Púca

Ang púca (Irlandes para sa espiritu/multo; maramihan púcaí), pooka, phouka ay pangunahing nilalang ng mitolohiyang Keltiko.^[1] Itinuturing na mga nagdadala ng mabuti at masamang kapalaran, maaari silang makatulong o makahadlang sa mga komunidad sa kanayunan at dagat. Maaaring magkaroon ng maitim o puting balahibo o buhok ang Púcaí. Sinasabing ang mga nilalang ay nagpapalit ng hugis, na maaaring magmukhang mga kabayo, kambing, pusa, aso, at liyebre. Maaari rin silang magkaroon ng anyo ng tao, na kinabibilangan ng iba't ibang katangian ng hayop, tulad ng mga tainga o buntot.

Ang púca ay may mga katapat sa buong kulturang Keltiko ng Hilagang-kanlurang Europa. Halimbawa, sa mitolohiyang Gales ito ay pinangalanang pwca at sa Korniko ang Bucca (kaya nauugnay sa etimolohiya at kapaligiran sa bugaboo).^[2] Sa Kapuluang Channel, ang pouque ay sinasabing mga engkanto na nakatira malapit sa mga sinaunang bato; sa Normandong Pranses ng Kapilian (hal Jèrriais), isang cromlech, o sinaunang libingan, ay tinutukoy bilang isang pouquelée o pouquelay(e); Ang poulpiquet at polpegan ay mga katumbas na termino sa Bretanya.^[3]^[4]

Etimolohiya

Ang pangalan ay nagmula sa Lumang Irlandes na púca at isa sa napakaliit na bilang ng mga salitang Irlandes na hihiramin sa Lumang Ingles kung saan lumilitaw na ginamit ito noong ika-8 siglo, batay sa ebidensiya ng pangalan ng lugar.^[5] Dahil ito ay isang 'kultural' sa halip na isang praktikal na salita na maaaring gamitin sa pangangalakal, ito ay naisip na nagpapakita ng higit na kultural na pakikipag-ugnayan sa pagitan ng Ingles at Irlandes sa unang bahagi ng medieval na panahon kaysa sa naisip.^{[kailangan ng sanggunian]}

Ang salita ay tila lumipas mula doon sa mga wikang Eskandinabo kabilang ang, ayon sa OED, "Lumang Islandes púki pilyo demonyo, ang Diyablo, Faroese púki, Norwegian (orihinal at higit sa lahat rehiyonal) puke diyablo, masamang espiritu, pilyo tao, Lumang Suweko puke diyablo, masamang espiritu, Suweko (ngayon ay pangunahing rehiyonal) puke masamang espiritu, diyablo, duwende), Lumang Danes puge masamang espiritu".

Kalikasan ng púca

Ang púca ay maaaring ituring na maaaring mapanganib o kapaki-pakinabang. Ang mitolohistang bibit na si Thomas Keightley ay nagsabi na "ang mga paniwala tungkol dito ay napakalabo", at sa isang maikling paglalarawan ay nagbibigay ng isang account na nakolekta ni Croker mula sa isang batang lalaki na nakatira malapit sa Killarney na "sinasabi ng mga matatanda noon na ang Pookas ay napakarami ... matagal na ang nakalipas . .. , ay masama ang pag-iisip, itim ang hitsura, masasamang bagay ... na darating sa anyo ng mga ligaw na bisiro, na may mga tanikala na nakasabit sa kanila", at malaki ang nagawang pinsala sa mga hindi maingat na manlalakbay.^[6] Gayundin, binalaan ang maliliit na masasamang lalaki at babae na huwag kumain ng mga hinog na hinog na lumboy, dahil ito ay senyales na napasok na sila ng pooka.

Mga sanggunian

↑ Koch, John T.: Encyclopedia of Celtic Culture, page 729. ABC-Clio, 2006
↑ Mackillop 1998, under pooka
↑ Thomas Price (Carnhuanawc) (1830), "A Tour through Brittany" (Google), Cambrian Quarterly Magazine and Celtic Repertory, 2: 23–43{{citation}}: CS1 maint: date auto-translated (link), p.23–24 "These cromlechs, or kistvaens,.. are called in Jersey poquelays, and in Brittany policans & poulpiquets, &c."
↑ Loth, J. (1894). "le Nain de Kerhuiton" (Google). Annales de Bretagne (sa wikang Pranses). Plihon. 10: 78–80.{{cite journal}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
↑ Sebo, Erin (2017-07-03). "Does OE Puca Have an Irish Origin?". Studia Neophilologica. 89 (2): 167–175. doi:10.1080/00393274.2017.1314773. ISSN 0039-3274. S2CID 164700561.{{cite journal}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
↑ Keightley 1880, Fairy Mythology

[1] Koch, John T.: Encyclopedia of Celtic Culture, page 729. ABC-Clio, 2006

[2] Mackillop 1998, under pooka

[3] Thomas Price (Carnhuanawc) (1830), "A Tour through Brittany" (Google), Cambrian Quarterly Magazine and Celtic Repertory, 2: 23–43{{citation}}: CS1 maint: date auto-translated (link), p.23–24 "These cromlechs, or kistvaens,.. are called in Jersey poquelays, and in Brittany policans & poulpiquets, &c."

[4] Loth, J. (1894). "le Nain de Kerhuiton" (Google). Annales de Bretagne (sa wikang Pranses). Plihon. 10: 78–80.{{cite journal}}: CS1 maint: date auto-translated (link)

[Sebo_167–1752-5] Sebo, Erin (2017-07-03). "Does OE Puca Have an Irish Origin?". Studia Neophilologica. 89 (2): 167–175. doi:10.1080/00393274.2017.1314773. ISSN 0039-3274. S2CID 164700561.{{cite journal}}: CS1 maint: date auto-translated (link)

[6] Keightley 1880, Fairy Mythology

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]