|
|}}
Ang '''mga wikang Malayo-Polynesian''' ay isang subgroup ng mga{{reflist}}
Ang '''mga wikang Malayo-Polynesian''' ay isang subgroup ng mga [[wikang Austronesian]], na may humigit-kumulang 385.5 milyong nagsasalita. Ang mga wika ng Malayo-Polynesian ay sinasalita ng mga [[taga-Austronesian]] ng mga islang bansa ng [[Timog-silangang Asya]] at ng Karagatang Pasipiko, na may mas maliit na bilang sa kontinental[[ Asya]]. Ang Cambodia, Laos, at Vietnam ay nagsisilbing hilagang kanlurang hilagang-kanluran, na nagaganap sa lalawigan ng Malay. Sa pinakamalalim na hilagang geographical na lugar ay hindi lumalampas sa hilaga ng Pattani, na matatagpuan sa timog Thailand. Ang [[Malagasy]] ay sinasalita sa isla ng Madagascar na matatagpuan sa silangang baybayin ng Africa sa Indian Ocean. Ang bahagi ng pamilya ng wika ay nagpapakita ng malakas na impluwensiya ng [[Wikang Sanskrito|Sanskrit]] at partikular na Arabic bilang ang Western bahagi ng rehiyon ay naging isang tanggulan ng Hinduismo, Budismo, at, mula noong ika-10 siglo, [[Islam]].
Ang dalawang morpolohiya na katangian ng mga lengguwahe ng Malayo-Polynesian ay isang sistema ng [[paglapi]]
at ang [[reduplication]] (pag-uulit ng lahat o bahagi ng isang salita, tulad ng [[Wiki|wiki-wiki]]) upang bumuo ng mga bagong salita. Tulad ng iba pang mga wika sa Austronesian mayroon silang maliit na mga inventoryang phonemic; kaya ang isang teksto ay may ilang ngunit madalas na mga tunog. Ang karamihan ay kulang sa mga tumpok ng katinig (hal., [Str] sa Ingles). Karamihan ay mayroon ding isang maliit na hanay ng mga vowels, limang bilang isang karaniwang numero.
== Wika ==
Ang mga wika ng Nuclear Malayo-Polynesian ay sinasalita ng mga 230 milyong katao at kabilang ang Malay ([[Indonesian]] at [[Malaysian]]), [[Sundanese]], [[Javanese]], [[Buginese]], [[Balinese]], [[Acehnese]]; at gayon din ang [[mga wika ng Oceanic]], kabilang ang mga wika ng [[Tolai]], [[Gilbertese]], [[Fijian]], at Polynesian tulad ng Hawaiian, Maori, Samoan, Tahitian, at Tongan. Ang Malay rin ang katutubong wika sa Singapore at Brunei.
Ang mga wikang Pilipino ay binabanggit ng 100 milyong katao at kinabibilangan ng Tagalog (Filipino), [[Cebuano]], Ilokano, Hiligaynon, [[Sentral Bikol]], Waray, at Kapampangan, bawat isa ay may tatlong milyong nagsasalita.
Sa Hilagang Borneo, ang pinakalawak na pasalitang wika ay [[Kadazan-Dusun]], na may higit sa 200,000 + speaker at ang Wikang Lundayeh ang isa sa wika ng minorya sa timog-kanluran ng Sabah at sa hilagang ng Sarawak.
== Pag-uuri ==
=== Na may kaugnayan sa mga wikang austronesyo sa Taiwan ===
Ang mga wika ng Malayo-Polynesian ay nagbabahagi ng ilang mga phonological at lexical innovations sa silangang mga porma ng Formosan, kasama na ang leveling ng proto-Austronesian * t, * C to / t / at * n, * N to / n /, shift ng * S / h /, at bokabularyo tulad ng * lima "limang" na hindi napatunayan sa ibang mga wika ng Formosan. Gayunpaman, hindi ito nakahanay sa anumang sangay. Ang isang 2008 na pag-aaral ng Austronesian Basic Vocabulary Database ay nagpapahiwatig na ang pinakamalapit na koneksyon ay sa Paiwan, bagaman ito ay nagtatalaga lamang ng koneksyon na 75% na antas ng kumpyansa.
=== Panloob na pag-uuri ===
Ang Malayo-Polynesian ay binubuo ng isang malaking bilang ng maliliit na lokal na kumpol ng wika, na ang isang eksepsiyon ay ang [[Oceanic]], ang tanging malaking pangkat na tinatanggap sa lahat; Ang wika ng magulang nito ay ang [[Proto Oceanic]] na na-reconstructed sa lahat ng aspeto ng istraktura nito (phonology, leksikon, morpolohiya at syntax). Ang lahat ng iba pang malalaking grupo sa loob ng Malayo-Polynesian ay kontrobersyal.
==== Blust (1993) ====
Ang pinaka-maimpluwensyang panukala para sa panloob na subgrouping ng mga wika ng Malayo-Polynesian ay ginawa Robert Blust na nagpakita ng ilang mga papeles na nagtataguyod ng isang dibisyon sa dalawang pangunahing sangay, '''Kanlurang Malayo-Polinesyo''' at '''Gitnang-Silangang Malayo-Polinesyo'''.<ref>Blust, R. (1993).
[https://www.jstor.org/stable/3623195 Central and Central-Eastern Malayo-Polynesian.] ''Oceanic Linguistics, 32''(2), 241-293.</ref>
Malinaw na tinatanggap ang [[Mga wikang Gitnang-Silangang Malayo-Polinesyo|Gitnang-Silangang Malayo-Polinesyo]] bilang subgroup, bagaman ang ilang mga pagtutol ay pinalaki laban sa katumpakan nito bilang genetic subgroup.<ref>[//en.wikipedia.org/wiki/Malcolm_Ross_(linguist) Ross, Malcolm] (2005), "Some current issues in Austronesian lingustics", in D.T. Tryon, ed., ''Comparative Austronesian Dictionary'', 1, 45-120. Berlin: Mouton de Gruyter.</ref><ref>Donohue, M., & Grimes, C. (2008). [https://www.jstor.org/stable/20172341 Yet More on the Position of the Languages of Eastern Indonesia and East Timor.] ''Oceanic Linguistics, 47''(1), 114-158.</ref>Sa kabilang panig, ang [[Kanlurang Malayo-Polinesyo]] ay pangkaraniwang ginaganap ngayon (kabilang ang sa pamamagitan ng Blust kanyang sarili) upang maging isang payong termino na walang kaugnayan sa genetiko. Nang isinasaalang-alang ang teorya ng Gitnang-Silangang Malayo-Polinesyo, ang mga wika ng Malayo-Polynesian ay maaaring nahahati sa mga sumusunod na subgroup (ang mga panukala para sa mas malaking mga subgroup ay ibinibigay sa ibaba):<ref>Adelaar, K. Alexander, and Himmelmann, Nikolaus. 2005. ''The Austronesian languages of Asia and Madagascar.'' London: Routledge.</ref>
* [[Mga wikang Pilipino|Mga wika sa Pilipinas]]
** Mga Wikang Batanic
** [[Northern Luzon languages|Mga wika sa Northern Luzon]]
** Mga wika ng Gitnang Luzon
** Mga wika sa Northern Mindoro
** [[Mga wikang Pilipino|Mga wika sa Greater Central Philippines]]
** Mga wika sa Kalamian
** South Mindanao (tinatawag ding Bilic languages)<br />
** Mga wikang Sangiric
** Mga wika ng Minahasan
** Wika ng Umiray Dumaget
** Mga wika ng Manide-Inagta
** Wika ng Ati <br />
* Sama–Bajaw languages
* North Bornean languages
** Northeast Sabahan languages
** Southwest Sabahan languages
** North Sarawak languages
* Kayan–Murik languages
* Land Dayak languages
* [[Mga wikang Barito|Barito languages]] (including [[Wikang Malagasy|Malagasy]])
* [[Wikang Moken|Moken language]]
* Malayo-Chamic languages
* Northwest Sumatran languages (probably including the aberrant [[Wikang Enggano|Enggano language]])
* Rejang language
* [[Wikang Lampung|Lampung language]]
* [[Wikang Sunda|Sundanese language]]
* [[Wikang Habanes|Javanese language]]
* [[Wikang Madura|Madurese language]]
* Bali-Sasak-Sumbawa languages
* Celebic languages
* South Sulawesi languages
* [[Wikang Palauano|Palauan language]]
* [[Wikang Chamorro|Chamorro language]]
* [[Mga wikang Gitnang-Silangang Malayo-Polinesyo|Central–Eastern Malayo-Polynesian languages]]
** Central Malayo-Polynesian languages
*** Sumba–Flores languages
*** Flores–Lembata languages
*** Selaru languages
*** Kei–Tanimbar languages
*** Aru languages
*** [[Mga wikang Gitnang Maluku|Central Maluku languages]]
*** Timoric languages (also called Timor–Babar languages)
*** Kowiai language
*** [[Wikang Teor-Kur|Teor-Kur language]]
** Eastern Malayo-Polynesian languages
*** South Halmahera–West New Guinea languages
*** Oceanic languages (approximately 450 languages)
Ang posisyon ng kamakailan na "muling nadiskubre" na wika ng Nasal (sinasalita sa Sumatra) ay hindi pa rin maliwanag, ngunit nagbabahagi ng karamihan sa mga tampok ng leksikon at phonological na kasaysayan nito sa alinman sa [[Lampung]] o Rejang.<ref>Anderbeck, Karl; Aprilani, Herdian (2013). ''[http://www.sil.org/resources/publications/entry/54043 The Improbable Language: Survey Report on the Nasal Language of Bengkulu, Sumatra]''. SIL Electronic Survey Report. SIL International.</ref>
==== Malayo-Sumbawan ====
Ang [[mga wikang Malayo-Sumbawan]] ay isang panukala sa pamamagitan ng Adelaar (2005) na pinagsasama ang mga Malayo-Chamic na wika, ang [[mga wika ng Bali-Sasak-Sumbawa]], Madurese at Sundanese sa isang solong subgroup batay sa phonological at leksiko na katibayan.<ref>Adelaar, A. (2005). [https://www.jstor.org/stable/3623345 Malayo-Sumbawan.] ''Oceanic Linguistics, 44''(2), 357-388.</ref>
* Malayo-Sumbawan
** Malayo-Chamic-BSS
*** Malayic languages
*** Chamic languages
*** Bali-Sasak-Sumbawa languages
** [[Wikang Sunda|Sundanese]]
** [[Wikang Madura|Madurese]]
==== Greater North Borneo ====
Ang Great North Borneo hypothesis, na pinag-isa ang lahat ng mga wika na binabanggit sa Borneo maliban sa mga wika ng Barito kasama ang Malayo-Chamic na wika, Rejang at Sundanese sa isang solong subgroup, ay unang iminungkahi ng Blust (2010) at pinalawig pa ni Smith (2017) . Ang subgroup ng Greater North Borneo ay batay lamang sa leksikal na katibayan.
==== Nuclear Malayo-Polynesian ====
Ang Zobel (2002) ay nagmumungkahi ng isang subgroup na Nuclear Malayo-Polynesian, batay sa mga nakakabit na makabagong ideya sa pagkakahanay ng Austronesian at syntax na matatagpuan sa buong Indonesia bukod sa karamihan sa Borneo at sa hilaga ng Sulawesi. Ang subgroup na ito ay binubuo ng mga wika ng Greater Sunda Islands (Malayo-Chamic, Northwest Sumatran, Lampung, Sundanese, Javanese, Madurese, Bali-Sasak-Sumbawa) at karamihan sa Sulawesi (Celebic, South Sulawesi), Palauan, Chamorro at Central- Eastern Malayo-Polynesian wika. Ang teorya na ito ay isa sa ilang mga pagtatangka na iugnay ang ilang mga wikang Western Malayo-Polynesian sa mga wika ng Central-Eastern Malayo-Polynesian sa isang mas mataas na intermediate node, ngunit nakatanggap ng kaunti pang pag-aaral sa pag-aaral.
== Mga sanggunian ==
{{reflist}}
[[Kategorya:Mga wika sa Timog-silangang Asya]]
[[Kategorya:Pamilya ng mga wikang Malayopolinesyo]]
| 