Dinastiyang Shang: Pagkakaiba sa mga binago

Content deleted Content added
m Ibinalik ang mga pagbabago ni 112.198.75.59 (Usapan) patungo sa huling rebisyon ni WayKurat
Ermahgerd9 (usapan | ambag)
m Paglilinis
Linya 47:
{{Infobox Chinese|pic=Shang (Chinese characters).svg|piccap="Shang" in [[oracle bone script]] (top left), [[bronze script]] (top right), [[seal script]] (bottom left), and modern (bottom right) Chinese characters|picsize=135px|c=商朝|p=Shāng cháo|w=Shang<sup>1</sup> ch'ao<sup>2</sup>|mi={{IPAc-cmn|sh|ang|1|-|ch|ao|2}}|poj=Siong tiâu|suz=Saon záu|l=Shang dynasty|j=Soeng1 ciu4|y=Sēung chìuh|oc-bs=&#42;s-tang m-traw|c2=殷代|p2=Yīn dài|w2=Yin tai|j2=Jan1 doi6|y2=Yān doih|poj2=Ûn tāi|wuu2=In de|oc-bs2=&#42;ʔər m-traw|l2=Yin era}}
{{History of China|BC=1}}
Ang '''Dinastiyang Shang''' ([[Wikang Tsino|Tsino]]: 商朝; [[pinyin]]: Shāng cháo) o '''Dinastiyang Yin''' (Tsino: 殷代; pinyin: Yīn dài), ayon sa tradisyonal na historyograpiya, ay namahala sa Lambaklambak ng [[Ilog Dilaw na Ilog]] sa ikalawang milenyo BK, ang sumunod sa [[Dinastiyang Xia]] at sinundan ng [[Dinastiyang Zhou]]. Ang klasikong pagkuwentopahayag tungkol sa mga Shang ay nanggagaling sa mga teksto tulantulad ng ''[[Aklat ng mga Dokumento]]'', ''[[Mga Salaysay sa Kawayan]]'' at ''[[Mga Talaan ng Dakilang IstoryadorHistoryador]]''. Ayon sa tradisyonal na kronolohiya na batay sa mga kalkulasyon na ginawa noong humigit-kumulang 2,000 taon na ang nakakaraan ni [[Liu Xin]], ang Shang ay namahala noongmula 1766- hanggang 1122 BK, ngunit ayon sa mga kronolohiya batay sa mga "kasalukuyang teksto" ng ''Mga Salaysay sa Kawayan'', sila ay namahala noongmula 1556- hanggang 1046 BK. Pinetsahan sila ng [[Kronolohiyang Proyektong Xia–Shang–Zhou]] mula sa c. 1600 hanggang 1046 BK.
 
Ang Dinastyang Shang ay ang pinakamaagang dinastya ng tradisyonal na Tsinong kasaysayan na suportado ng arkeolohikal na katibayan. Ang mga paghuhukay sa Mga Guho ng Yin (malapit sa kasalukuyang araw na [[Anyang]]), na kung alin ay natukoy bilang ang huling Shang na kabisera, ay nakatuklas ng labing-isang mga mahahalagang maharlikang mga puntod at ang mga pundasyon ng mga palasyo at mga lugar ng pagsusulinaw, na naglalaman ng mga sandatang pangdigmapandigma at mga labi mula sa parehong mga hayop at taong sakripisyo. Libu-libong mga tanso[[tansong pula]], hade, bato, buto, at mga seramikang artipakto ang natagpuan.
 
Ang lugar sa Anyang ay nagbunga ng pinakamaagang alam na katawan ng Tsinong pagsusulat, karamihan ay mga panghuhula na nakaukit sa butong orakulo - mga talukob ng pagong, mga paypay ng baka, o iba pang mga buto. Higit sa 20,000 ang natuklasan sa unang pang-agham na mga paghuhukay sa panahon ng mga 1920 at 1930, at mahigit apat na beses karami ang natagpuan mula noon. Ang mga paguukit ay nagkakaloob ng mahahalagang pananaw sa maraming mga paksa mula sa pulitika, ekonomiya, at relihiyosong gawain pati na rin sa sining at panggagamot sa maagang yugto ng kabihasnang Tsino.