Oligoseno
Ang Oligoseno (Ingles: Oligocene at may simbolong OG[4]) ay isang epoch na heolohika ng panahong Paleohene at sumasaklaw mula mga 34 milyon hanggang 23 milyon bago ang kasalukuyan (33.9±0.1 hanggang 23.03±0.05 Ma). Gaya ng ibang mas matandang mga panahong heolohiko, ang mga strata o kama ng bato na naglalarawan ng panahong ito ay mahusay na natukoy ngunit ang mga ekasktong petsa ng simula at waka ng panahong ay katamtamang hindi matiyak. Ang pangalang Oligocene ay mula sa Griyegon ὀλίγος (oligos, ilan) at καινός (kainos, bago) at tumutukoy sa pagiging kalat ng mga karagdagang modernong mga espesye ng mamalya ng fauna pagkatapos ng ebolusyon sa panahong Eoseno. Ang Oligoseno ay sumusunod sa epoch na Eoseno at sinundan ng epoch na Mioseno. Ang Oligoseno ang ikatlo at huling epoch ng Panahong Paleohene. Ang Oligoseno ay kadalasang itinuturing na isang mahalagang panahon ng transiyon na isang ugnayan sa pagitan ng sinaunang daigdig ng tropikong Eoseno at ang mas modernong mga ekosistema ng Mioseno.[5] Ang mga pangunahing pagbabago sa Oligoseno ay kinabibilangan ng isang pandaigdigang paglawak ng mga lupaing damo at isang pag-urong ng tropikong maluwag na dahong mga kagubatan tungo sa sinturong pang ekwador. Ang simula ng Oligoseno ay minamarkahan ng isang kilalang pangyayaring ekstinksiyon na pagpapalit ng faunang Europeo ng faunang Asyano maliban sa endemikong mga pamilyang roden at marsupyal na tinatawag na Grande Coupure. Ang hangganang Oligoseno-Mioseno ay hindi nakatakda sa isang madaling matukoy na pandaigdigang pangyayari ngunit sa mga hangganang pang-rehiyon sa pagitan ng katamtamang init na Huling Oligoseno at ang relatibong mas malamig na Mioseno.
| Oligoseno | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 33.9 – 23.03 milyong taon ang nakakalipas | |||||||||||||
| Kronolohiya | |||||||||||||
| |||||||||||||
| Etimolohiya | |||||||||||||
| Pormal | Formal | ||||||||||||
| Ni-ratify | 1978 | ||||||||||||
| Impormasyon sa paggamit | |||||||||||||
| Celestial body | Earth | ||||||||||||
| Paggamit panrehiyon | Global (ICS) | ||||||||||||
| Ginamit na iskala ng panahon | ICS Time Scale | ||||||||||||
| Kahulugan | |||||||||||||
| Yunit kronolohikal | Epoch | ||||||||||||
| Yunit stratigrapiko | Series | ||||||||||||
| Pormal na time span | Formal | ||||||||||||
| Kahulugan ng mababang hangganan | LAD of Planktonic Foraminifers Hantkenina and Cribrohantkenina | ||||||||||||
| Lower boundary GSSP | Massignano quarry section, Massignano, Ancona, Italy 43°31′58″N 13°36′04″E / 43.5328°N 13.6011°E | ||||||||||||
| GSSP ratified | 1992[3] | ||||||||||||
| Upper boundary definition |
| ||||||||||||
| Upper boundary GSSP | Lemme-Carrosio Section, Carrosio, Italy 44°39′32″N 8°50′11″E / 44.6589°N 8.8364°E | ||||||||||||
| GSSP ratified | 1996 | ||||||||||||
Mga sanggunian
baguhin- ↑ Zachos, J. C.; Kump, L. R. (2005). "Carbon cycle feedbacks and the initiation of Antarctic glaciation in the earliest Oligocene". Global and Planetary Change. 47 (1): 51–66. Bibcode:2005GPC....47...51Z. doi:10.1016/j.gloplacha.2005.01.001.
{{cite journal}}: CS1 maint: date auto-translated (link) - ↑ "International Chronostratigraphic Chart" (PDF). International Commission on Stratigraphy.
- ↑ Silva, Isabella; Jenkins, D. (Setyembre 1993). "Decision on the Eocene-Oligocene boundary stratotype" (PDF). Episodes. 16 (3): 379–382. doi:10.18814/epiiugs/1993/v16i3/002. Nakuha noong 13 Disyembre 2020.
{{cite journal}}: CS1 maint: date auto-translated (link) - ↑ "Geologic Age Symbol Font (StratagemAge)" (PDF). USGS. 99-430. Nakuha noong 2011-06-22.
{{cite web}}: CS1 maint: date auto-translated (link) - ↑ Haines, Tim; Walking with Beasts: A Prehistoric Safari, (New York: Dorling Kindersley Publishing, Inc., 1999)