninsula. [6] Complicating ang pagsabog ay ang pagdating ng bagyong Yunya (Diding), nagdadala ng isang nakamamatay na halo ng abo at ulan sa mga lugar na nakapalibot sa bulkan. Ang matagumpay na mga hula sa mga sakay ng climactic pagsabog humantong sa evacuation ng sampu-sampung libo ng mga tao mula sa mga nakapaligid na lugar, pag-save ng maraming buhay, ngunit ang mga nakapaligid na lugar ay malubhang napinsala sa pamamagitan ng pyroclastic daloy, ash deposito, at sa dakong huli, sa pamamagitan ng lahars sanhi ng rainwaters muling mobilizing mas maaga bulkan deposito nagiging sanhi ng malawakang pagkawasak sa imprastraktura at ang pagpapalit ng mga sistema ng ilog na buwan hanggang taon matapos ang pagsabog. [6] [7] Ang mga epekto ng pagsabog ay nadama sa buong mundo. Ito ipinalabas humigit-kumulang 10 bilyong tonelada (1.1 × 10 10 maikli tons) o 10 km 3 (2.4 cu mi) ng magma at 20 milyong tonelada (22 milyong maikling tons) SO 2, nagdadala malawak na dami ng mga mineral at metal sa ibabaw kapaligiran. Ito injected pa particulate sa alangaang kaysa sa anumang pagsabog dahil Krakatoa sa 1883. Sa mga sumusunod na buwan, ang aerosols binuo ng isang global layer ng sulpuriko acid manipis na ulap. Global temperatura ay bumaba sa pamamagitan ng tungkol sa 0.5 ° C (0.9 ° F) sa mga taon 1991-1993, [8] at osono ubos pansamantalang nadagdagan sa kalahatan. [9] The effects of the eruption were felt worldwide. It ejected roughly 10,000,000,000 [[Tonne\|tonnes]] (1.1×10<sup>10</sup> [[Short ton\|short tons]]) or 10 km<sup>3</sup> (2.4 cu mi) of magma, and 20,000,000 tonnes (22,000,000 short tons) [[Sulfur dioxide\|SO]] [[Sulfur dioxide\|2]], bringing vast quantities of minerals and metals to the surface environment. It injected more [[particulate]] into the [[stratosphere]] than any eruption since [[Krakatoa]] in 1883. Over the following months, the aerosols formed a global layer of [[sulfuric acid]] haze. Global temperatures dropped by about 0.5 °C (0.9 °F) in the years 1991-93,<sup>[[Mount Pinatubo\|[8]]]</sup> and [[ozone]] depletion temporarily increased substantially.<sup>[[Mount Pinatubo\|[9]]]</sup>{{pilipinas-stub}}

Bundok Pinatubo: Pagkakaiba sa mga binago