Tagagamit:HueMan1/sandbox: Pagkakaiba sa mga binago

Content deleted Content added
HueMan1 (usapan | ambag)
HueMan1 (usapan | ambag)
No edit summary
Linya 1:
== Kasaysayan ==
=== Panahon ng mga Espanyol ===
Noong nasasakop pa ang Pilipinas ng [[Silangang Indiyas ng Espanya]], ang kolonya ay hindi nabigyan ng kinatawan sa [[Cortes Generales]] o hukumang-pangkalahatan. Noong naging parte na ng Espanya ang kolonya noong 1809, saka lamang ito nabigyan ng kinatawan sa Cortes. Noong Marso 19, 1812, ang [[Saligang Batas ng Cadiz|Saligang Batas ng Cádiz]] ay naaprubahan, kung saan nagkaroon ang kolonya ng kaunaunahan nitong kinatawan sa Cortes noong Setyembre 24, 1812 sa pamamagitan nina [[Pedro Perez de Tagle|Pedro Pérez de Tagle]] at [[Jose Manuel Coretto|José Manuel Coretto]]. Subalit, sa pagkatalo ni [[Napoleon I]] sa [[Labanan sa Waterloo]], ang kanyang kapatid na si [[Joseph Bonaparte]] ay natanggal sa trono, at noong Mayo 24, 1816, ang Saligang Batas ng Cádiz ay pinalitan ng Cortes ng mas konserbatibong saligang batas na nagtanggal ng representasyon ng Pilipinas sa Cortes. Ang pagbabalik ng representasyon ng Pilipinas sa Cortes ay dinaing ng mga [[Ilustrado]] — ang edukadong klase noong dulo ng ika-19 siglo.<ref>{{cite web|title=The Legislative Branch|url=http://www.gov.ph/about/gov/the-legislative-branch/|work=Philippines Official Gazette|publisher=Philippines Official Gazette|access-date=Mayo 31, 2013}}</ref>
 
=== Panahong rebolusyonaryo ===
Ang kampanya ng mga Ilustrado ay nagpasimula ng himagsikan ng mga Pilipino na hinangad patalsikin ang pamumuno ng Espanya. Inihayag ang kalayaan sa Espanya noong Hunyo 12, 1898 sa pamamagitan ng [[Pangulo ng Pilipinas|Pangulong]] [[Emilio Aguinaldo]] at inutos ang pagtatatag ng rebolusyonaryong kongreso sa [[Malolos]]. Ang [[Saligang Batas ng Pilipinas|ika-1899 na Saligang Batas ng Pilipinas]] ay itinatag ng [[Pamahalaang Panghimagsikan ng Pilipinas|Kongresong Malolos]]. Sa [[Tratado ng Paris (1898)|Kasunduan sa Paris]] ay ibinenta ng Espanya ang Pilipinas sa Estados Unidos. Ang mga rebolusyonaryo, na sinubukang pinigilan ang pananakop ng mga Amerikano ay nagsimula ng [[Digmaang Pilipino–Amerikano|digmaan laban sa mga Amerikano]], ngunit nabigo noong nadakip ang Pangulong Aguinaldo noong 1901.<ref>{{cite web|title=The Legislative Branch|url=http://www.gov.ph/about/gov/the-legislative-branch/|work=Philippines Official Gazette|publisher=Philippines Official Gazette|access-date=Mayo 31, 2013}}</ref>
 
=== Panahon ng mga Amerikano ===
Noong nasasakop pa ang [[Pilipinas]] ng Estados Unidos, ang lupong tagapagbatas ay ang [[Komisyon ng Pilipinas]] (Philippine Commission) na umiral noong 1900 hanggang 1907. Ang [[Pangulo ng Estados Unidos]] ay ang naghalal ng mga kasapi ng Komisyon. Gayundin, may dalawang Pilipino na nagsilbing [[Residenteng Komisyonado mula sa Pilipinas|Residenteng Komisyonado]] sa [[Kapulungan ng mga Kinatawan ng Estados Unidos]] noong 1907 hanggang 1935, at iisa lamang noong 1935 hanggang 1946.<ref>{{cite web|title=The Legislative Branch|url=http://www.gov.ph/about/gov/the-legislative-branch/|work=Philippines Official Gazette|publisher=Philippines Official Gazette|access-date=Mayo 31, 2013}}</ref>
 
Ang Panukalang Batas ng Pilipinas noong 1902 ay iminungkahi ang pagkakatatag ng bikameral o dalawang-lupong [[Lehislatura ng Pilipinas]], kung saan ang Komisyon ng Pilipinas ay ang mataas na kapulungan, at ang Kapulungan ng Pilipinas ay ang mababa na kapulungan. Ang lupong bikameral na tagapagbatas na ito ay ipinasayasa noong 1907. Sa pamumuno ng [[Ispiker ng Kapulungan ng mga Kinatawan sa Pilipinas|Ispiker]] na si [[Sergio Osmeña]] at pinuno ng Komisyon na si [[Manuel L. Quezon]], ang mga sistema ng [[Ika-59 na Kongreso ng Amerika|ika-59 na Kongreso ng Amerika]] ay unti-unting pinamarisan hanggang tuwina ay naging sistema ng Batasang Pambansa ng Pilipinas.<ref>{{cite web|title=The Legislative Branch|url=http://www.gov.ph/about/gov/the-legislative-branch/|work=Philippines Official Gazette|publisher=Philippines Official Gazette|access-date=May 31, 2013}}</ref>
 
Noong 1916, ang [[Batas Jones (1916)|Batas Jones]] ay binago ang sistema ng batasan. Ang [[Komisyon ng Pilipinas]] ay nabuwag, at ang bagong Lehislatura ng Pilipinas na binubuo ng [[Kapulungan ng mga Kinatawan ng Pilipinas|Kapulungan ng mga Kinatawan]] at [[Senado ng Pilipinas|Senado]] ay itinatag.<ref>{{cite web|title=The Legislative Branch|url=http://www.gov.ph/about/gov/the-legislative-branch/|work=Philippines Official Gazette|publisher=Philippines Official Gazette|access-date=Mayo 31, 2013}}</ref>
 
=== Panahong Komonwelt at Pangalawang Republika ===
Ang sistema ng batasan ay nagbago muli noong 1935. Ang Konstitusyon ng 1935, bukod sa pagtatatag ng [[Komonwelt ng Pilipinas|Komonwelt]] na nagbigay sa mga Pilipino ng mas maraming gampanin sa pamahalaan, ay nagtatag ng unikameral na Batasang Pambansa. Ngunit noong 1940, sa pagpapalit ng Saligang Batas, ay tinatagmuli ang bikameral na Kongreso na binubuo ng [[Kapulungan ng mga Kinatawan ng Pilipinas|Kapulungan ng mga Kinatawan]] at [[Senado ng Pilipinas|Senado]] ay itinatag. Ang lahat na nahalal noong 1941 ay hindi maaaring tumakbo hanggang 1945, kung saan nagsimula ang Pangalawang Digmaang Pandaigdig Ang pananakop ng mga Hapon ay nagtatag ng [[Pangalawang Republika ng Pilipinas|Pangalawang Republika]] at nagpulong sa Kapulungang Pambansa nito. Sa pagkatalo ng mga Hapon noong 1945, binuo muli ang Komonwelt at ang Kongreso nito. Nagpatuloy ang sistemang ito hanggang nakamtan na ng Pilipinas ang kalayaan sa Amerika noong Hulyo 4, 1946.<ref>{{cite web|title=The Legislative Branch|url=http://www.gov.ph/about/gov/the-legislative-branch/|work=Philippines Official Gazette|publisher=Philippines Official Gazette|access-date=Mayo 31, 2013}}</ref>
 
==Powers==
[[File:Commission on Appointments (CA) , Republic of the Philippines.svg|200px|thumb|right|Commission on Appointments]]
Line 92 ⟶ 75:
*To determine the ownerships and extent of ancestral domain; and
*To establish independent economic and planning agency.
 
=== Palatakdaan ng oras ===
<div style="overflow:auto">
<timeline>
ImageSize = width:800 height:auto barincrement:12
PlotArea = top:10 bottom:100 right:130 left:20
AlignBars = late
 
DateFormat = mm/dd/yyyy
Period = from:01/01/1898 till:06/30/2022
TimeAxis = orientation:horizontal
ScaleMajor = unit:year increment:10 start:1900
 
Colors =
id:Vacant value:white
id:USA value:brightblue
id:abolished value:gray(0.6)
id:Common value:green
id:2nd value:claret
id:3rd value:purple
id:4th value:red
id:5th value:yellow
 
id:linemark value:gray(0.8)
id:linemark2 value:gray(0.9)
 
BarData =
barset:PM
 
PlotData=
width:5 align:left fontsize:S shift:(5,-4) anchor:till
barset:PM
 
from:09/15/1898 till:11/13/1899 text:"Kongresong Malolos" color:abolished
from:03/04/1899 till:03/16/1900 text:"Unang Komisyong Pambansa" color:USA
from:03/16/1900 till:09/01/1901 text:"Pangalawang Komisyong Pambansa" color:USA
from:09/01/1901 till:10/16/1907 text:"Komisyong Pambansa" color:USA
from:10/16/1907 till:05/20/1909 text:"Ika-1 na Batasang Pambansa" color:USA
from:03/28/1910 till:02/06/1912 text:"Ika-2 na Batasang Pambansa" color:USA
from:10/16/1912 till:02/24/1916 text:"Ika-3 na Batasang Pambansa" color:USA
from:10/16/1916 till:02/08/1919 text:"Ika-4 na Batasang Pambansa" color:USA
from:07/21/1919 till:02/14/1922 text:"Ika-5 na Batasang Pambansa" color:USA
from:07/16/1922 till:02/08/1925 text:"Ika-6 na Batasang Pambansa" color:USA
from:07/16/1925 till:11/09/1927 text:"Ika-7 na Batasang Pambansa" color:USA
from:07/16/1928 till:11/07/1930 text:"Ika-8 na Batasang Pambansa" color:USA
from:07/16/1931 till:05/05/1933 text:"Ika-9 na Batasang Pambansa" color:USA
from:07/24/1933 till:11/21/1935 text:"Ika-10 na Batasang Pambansa" color:USA
from:11/25/1935 till:08/30/1938 text:"Ika-1 na Batasang Pambansa" color:Common
from:01/24/1939 till:12/10/1941 text:"Ika-2 na Batasang Pambansa" color:Common
from:10/17/1943 till:02/02/1944 text:"Batasang Pambansa ng Pangalawang Republika" color:2nd
from:06/13/1945 till:12/20/1945 text:"Ika-1 na Kongresong Komonwelt" color:Common
from:05/25/1946 till:07/04/1946 text:"Ika-2 na Kongresong Komonwelt" color:Common
from:07/05/1946 till:12/13/1949 text:"Ika-1 na Kongreso" color:3rd
from:12/30/1949 till:12/08/1953 text:"Ika-2 na Kongreso" color:3rd
from:01/24/1954 till:12/10/1957 text:"Ika-3 na Kongreso" color:3rd
from:01/27/1958 till:12/13/1961 text:"Ika-4 na Kongreso" color:3rd
from:01/22/1962 till:12/17/1965 text:"Ika-5 na Kongreso" color:3rd
from:01/17/1966 till:06/17/1969 text:"Ika-6 na Kongreso" color:3rd
from:01/26/1970 till:09/23/1972 text:"Ika-7 na Kongreso" color:3rd
from:09/23/1972 till:06/11/1978 text:"Nabuwag (Ang pangulo ang naging tagapagbatas)" color:abolished
from:06/12/1978 till:06/05/1984 text:"Pansamantalang Batasang Pambansa" color:4th
from:07/23/1984 till:03/25/1986 text:"Karaniwang Batasang Pambansa" color:4th
from:03/25/1986 till:07/27/1987 text:"Nabuwag (Ang pangulo ang naging tagapagbatas)" color:abolished
from:07/27/1987 till:06/11/1992 text:"Ika-8 na Kongreso" color:5th
barset:break
from:07/27/1992 till:06/30/1995 text:"Ika-9 na Kongreso" color:5th
from:07/24/1995 till:05/28/1998 text:"Ika-10 na Kongreso" color:5th
from:07/27/1998 till:06/30/2001 text:"Ika-11 na Kongreso" color:5th
from:07/21/2001 till:06/11/2004 text:"Ika-12 na Kongreso" color:5th
from:07/26/2004 till:06/08/2007 text:"Ika-13 na Kongreso" color:5th
from:07/24/2007 till:06/30/2010 text:"Ika-14 na Kongreso" color:5th
from:07/26/2010 till:06/30/2013 text:"Ika-15 na Kongreso" color:5th
from:07/22/2013 till:06/30/2016 text:"Ika-16 na Kongreso" color:5th
from:07/25/2016 till:06/30/2019 text:"Ika-17 na Kongreso" color:5th
from:07/25/2019 till:06/30/2022 text:"Ika-18 na Kongreso" color:5th
</timeline></div>