Wikipedia

Antarctica: Pagkakaiba sa mga binago

Browse history interactively
← Nakaraang pagkakaibaSusunod na pagkakaiba →
Content deleted Content added
VisualWikitext
Ang dating mga rebisyon noong 02:26, 20 Agosto 2005 at 02:30, 20 Agosto 2005 ay nagsalinwika ng nilalaman mula sa artikulo na mayroon sa Wikipediang Ingles sa en:Antarctica; tingnan ang kasaysayan ng artikulong iyon para sa buong mga atribusyon.
Bagong pagsasalinwika hango sa artikulo na mayroon sa Wikipediang Ingles sa en:Antarctica (partikular na ang lead section, sa rebisyon noong 18:29, 25 April 2022 sa en:Special:Permalink/1084642041); tingnan ang kasaysayan ng artikulong iyon para sa buong mga atribusyon.
Linya 1:
[[Talaksan:Antarctica (orthographic projection).svg|thumb|250px|AntartikaAntarctica]]
[[Talaksan:LocationAntarctica.png|thumb|250px|Mapa ng mundo na pinapakita ang lokasyon ng AntartikaAntarctica]]
[[Talaksan:Antarctica 6400px from Blue Marble.jpg|thumb|250px|Isang ''satellite composite image'' ng AntartikaAntarctica.]]
 
Ang '''Antarctica''' (mula {{lang-el|Ανταρκτική}}, salungat ng [[Artiko]]; {{lang-es|Antártida}} o ''Antártica'') ay isangang pinakatimog na [[kontinente]] nang pinapalibutanDaigdig. ngMatatagpuan [[Katimugangnang Dulohalos nglubusan Mundo|Katimugangsa Dulo]]timog ng [[Daigdig]].Antarctic ItoCircle ang(Bilog [[pinakamalamigng naAntartiko) lugarat sanapapalibutan daigdig]]ng atSouthern halosOcean natatakluban(Katimugang ngKaragatan), [[yelo]]napapalibutan nito ang kabuuanheograpikong nitoTimog Polo. Ang HindiAntarctica dapatay ipagkamaliang saikalimang [[Artiko]]pinakamalaking kontinente, na matatagpuanhalos sadoble salungatang laki ng Australia, at mayroong lawak na bahagi{{convert|14200000|km2|abbr=on}}. Nakatakip ang karamihan sa Antarctica ng planetayelo, na malapitmay sapromedyong [[Hilagangaverage] Dulokapal ngna Mundo]]{{convert|1.9|km|mi|abbr=on}}.
 
''On average'', ang Antarctica ay ang pinakamalamig, pinakatuyo, at pinakamahangin sa mga kontinente, at mayroong pinakamataas na elebasyon. Pangunahin itong isang ''polar desert'', na may presipitasyon taon-taon na higit sa {{convert|200|mm|in|0|abbr=on}} sa dalampasigan at lalo pang mababa sa ''inland''. Halos 70% ng mga reserba ng tubig-tabang ay elado (nagyelo) doon, na kung matunaw ay mapapataas nito ang ''sea level'' ng Daigdig nang halos {{convert|60|m|ft}}. Mayroong ''record'' ang Antarctica para sa pinakamababang naisukat na temperatura sa Daigdig, na {{cvt|−89.2|C}}. Maaaring umabot ng higit {{cvt|10|C}} ang mga temperatura sa mga rehiyon sa baybayin sa tag-init. Kasama sa mga katutubong espesye ng mga hayop ang mga ''mite'', ''nematode'', ''penguin'', karnerong-dagat, at ''tardigrade''. Ang ''vegetation'' ay binubuo ng tundra.
Bagaman mababakas noong unang panahon ang mga alamat at hinala tungkol sa isang [[Terra Australis]] ("Katimugang Lupain"), naganap noong 1820 ang unang karaniwang tinatanggap na pagkita ng kontinente at noong 1821 ang unang napatunayang paglapag ng isang Rusong ekspedisyon nina [[Mikhail Petrovich Lazarev|Mikhail Lazarev]] at [[Fabian Gottlieb von Bellingshausen]]. Gayon man, isang mapa ni Admiral [[Piri Reis]] noong 1513 ang naglalaman ng isang katimugang kontinente na mayroong posibleng pagkahawig sa pampang ng Antarctica. (Tingnan din [[Kasaysayan ng Antarctica]].)
 
Maaaring unang nakita ang mga ''ice shelf'' ng Antarctica noong 1820, sa ekspedisyong Ruso na pinamunuan nina Fabian Gottlieb von Bellingshausen and Mikhail Lazarev. Sa sumunod na mga dekada, nagkaroon ng karagdagang eksplorasyon ng mga ekspedisyong Pranses, Amerikano, at Britaniko. Nakamit ang unang nakumpirmang paglapag ng isang grupong Norwego noong 1895. Sa unang bahagi ng ika-20 dantaon, naisagawa ang maraming mga ekspedisyon sa loob. Ang Britanikong eksplorador na si Ernest Shackleton ang naging kauna-unahang tao na maabutan ang ''magnetic South Pole'' (magnetikong Timog Polo) noong 1907, at unang naabutan ang heograpikong Timog Polo noong 1911 ng mga explorador na Norwego.
Sa [[lawak]] na 13,200,000 km², panglimang pinakamalaking kontinente ang Antarctica, pagkatapos ng [[Eurasya]], [[Aprika]], [[Hilagang Amerika]], at [[Timog Amerika]]. Gayon man, ito ang may pinakamaliit na [[populasyon]]: tunay nga, wala itong pampalagiang populasyon. Ito rin ang kontinente na may pinakamataas na karaniwang [[altitud]], at ang may pinakamababang [[humedad]] sa mga kontinente ng Daigdig, gayon din ang pinakamababang karaniwang [[temperatura]].
 
Sa mga buwan na tag-init, nakatira ang 5,000 katao sa mga ''research station'', isang bílang na bumababa sa humigit-kumulang na 1,000 sa taglamig. Pinamamahalaan ang Antarctica ng humigit-kumulang na 30 bansa, na lahat ay mga kasapi sa Antarctic Treaty System noong 1959. Ayon sa mga termino ng tratado, lahat na pinagbabawalan ang aktibidad na pangmilitar, pagmimina, pagsasabog na nukleyar, at ang pagtatapon ng ''nuclear waste''.
Itinakda ang '''[[.aq]]''' [[Internet]] [[ccTLD]] na code.
 
<br clear="all" />
Kinuha sa "https://tl.wikipedia.org/wiki/Antarctica"