Batas militar: Pagkakaiba sa mga binago
Content deleted Content added
m Ibinalik ang mga pagbabago ni 180.190.35.45 (Usapan) patungo sa huling rebisyon ni 180.191.122.72 Tatak: Rollback |
Kinansela ang pagbabagong 1663312 ni 180.191.122.72 (Usapan) Tatak: Undo |
||
Linya 1:
{{distinguish|Batas pangmilitar}}
[[File:DunmoresProclamation.jpg|thumb|upright|Ang ''Proklamasyon ni Dunmore'' noong Nobyembre 14, 1775 na nagdeklara ng Batas-militar sa [[Kolonya ng Virginia]], ilang buwan matapos sumiklab ang [[Himagsikang Amerikano]]]]
Ang '''batas militar''' ay kakaibang kapangyarihan ng [[estado]] na karaniwang ipinatutupad nang panandalian ng isang pamahalaan kapag hindi na nito maayos magampananan ang pamamahala gamit ang sibilyan nitong kapangyarihan (e.g. pagpapanatili ng kaayusan at katiwasayan, o magbigay ng mga pangunahing serbisyo). Sa isang ganap na batas militar, ang pinakamataas na opisyal ng militar ang namumuno, o naitatalaga bilang tagapamahala o [[puno ng pamahalaan]], kasabay ng pagbuwag o pagtanggal ng lahat ng kapangyarihan ng mga sangay ng pamahalaan mula [[tagapagpaganap]], [[tagapagbatas]], hanggang [[panghukuman]].<ref name="Sidlinger">{{cite web | title=Martial Law | url=http://sidlinger.tripod.com/ml.html | publisher= Sidlinger | accessdate= 2010-12-23}}</ref>
Maaaring ipatupad ng pamahalaan ang batas militar upang manaig ang kanilang kapangyarihan sa sambayanan. Ang ilang insidente ng pagpapatupad ng batas militar ay nangyayari matapos ang isang [[kudeta]] (gaya sa [[Thailand]] noong 2006 at 2014); kapag may banta ng malawakang protesta laban sa pamahalaan ([[Tsina]] sa [[Tiananmen Square]] noong 1989); upang supilin ang oposisyong politikal ([[Poland]] noong 1981); sugpuin ang napipintong pag-aalsa ([[Canada]], ''October Crisis'' noong 1970). Nagdedeklara rin ng batas militar tuwing may matinding sakuna; ngunit, ang ilang bansa ay gumagamit ng ibang legal na konstruksiyon, gaya ng ''[[estado ng kagipitan]]. Ayon kay Franzane Abella gamit ang Chomskyan method para mag preserba ng mga taktika at estratehiya para sa pag-unlad gamit ang pagdidisiplina sa mga katawan ng gobyerno at iba. Magagamit din dito ang '''game-theoretical political-cum-economic analysis''' para malaman kung ang desisyon na nagawa ay epektibo gamit rin ang'' common knowledge para masasabi na ang resulta at ang kagamitan ng batas militar ay epektibo.<ref>https://www.princeton.edu/~nmccarty/Political_Game_Theory%20.pdf</ref>
Nagpapatupad din ng batas militar tuwing may mga hidwaan gaya ng pananakop, kung saan ang kawalan ng pamahalaang sibilyan ay nagdudulot ng pagkabalisa ng populasyon. Ang ilang halimbawa ng ganitong pamamahalang militar ay noong rekonstruksiyon pagkatapos ng [[Ikalawang Digmaang Pandaigdig]] sa [[Alemanya]] at [[Hapon]], pati na rin noong rekonstruksiyon sa timog Estados Unidos pagkatapos ng [[Digmaang Sibil Amerikano]].
Linya 10:
==Sa Pilipinas==
Napasailalim sa batas militar ang [[Pilipinas]] mula 1972 hanggang 1981 sa ilalim ng pamumuno ni [[Ferdinand Marcos]], sa pamamagitan ng [[Proklamasyon Blg. 1081]] na nilagda noong Setyembre
Noong Mayo 23, 2017, idineklara ni [[Rodrigo Duterte]] ang batas militar sa [[Mindanao]], sa pamamagitan ng [[Proklamasyon Blg. 216]], dahil sa [[Krisis sa Marawi|pagsalakay]] ng [[Pangkat ng Maute]] sa [[Marawi]], kabiserang lungsod ng [[Lanao del Sur]]. Ipinahayag ito sa isang pagpupulong sa [[Moscow]] ni Kalihim [[Ernesto Abella]],<ref name="news.abs-cbn.com">{{cite web|url=http://news.abs-cbn.com/news/05/23/17/duterte-declares-martial-law-in-mindanao|title=Duterte declares Martial Law in Mindanao|first=ABS-CBN|last=News|publisher=}}</ref> at mananatili ito hanggang sa Disyembre 31, 2018.
|