Estados Unidos: Pagkakaiba sa mga binago

Content deleted Content added
Linya 71:
[[Talaksan:Uscapitolindaylight.jpg|thumb|250px|Ang [[Kapitoryo ng Estados Unidos]] sa [[Washington, DC]], kinalalagyan ng [[Kongreso ng Estados Unidos|Kongreso ng US]], ang [[Lehislatura|sangay lehislatibo]] ng pamahalaan ng Estados Unidos.]]
[[File:Official portrait of Barack Obama.jpg|thumb|Si Barack Hussein Obama II, ang kasalukuyang pangulo ng Estados Unidos]]
Binubuo ng limampung [[Estado ng Amerika|estado]] ang Amerika na may limitadong [[awtonomiya]] at kung saan ang [[batas federal]] ang nananaig sa [[batas ng estado]]. Sa pangkalahatan, ang mga usapin sa loob ng hangganan ng mga estado ay saklaw ng kani-kanilang mga pamahalaang estado. Nabibilang dito ang panloobang komunikasyon; mga regulasyong may kinalaman sa pag-aari, industrya, negosyo, at kagamitang pampubliko; ang [[United States Code|kodigong kriminal]] ng estado; at mga kondisyon ng pagtatrabaho sa loob ng estado. Pumapailalim ang [[District of Columbia|Distrito ng Kolumbiya]] sa hurisdiksyon ng [[KonggresoKongreso ng Estados Unidos]], at may limitadong [[Alituntuning Lokal ng Distrito ng Columbia|alituntuning lokal]].
 
Ang [[saligang batas]] ng iba't ibang estado ay may pagkakaiba sa ilang detalye ngunit kapwa sumusunod sa iisang huwarang tulad ng sa Saligang Batas pederal, kabilang dito ang pahayag sa karapatang pantao at ang plano ng pagbubuo ng gobyerno. Sa mga usaping gaya ng pagpapatakbo ng negosyo, mga bangko, kagamitang pampubliko at mga kawang-gawang institusyon, ang saligang batas ng bawat estado ay kadalasang mas detalyado at klaro kaysa sa Saligang Batas federal. Sa mga nakalipas na taon, umako ng mas malawak na responsibilidad ang pamahalaang federal sa mga bagay-bagay gaya ng kalusugan, edukasyon, kapakanan, transportasyon, pabahay, at pagsulong urban.
 
Binubuo ng tatlong sangay ang pamahalaang pederal: ang [[ehekutibo]] (pinamumunuan ng [[Pangulo ng Estados Unidos|Pangulo]]), ang [[lehislatura]] (ang [[KonggresoKongreso ng Estados Unidos|KonggresoKongreso]]), at ang [[hudikatura]] (pinamumunuan ng [[Korte Suprema ng Estados Unidos|Korte Suprema]]). Nahahalal ang pangulo sa isang mandato ng apat na taon ng [[US Electoral College|Electoral College]], na nahihirang sa botong popular sa limampung estado. Nahahalal naman ang mga miyembro ng Konggreso sa mandato ng 2 taon sa [[Kamara ng mga Kinatawan ng Estados Unidos|Kamara ng mga Kinatawan]] at ng 6 taon sa [[Senado ng Estados Unidos|Senado]]. Tinatakda ng Pangulo ang mga huwes ng Korte Suprema at may pahintulot ng Senado sa pagkakaroon ng hindi limitadong termino. Kinokopya ng modelong tripartite na ito ng pamahalaan sa antas ng estado sa pangkalahatan. May iba't ibang anyo ang mga lokal na pamahalaan.
 
Pinamamayanihan ang pamahalaang pederal at pang-estado ang dalawang pangunahing partidong pampolitika, ang mga [[Partido Republikano ng Estados Unidos|Republikano]] (''Republicans'') at ang mga [[Partido Demokrata ng Estados Unidos|Demokrata]] (''Democrats''). Mayroong ding ibang maliliit na partido; ngunit hindi sila nakakapanghikayat ng kasindaming tagasuporta. Sa kabuuan, nangingibabaw ang tulad ng sa ''right wing'' ng mga demokrasya sa Europa ang kulturang pampolitika sa Estados Unidos at madalas na nakikitungo sa iba't ibang usapin. Mahirap tukuyin ang kategoryang kinabibilangan ng dalawang partidong ito. Sa kulturang pampolitika ng Estados Unidos, mailalarawan ang Partido Republikano bilang ''center-right'' at ang Partido Demokrata naman ay ''center-left''. Ang mga kandidato ng mga partido menor at independiente ay bihirang nahahalal, at kung nahalal man ay sa lokal o estado lamang, ngunit sa sistema ng politika ng bansa, nananaig ang mga "hakot partido" sa mga koalisyon. Ang mga patakaran at ideolohiya ng kasalukuyang Pangulo ng Estados Unidos ang may malaking ginagampanan sa patakbo ng kanyang partido, pati na rin sa plataporma ng oposisyon.