Wikipedia

Dantaon: Pagkakaiba sa mga binago

Artikulo Usapan

Dantaon (baguhin)

Pagbabago noong 00:05, 27 Oktubre 2020

3,841 byte added ,  2 year ago
walang buod ng pagbabago
VisualWikitext
No edit summary
{{Main|Tala ng mga dantaon}}
{{Refimprove|date=Agosto 2020}}
Ang '''dantaon''' o '''siglo'''<ref ([[wikang Inglesname=JETE>{{cite-JETE|Ingles]]:Siglo, dantaon, ''century'')}}</ref> ay isang panahon na sumasakop o bumubuo sa isang daang [[taon]] (sandaang taon).<ref name=JETE>{{cite-JETENakabilang ang mga dantaon sa ordinal na pagkakasunod sa [[wikang Tagalog|SigloTagalog]] at sa maraming ibang [[wika]]. Sa [[wikang Ingles|Ingles]], tinatawag na ''century'' ang dantaon na mula sa [[Latin]] ''centum'', nangangahulugang ''isang daan''. Dinadaglat minsa ang ''century'' bilang '''c.'''<ref>{{Cite web|url = http://public.oed.com/how-to-use-the-oed/abbreviations/|title = Oxford English Dictionary – List of Abbreviations}}</ref>
 
Ang isang '''sentenaryo''' ay ang ikasandaang taong anibersaryo, o ang isang pagdiriwang nito, tipikal ang pag-alaala ng isang pangyayari na nangyari noong isang daang taong nakalipas.
==Mga taon sa siglo==
===1st siglo hanggang 30th siglo===
{{div col|colwidth=17em}}
* Enero 1, 01 - Disyembre 31, 100 = 1st siglo
* Enero 1, 101 - Disyembre 31, 200 = 2nd siglo
* Enero 1, 201 - Disyembre 31, 300 = 3rd siglo
* Enero 1, 301 - Disyembre 31, 400 = 4th siglo
* Enero 1, 401 - Disyembre 31, 500 = 5th siglo
* Enero 1, 501 - Disyembre 31, 600 = 6th siglo
* Enero 1, 601 - Disyembre 31, 700 = 7th siglo
* Enero 1, 701 - Disyembre 31, 800 = 8th siglo
* Enero 1, 801 - Disyembre 31, 900 = 9th siglo
* Enero 1, 901 - Disyembre 31, 1000 = 10th siglo
* Enero 1, 1001 - Disyembre 31, 1100 = 11th siglo
* Enero 1, 1101 - Disyembre 31, 1200 = 12th siglo
* Enero 1, 1201 - Disyembre 31, 1300 = 13th siglo
* Enero 1, 1301 - Disyembre 31, 1400 = 14th siglo
* Enero 1, 1401 - Disyembre 31, 1500 = 15th siglo
* Enero 1, 1501 - Disyembre 31, 1600 = 16th siglo
* Enero 1, 1601 - Disyembre 31, 1700 = 17th siglo
* Enero 1, 1701 - Disyembre 31, 1800 = 18th siglo
* Enero 1, 1801 - Disyembre 31, 1900 = 19th siglo
* ''Enero 1, 1901 - Disyembre 31, 2000 = [[Siglo ng 20|20th siglo]]''
* '''Enero 1, 2001 - Disyembre 31, 2100 = [[Siglo ng 21|21th siglo]]'''
* Enero 1, 2101 - Disyembre 31, 2200 = 22th siglo
* Enero 1, 2201 - Disyembre 31, 2300 = 23th siglo
* Enero 1, 2301 - Disyembre 31, 2400 = 24th siglo
* Enero 1, 2401 - Disyembre 31, 2500 = 25th siglo
* Enero 1, 2501 - Disyembre 31, 2600 = 26th siglo
* Enero 1, 2601 - Disyembre 31, 2700 = 27th siglo
* Enero 1, 2701 - Disyembre 31, 2800 = 28th siglo
* Enero 1, 2801 - Disyembre 31, 2900 = 29th siglo
* Enero 1, 2901 - Disyembre 31, 3000 = 30th siglo
* Enero 1, 3101 - Disyembre 31, 2200 = 32th siglo
* Enero 1, 3201 - Disyembre 31, 2300 = 33th siglo
* Enero 1, 3301 - Disyembre 31, 2400 = 34th siglo
* Enero 1, 3401 - Disyembre 31, 2500 = 35th siglo
* Enero 1, 3501 - Disyembre 31, 2600 = 36th siglo
* Enero 1, 3601 - Disyembre 31, 2700 = 37th siglo
* Enero 1, 3701 - Disyembre 31, 2800 = 38th siglo
* Enero 1, 3801 - Disyembre 31, 2900 = 39th siglo
* Enero 1, 3901 - Disyembre 31, 3000 = 40th siglo
* Enero 1, 4101 - Disyembre 31, 2200 = 42th siglo
* Enero 1, 4201 - Disyembre 31, 2300 = 43th siglo
* Enero 1, 4301 - Disyembre 31, 2400 = 44th siglo
* Enero 1, 4401 - Disyembre 31, 2500 = 45th siglo
* Enero 1, 4501 - Disyembre 31, 2600 = 46th siglo
* Enero 1, 4601 - Disyembre 31, 2700 = 47th siglo
* Enero 1, 4701 - Disyembre 31, 2800 = 48th siglo
* Enero 1, 4801 - Disyembre 31, 2900 = 49th siglo
* Enero 1, 4901 - Disyembre 31, 3000 = 50th siglo
* Enero 1, 5101 - Disyembre 31, 2200 = 52th siglo
* Enero 1, 5201 - Disyembre 31, 2300 = 53th siglo
* Enero 1, 5301 - Disyembre 31, 2400 = 54th siglo
* Enero 1, 5401 - Disyembre 31, 2500 = 55th siglo
* Enero 1, 5501 - Disyembre 31, 2600 = 56th siglo
* Enero 1, 5601 - Disyembre 31, 2700 = 57th siglo
* Enero 1, 5701 - Disyembre 31, 2800 = 58th siglo
* Enero 1, 5801 - Disyembre 31, 2900 = 59th siglo
* Enero 1, 5901 - Disyembre 31, 3000 = 60th siglo
{{div col end}}
 
== Simula at katapusan sa kalendaryong Gregoryano ==
== Mga sanggunian ==
Bagaman, maaring ikahulugan ang isang dantaon bilang ang kahit anong arbitraryong panahon ng 100 taon, mayroon dalawang pananaw sa kalikasan ng pamantayang mga siglo. Ang una ay batay sa mahigpit na konstruksyon, hagang ang isa naman ay base sa popular na perpektibo (pangkalahatang gamit).
{{reflist}}
 
Sang-ayon sa istriktong pagsasagawa ng [[kalendaryong Gregoryano]], nagsimula ang [[unang siglo]] [[AD]] noong 1 AD at natapos noong 100 AD, na may kaparehong modelo sa nagpapatuloy pasulong. Sa ganitong modelo, ang ika-''n'' na siglo ay nagsimula/magsisimula sa taon na ''(100 × n) − 99'' at nagtatapos sa ''100 × n''. Dahil dito, kabilang lamang sa isang siglo ang isang taon, a senternaryong taon, na nagsisimula sa bilang ng dantaon (halimbawa, ang huling taon ang '''19'''00 ng [[ika-19 na siglo]]).<ref>{{cite web | url=http://aa.usno.navy.mil/faq/docs/millennium.php | title=The 21st Century and the 3rd Millennium | publisher=U.S. Naval Observatory | work=aa.usno.navy.mil/ | date=14 Hunyo 2011 | accessdate=15 Hunyo 2018}}</ref>
 
Sa pangkalahatang gamit, ginawa ang pagpapangkat ng mga dantaon batay sa kanilang binabahaging tambilang. Sa modelong ito, ang ika-''n'' na siglo ay nagsimula/magsisimul sa taon na ''(100 x n) - 100'' at nagtatapos sa ''(100 x n) - 1''. Halimbawa, pangkalahatang pinapalagay ang [[ika-20 dantaon]] na mula 1900 hanggang 1999, inklusibo. Ang pagnunumero ng pang-[[astronomiya]] taon at ang sistemang [[ISO 8601]] na parehong naglalaman ng isan taong [[sero]], kaya nagsisimula ang unang siglo na may taong sero sa halip na taong isa..<ref>{{Cite web| title = century | work = Oxford Dictionaries| accessdate = 10 May 2018| url = https://en.oxforddictionaries.com/definition/century|language=en}}</ref>
 
{| style="border-collapse:collapse; margin: 0.4em auto"
|+ '''Maghigpit laban sa Pangkahalatang gamit'''
|-
! align="right" | Taon
| style="border: 1px solid black;" | 1
| style="border: 1px solid black;" | 2
| style="border: 1px solid black;" | 3
| style="border: 1px solid black;" | ...
| style="border: 1px solid black;" | 98
| style="border: 1px solid black;" | 99
| style="border: 1px solid black;" | 100
| style="border: 1px solid black;" | 101
| style="border: 1px solid black;" | 102
| style="border: 1px solid black;" | 103
| style="border: 1px solid black;" | ...
| style="border: 1px solid black;" | 198
| style="border: 1px solid black;" | 199
| style="border: 1px solid black;" | 200
| style="border: 1px solid black;" | ...
| style="border: 1px solid black;" | 1900
| style="border: 1px solid black;" | 1901
| style="border: 1px solid black;" | 1902
| style="border: 1px solid black;" | 1903
| style="border: 1px solid black;" | ...
| style="border: 1px solid black;" | 1998
| style="border: 1px solid black;" | 1999
| style="border: 1px solid black;" | 2000
| style="border: 1px solid black;" | 2001
| style="border: 1px solid black;" | 2002
| style="border: 1px solid black;" | 2003
| style="border: 1px solid black;" | ...
| style="border: 1px solid black;" | 2098
| style="border: 1px solid black;" | 2099
| style="border: 1px solid black;" | 2100
| style="border: 1px solid black;" | 2101
| style="border: 1px solid black;" | 2102
| style="border: 1px solid black;" | 2103
| style="border: 1px solid black;" | ...
| style="border: 1px solid black;" | 2198
| style="border: 1px solid black;" | 2199
| style="border: 1px solid black;" | 2200
| style="border: 1px solid black;" | ...
|-
! align="right" | Istrikto
| colspan="7" style="border: 1px solid black; background: #faa; text-align: center;" | [[Ika-1 dantaon]]
| colspan="7" style="border: 1px solid black; background: #faf; text-align: center;" | [[Ika-2 dantaon]]
| colspan="2" style="border: 1px solid black; text-align: center;" | ...
| colspan="7" style="border: 1px solid black; background: #aff; text-align: center;" | [[Ika-20 dantaon]]
| colspan="7" style="border: 1px solid black; background: #afa; text-align: center;" | [[Ika-21 dantaon]]
| colspan="7" style="border: 1px solid black; background: #ffa; text-align: center;" | [[Ika-22 dantaon]]
| style="border: 1px solid black; text-align: center;" | ...
|-
! align="right" | Pangkalahatan
| colspan="6" style="border: 1px solid black; background: #faa; text-align: center;" | [[Ika-1 dantaon]]
| colspan="7" style="border: 1px solid black; background: #faf; text-align: center;" | [[Ika-2 dantaon]]
| colspan="2" style="border: 1px solid black; text-align: center;" | ...
| colspan="7" style="border: 1px solid black; background: #aff; text-align: center;" | [[Ika-20 dantaon]]
| colspan="7" style="border: 1px solid black; background: #afa; text-align: center;" | [[Ika-21 dantaon]]
| colspan="7" style="border: 1px solid black; background: #ffa; text-align: center;" | [[Ika-22 dantaon]]
| colspan=2 style="border: 1px solid black; text-align: center;" | ...
|}
 
== Kaparehong mga pagpepetsang yunit sa ibang sistemang kalendaryo ==
Habang karaniwang ginagamit ang dantaon sa Kanluran, While the century has been commonly used in the West, gumamit ang ibang kultura at kalendaryo ng pangkat ng mga taon na magkakaiba ang laki sa isang parehong paraan. Partikular, ang [[kalendaryong Hundu]], na binubuo ang mga taon nito sa pangkat na 60,<ref>{{cite web|title=www.vedavidyalaya.com|url=http://www.vedavidyalaya.com/varsham.htm|accessdate=4 Setyembre 2013|archive-url=https://web.archive.org/web/20131217233346/http://www.vedavidyalaya.com/varsham.htm|archive-date=17 Disyembre 2013|url-status=dead|language=en}}</ref> habang ang [[kalendaryong Aztc]] naman ay nasa pangkat na 52.<ref>{{cite web|title=www.aztec-history.com|url=http://www.aztec-history.com/aztec-calendar.html|accessdate=4 Setyembre 2013|language=en}}</ref>
 
== Tingnan din ==
{{Wiktionary|century}}
{{Commons category multi|Centuries|Centennials}}
* [[List of decades, centuries, and millennia]]
== Mga sanggunain ==
{{Reflist}}
 
== Biblyograpiya ==
* [ftp://ftp.loc.gov/pub/reference.guides/battle.centuries.txt''The Battle of the Centuries''], Ruth Freitag, [[U.S. Government Printing Office]]. Available from the Superintendent of Documents, P.O. Box 371954, Pittsburgh, PA 15250- 7954. Cite stock no. 030-001-00153-9. Hinango noong 3 Marso 2019. (sa Ingles)
{{Sistema ng Kalendaryo}}
{{stub}}
 
[[Kategorya:Yunit ng panahon]]
Kinuha sa "https://tl.wikipedia.org/wiki/Natatangi:MobileDiff/1801483"