Taywan: Pagkakaiba sa mga binago
Content deleted Content added
m Inalis ang binago ni Redirect fixer, ibinalik sa huling bersyon ni Život |
No edit summary |
||
Linya 1:
{{copyedit|date=Nobyembre 2009}}
{{cleanup-translation|date=Nobyembre 2009}}
{{Infobox Country
|native_name = 中華民國</br>''Zhōnghuá Mínguó''
|conventional_long_name = Republic of China<br />''Republika ng Tsina''
|common_name = Taiwan
|image_flag = Flag of the Republic of China.svg
|image_coat = Republic of China National Emblem.svg
|symbol_type = National Emblem
|image_map = LocationROC.png
|national flower = plumflower.jpg
|national_anthem = ''[[:en:National Anthem of the Republic of China|National Anthem of the Republic of China]]''
|capital = [[Taipei]] (de facto)<ref name="capital">Bago lumipat sa Taiwan, ang kabesera ng ROC ay [[Nanjing]] (o "Nanking"). Pagkaraan ng paglipat ng pamahalaan sa Taiwan, ipinahayag ni Generalissimo [[Chiang Kai-shek]] na [[Taipei]] ang pansamantalang kabesera. Lumitaw na [[Nanjing]] ang kabesera sa mga opisyal na mapa at lathalain habang Taipei naman ang [[:en:Temporary capital|pansamantalang kabesera]].</ref>
|latd=25 |latm=02 |latNS=N |longd=121 |longm=38 |longEW=E
|largest_city = capital
<!---only Mandarin is the official language, others are regional languages, per http://www.gio.gov.tw/ct.asp?xItem=35570&ctNode=4101 ---->
|official_languages = [[:en:Standard Mandarin|Standard Mandarin]] (Guóyǔ)
|government_type = [[:en:Semi-presidential system|Semi-presidential system]]
|leader_title1 = [[Pangulo ng Republika ng Tsina|Pangulo]]
|leader_name1 = [[:en:Ma Ying-jeou|Ma Ying-jeou]]
|leader_title2 = [[:en:Vice President of the Republic of China|Pangalawang Pangulo]]
|leader_name2 = [[:en:Vincent Siew|Vincent Siew]]
|leader_title3 = [[:en:Premier of the Republic of China|Premiero]]
|leader_name3 = [[:en:Wu Den-yih|Wu Den-yih]]
|area_km2 = 36,188
|area_sq_mi = 13,975
|area_rank = ika-136
|area_magnitude = 1 E10
|percent_water = 10.34
|population_estimate = 22,911,292<ref name="CIA">[https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/tw.html CIA - The World Factbook -- Taiwan]</ref>
|population_estimate_year = 2007
|population_estimate_rank = ika-47<ref name="footnote_a">Ang hanay ay ayon sa mga pigura ng 2006.</ref>
|population_density_km2 = 633.12
|population_density_sq_mi = 1,639.43
|population_density_rank = ika-14<ref name="footnote_a" />
|demonym = Taiwanese o Tsino
|GDP_PPP = $695.388 bilyon
|GDP_PPP_rank = ika-19
|GDP_PPP_year = 2007
|GDP_PPP_per_capita = $30,126
|GDP_PPP_per_capita_rank = ika-28
|GDP_nominal = $383,307 bilyon
|GDP_nominal_rank = ika-24
|GDP_nominal_year = 2007
|GDP_nominal_per_capita = $16,274
|GDP_nominal_per_capita_rank = ika-36
|sovereignty_type = [[:en:History of the Republic of China|Pagkatatag]]
|sovereignty_note = [[:en:Xinhai Revolution|Xinhai Revolution]]
|established_event1 = [[:en:Wuchang Uprising|Simula ng Himagsikang Xinhai]]
|established_date1 = Oktubre 10, 1911
|established_event2 = Panunumbalik ng republika
|established_date2 = Enero 1, 1912
|HDI = ({{increase}} 0.932 )
|HDI_rank = ika-23 kung nakahanay<ref name="hdi">Dahil sa kanyang [[:en:Political status of the Republic of China|kalagayang pampolitika]], hindi nakwenta ng [[United Nations|UN]] ang [[:en:Human Development Index|HDI]] para sa ROC. Ngunit, nakwenta ng pamahalaang ROC ang HDI nito para sa 2004 na 0.932; kung [[:en:list of countries by Human Development Index|isasama ito sa mga pigura ng HDI ng UN]], maihahanay ang ROC sa ika-23 (high), sa pagitan ng [[Germany]] and [[Israel]]. [http://www.stat.gov.tw/public/Data/712121616871.pdf 國情統計通報]</ref>
|HDI_year = 2005
|HDI_category = {{color|green|high}}
|currency = [[:en:New Taiwan dollar|Dolyar ng Bagong Taywan]] (NT$)
|currency_code = TWD
|country_code = TPE
|time_zone = [[:en:Time in China#Chungyuan|CST]]
|utc_offset = [[:en:UTC+8|+8]]
|time_zone_DST =
|utc_offset_DST =
|cctld = [[:en:.tw]]
|calling_code = 886
}}
Ang '''Republika ng Tsina''', kilala bilang '''Taywan'''<ref name=Panganiban>{{cite-Panganiban|Taywan}}</ref> (Ingles: ''Taiwan'', bigkas: /tay·wán/, literal na kahulugan: "baybaying may pilapil"<ref name=NBK>{{cite-NBK|''Taiwan'', Republic of China, Facts and Figures; ''Formosa'', "beautiful island", p. 261}}</ref>) ay isang teritoryo sa [[Silangang Asya]] na binubuo ng isang kapuluan, at ang pinakamalaki at importanteng pulo ay mismong Taiwan. May lawak ito na 35,981². Natanggal ito sa [[United Nations|UN]] nang pinili ng mga bansang-myembro ang [[Republikang Popular ng Tsina]] imbes na ito. Kinikilala naman ng 27 mga bansa ang Taiwan bilang Republika ng Tsina. Kahit na hindi kinikilala ng karamihan ng mga bansa sa mundo ang Taiwan, pinapanatili pa rin nito ang kanyang relasyong ekonomiko at militar sa ilan sa kanila.
Makontrobersya ang status pampolitika ng Taiwan dahil sa isyu na kung dapat ba itong manatiling ang Republika ng Tsina, maging bahagi ng [[Republikang Popular ng Tsina]], o maging isang soberanong [[Republika ng Taywan]]. Sa kasalukuyan, isa itong ''de facto'' na soberanong estadong nakatayo sa isang [[demokrasyang representatibo]]. ''Republika ng Tsina'' ang opisyal na pangalan ng estado. Iba-iba ang mga pananaw ng mga nagkakaibang grupo sa kung ano sa kasalukuyan ang pormal na sitwasyong pampolitika. Silipin din ang [[Kalayaang Taywanes]] at ''[[Chinese reunification]]''.
Ang Taiwan, dating tinatawag na '''Formosa'''<ref name=NBK/>, ay isang islang hugis-mani. Ito’y nasa hilaga ng pilipinas at nasa kanluran ng baybayin ng [[Dagat Luzon]]. Dalawang hanay ng mga bundok ang nasa silangang baybayin,ang mga ito’y dahan-dahang dumadalisdis sa baybaying kanluranin na tilabai-baytang na mga lupang lambak. Mula sa likas na mga (baibaytang na Look). Sinasabing nabighani ang mga unang maglalayag na Portuges sa kagandahan ng isla, at tinawag itong '''Ilha Formosa''', ang [[Wikang Portuges|Portuges]] ng “Magandang Pulo”<ref name=NBK/>.
Ang Taipei ang kabisera ng Taiwan. Malapit ito sa Dagat Luzon ng Pilipinas. Dating nasasakupan ng Britanya ang Taiwan, mula noong 1843.
== Silipin din ==
* [[Wikang Taywanes]]
== Mga sanggunian ==
{{reflist}}
== Mga kawing panlabas ==
* [http://www.taipeitimes.com/ Taipei Times], pahayagang inilathala sa Taip’ei
* [http://www.taiwandocuments.org/japansurrender.htm The Surrender of Japanese Forces in China, Indochina, and Formosa]
* [http://www.formosa.org/~taiwanpg/tw-lib.htm The Taiwan Library Online]
* [http://www.atimes.com/atimes/China/FB11Ad06.html Ignore the rhetoric, China won’t attack Taiwan], artikulo ni Daniel McCarthy
* [http://www.atimes.com/atimes/China/FB27Ad01.html Taiwan poll should ask about US sovereignty], artikulo ni Richard W Hartzell
* [http://groups.yahoo.com/group/TaiwanFocus/ TaiwanFocus], pangkat pantalakayan tungkol sa Taiwan
{{East Asia}}
{{Asya}}
[[Kaurian:Mga bansa sa Silangang Asya]]
[[Kaurian:Taiwan|*]]
[[Kaurian:Mga hindi kinikilala o malawakang hindi kinikilalang estado]]
{{Link FA|zh}}
[[ace:Taywan]]
[[af:Republiek van Sjina]]
[[als:Republik China]]
[[an:Republica de China]]
[[ar:جمهورية الصين]]
[[arz:جمهورية الصين]]
[[ast:República de China]]
[[az:Çin Respublikası]]
[[bar:Republik China]]
[[be:Тайвань]]
[[be-x-old:Рэспубліка Кітай]]
[[bg:Република Китай]]
[[bh:चीन (गणराज्य)]]
[[bn:প্রজাতন্ত্রী চীন]]
[[br:Republik Sina]]
[[bs:Tajvan]]
[[ca:República de la Xina]]
[[ceb:Republika sa Tsina]]
[[cs:Tchaj-wan]]
[[cv:Тайвань]]
[[cy:Gweriniaeth Tsieina]]
[[da:Republikken Kina]]
[[de:Republik China]]
[[dsb:Republika Chinskeje]]
[[dv:ޖުމްހޫރީ ޗައިނާ]]
[[ee:Taiwan]]
[[el:Δημοκρατία της Κίνας]]
[[en:Republic of China]]
[[eo:Respubliko Ĉinio]]
[[es:República de China]]
[[et:Hiina Vabariik]]
[[eu:Taiwan]]
[[fa:جمهوری چین]]
[[fi:Kiinan tasavalta]]
[[fiu-vro:Hiina Vabariik]]
[[fo:Teivan]]
[[fr:République de Chine (Taïwan)]]
[[frp:Rèpublica de Ch·ina]]
[[gan:中華民國]]
[[gd:Poblachd na Sìne]]
[[gl:Taiwán - 臺灣]]
[[gv:Pobblaght ny Sheen]]
[[hak:Chûng-fà Mìn-koet]]
[[he:הרפובליקה הסינית]]
[[hi:चीनी गणराज्य]]
[[hif:Republic of China]]
[[hr:Tajvan]]
[[hu:Tajvan]]
[[hy:Չինական Հանրապեություն]]
[[ia:Republica de China]]
[[id:Republik Cina]]
[[io:Republiko di Chinia]]
[[is:Lýðveldið Kína]]
[[it:Repubblica di Cina (Taiwan)]]
[[ja:中華民国]]
[[jv:Républik Cina]]
[[ka:ტაივანი]]
[[kk:Тайуан]]
[[kn:ಚೀನಿ ಗಣರಾಜ್ಯ]]
[[ko:중화민국]]
[[ks:तैवान]]
[[ku:Taywan]]
[[la:Res publica Sinarum]]
[[lad:Repuvlika de Kina]]
[[lb:Taiwan]]
[[li:Sjina (nationalistisch)]]
[[lij:Taiwan]]
[[lmo:Taiwan]]
[[ln:Taiwan]]
[[lt:Taivanas]]
[[lv:Ķīnas Republika]]
[[mg:Taiwan]]
[[mhr:Тайван]]
[[mi:Taiwana]]
[[mk:Република Кина]]
[[ml:തായ്വാൻ]]
[[mn:Бүгд Найрамдах Хятад Улс]]
[[mr:चीनचे प्रजासत्ताक]]
[[ms:Republik China di Taiwan]]
[[my:တရုတ်သမ္မတနိုင်ငံ]]
[[nah:Taihuan]]
[[nds:Republiek China]]
[[nl:Republiek China]]
[[nn:Republikken Kina]]
[[no:Republikken Kina]]
[[nov:Republike de China]]
[[oc:Republica de China (Taiwan)]]
[[os:Китайы Республикæ]]
[[pam:Republic of China]]
[[pcd:République éd Chine (Taïwan)]]
[[pl:Republika Chińska]]
[[pms:Taiwan]]
[[pnb:تائیوان]]
[[pt:República da China]]
[[qu:Republika China]]
[[ro:Republica Chineză]]
[[ru:Китайская Республика]]
[[sa:तैवान]]
[[sah:Кытай Республиката]]
[[scn:Taiwan]]
[[sco:Republic o Cheenae]]
[[se:Taiwan]]
[[sh:Republika Kina]]
[[simple:Republic of China]]
[[sk:Taiwan]]
[[sl:Tajvan]]
[[sq:Republika Kineze]]
[[sr:Република Кина]]
[[sv:Taiwan]]
[[sw:Jamhuri ya China]]
[[szl:Republika Chińsko]]
[[ta:சீனக் குடியரசு]]
[[tg:Тайван]]
[[th:สาธารณรัฐจีน]]
[[tk:Taýwan]]
[[tpi:Ripablik bilong Saina]]
[[tr:Çin Cumhuriyeti]]
[[udm:Тайвань]]
[[uk:Республіка Китай]]
[[ur:جمہوریۂ چین]]
[[vec:Republica de Cina]]
[[vi:Trung Hoa Dân Quốc]]
[[vo:Tayvän]]
[[war:Republika han Tsina]]
[[wuu:中华民国]]
[[xal:Китдин Орн]]
[[yo:Orílẹ̀-èdè Olómìnira ilẹ̀ Ṣáínà]]
[[za:Cunghvaz Minzgoz]]
[[zh:中華民國]]
[[zh-classical:中華民國]]
[[zh-min-nan:Tiong-hoâ Bîn-kok]]
[[zh-yue:中華民國]]
| |||