|
Sa [[matematika]] at sa [[agham pangkompyuter]], ang isang '''algoritmoalgorithm'''<ref>https://diksiyonaryo.ph/search/algorithm</ref> ay isang malinaw na pagdedetalye ng kung paano malulutasan ang isang uri ng problema. Ang mga algoritmoalgorithm ay maaaring magsagawa ng kalkulasyon, pagproseso ng datos, at mga awtomatikong pangangatwiran na gawain.
Bilang isang epektibong paraan, ang isang algoritmoalgorithm ay maaring ipakita gamit ang limitadong espasyo at oras<ref>(Sa Ingles) "''Any classical mathematical algorithm, for example, can be described in a finite number of English words''" (Rogers 1987:2).</ref> at sa pamamagitan ng isang wikang malinaw at pormal<ref>(Sa Ingles) ''Well defined with respect to the agent that executes the algorithm: "There is a computing agent, usually human, which can react to the instructions and carry out the computations"'' (Rogers 1987:2).</ref> para sa pagkalkula ng isang [[Punsiyon (matematika)|punsyon]]. Simula sa isang paunang estado at paunang pampasok (marahil ay walang laman), ang mga tagubilin ay naglalarawan ng isang pagtutuos na, kapag ipinatupad, nagpapatuloy sa isang limitadong bilang ng malinaw na magkakasunod na estado, sa huli’y gumagawa ng isang "kinalabasan" at nagtatapos sa isang huling estado. Ang paglipat mula sa isang estado papunta sa susunod ay hindi kinakailangang tiyak; ang ilang mga algoritmoalgorithm, na kilala bilang algoritmongalgorithmng di tiyak o walang-piling algoritmoalgorithm, inilalakip ang walang-piling pampasok.
Ang konsepto ng algoritmoalgorithm ay umiral na ng maraming siglo at ang paggamit ng konseptong ito ay maaaring nanggaling sa mga matematikong Griyego, halimbawa ang salaan ni [[Eratostenes]] at algoritmoalgorithm ni [[Euclid]]; ang terminong algoritmoalgorithm mismo ay nagmula sa ika-siyam na siglong matematikong si [[Muhammad ibn Mūsā al-Khwārizmī]], na lumikha sa terminong ito na kung isinalin sa latin ay 'Algoritmi'. Ang isang bahagyang pormalisasyon ng kung ano ang magiging modernong pagkaunawa ng algoritmoalgorithm ngayon ay nagsimula sa mga pagtatangka upang malutas ang ''Entscheidungsproblem'' (ang "problema sa pagpapasya") na iminungkahi ni [[David Hilbert]] noong taong 1928. Ang mga kasunod na pormalidad ay nabalangkas bilang mga pagtatangka upang tukuyin ang "epektibong pagkalkula" o "epektibong paraan"; ang mga pormalisasyong ito ay kabilang sa rekursibong punsyon na ''Gödel–Herbrand–Kleene'' ng 1930, 1934 at 1935, [[kalkulong lambda]] ni Alonzo Church ng 1936, Formulation 1 ni Emil Post ng 1936, at [[makinang Turing]] ni [[Alan Turing]] ng 1936-7 at 1939.
== Etimolohiya ==
Nakuha ng salitang 'algoritmoalgorithm' ang kanyang pinanggalingan sa pagsasalin sa [[wikang Latin|Latin]] ng pangalan ni Muhammad ibn Musa al-Khwarizmi sa unang hakbang sa ''algorismus''. Si Al-Khwarizmī ay isang [[Persiya|Persyanong]] matematiko, astronomo, heograpo, at iskolar sa Tahanan ng Karunungan o sa [[Baghdad]], na ang pangalan ay nangangahulugang 'ang katutubong ng Khwarezm', isang rehiyon na naging bahagi ng Kalakhang [[Iran]] at ngayon ay nasa [[Uzbekistan]].
Noong taong 825, isinulat ni al-Khwarizmi ang isang disertasyon sa [[wikang Arabe]] tungkol sa sistemang [[pamilang]] na Hindu-Arabiko, na isinalin sa Latin noong ika-12 siglo sa ilalim ng pamagat na ''Algoritmi de numero Indorum''. Ang pamagat na ito ay nangangahulugang "Algoritmi sa mga [[bilang]] ng mga Indiyano", kung saan ang "Algoritmi" ay ang latinisasyon ng tagasalin ng pangalan ni Al-Khwarizmi. Sa dulong [[Gitnang Panahon]] na Latin, ''algorismus'', ang alterasyon ng kanyang pangalan, ay nangangahulugang "sistema ng numerong desimal". Sa ika-15 siglo, sa ilalim ng impluwensya ng [[wikang Griyego|salitang Griyego]] para sa [[aritmetika]] na ang ibig sabihin ay '[[bilang]]', ang salitang Latin na ito ay ginawang ''algorithmus'', at ang katumbas na termino nito sa Ingles na ''algorithm'' ay unang ibinunyag noong ika-17 siglo; ang modernong kahulugan ay ipinakilala noong ika-19 na siglo.
|
