Aguhon (panturo): Pagkakaiba sa mga binago

Content deleted Content added
Glennznl (usapan | ambag)
Kawing
Myrnamyers (usapan | ambag)
No edit summary
Linya 2:
{{otheruses|Aguhon}}
 
Ang '''aguhon'''<ref name=Gaboy>{{cite-Gaboy|''Compass'', aguhon, kumpas; ''magnetite''}}</ref><ref name=JETE>{{cite-JETE|Aguhon; aguha; aguhilya}}, pahina 19.</ref>(lumang Tagalog: '''kumpasparaluman;''' Kastila: '''compás''', isina-Tagalog bilang '''kumpas<ref name="Gaboy" />, lumang tagalog: '''Paraluman''') ay isang kagamitang kapakipakinabangkagamitan sa pagtuturo ng direksiyon o patutunguhan, partikular na kungmadalas naglilibotginagamit (pangnabigasyon)sa paglalayag sa mga karagatan ato mgapaglalakbay sa disyertokabuhanginan, o iba pang mga pook nakalalakbayang may kakaunting mga [[landmark|palatandaangtanaw na pookpalatandaan]].

Tinatawag din itong '''mabatobalaning aguhon''', '''magnetikong kumpas''', o '''aguhon ng mandaragat''', mga uri ng '''panligid'''.<ref name="Bansa">{{cite-Bansa|mula sa [http://www.bansa.org/dictionaries/tgl/?dict_lang=tgl&type=search&data=compass ''lumigid'', ''ligirin'']; ''compass'', aguhon}}</ref> Tinitiyak ng aguhon ang kapupuntahan ng isang tao na may kaugnayan sa mga mabatobalani o magnetikong polo ng daigdig. Binubuo ito ng isang magnetikong tagapagturo o '''[[aguha]]'''<ref name="JETE" /> (ginagamit ding pantawag sa karayom ng orasan o relo; pero hindi ito ang ''[[aguhilya]]''<ref name="JETE" /> na isang pang-ipit ng buhok), isang umiikot o gumagalaw na karayom na karaniwang nakatanda para sa [[Hilaga]] - o sa Magnetikong Hilagang Polo, sa mahigpit na pananalita - at malayang nakahahanay sa mabatobalaning kalatagan ng daigdig. Naimbento ng sinaunang mga Intsik ang unang aguhon noong panahon ng [[Dinastiyang Han|Kahariang Han]], na isang bagay na mistulang malaking [[kutsara]] na yari sa bato (''ore'') ng [[magnetite|magnetito]] (''magnetite'' o [[inang-bato ng bakal]]<ref name=Gaboy/>) na nakalapat sa isang parisukat na platong tansong-pula.<ref name="Smith">[http://www.smith.edu/hsc/museum/ancient_inventions/compass2.html Sinaunang mga imbensiyon], Smith.edu {{in lang|en}}</ref>
 
== Mga sanggunian ==