Wikipedia

Post-traumatic stress disorder

(Idinirekta mula sa Posttraumatic Stress Disorder)

Posttraumatic stress na sakit (PTSD)[note 1] ay isang sakit sa pag-iisip na maaaring mabuo makalipas malantad ang tao sa traumatic na kaganapan, tulad ng seksuwal na asulto, digmaan, mga banggaan sa trapiko, o mga ibang banta sa buhay ng tao.[1] Maaaring kasama sa mga sintomas ang mga nakakagambalang iniisip, pakiramdam, o mga panaginip na kaugnay ang mga kaganapan, mental o pisikal na pagkabahala sa mga kaugnay-ng trauma na hudyat, mga pagtangkang iwasan ang mga kaugnay-ng trauma na hudyad, mga pagbabago kung ano ang naiisip at nararamdaman ng tao at pagdami ng tugon na pakikipagaway-o-paglalayas.[1][3] Nagtatagal ang mga sintomas na ito ng mahigit sa isang buwan makalipas ang kaganapan.[1] Mas hindi nagpapakita ng pagkabahala ang mga batang bata, ngunit sa halip ay maaaring ipahiwatig ang mga alaala nila sa pamamagitan ng paglalaro.[1] Ang taong may PTSD ay nasa mas mataas na peligro sa pagpapakamatay at sadyang pananakit ng sarili.[2][6]

Posttraumatic stress na sakit
EspesyalidadPsychiatry, klinikal na psychology
SintomasMga nakakaabalang naiisip, nararamdaman, o mga panaginip na kaugnay ng kaganapan; mental o pisikal na pagkabahala sa mga hudyat na kaugnay ng trauma; mga pagsusumikap na maiwasan ang mga sitwasyong kaugnay ng trauma; dagdag na pakikipag-away-o-paglalayas na tugon[1]
KomplikasyonPagpapakamatay[2]
Tagal> 1 buwan[1]
SanhiPagkalantad sa traumatic na kaganapan[1]
PagsusuriBatay sa mga sintomas[2]
PaggamotPagpapayo, medikasyon[3]
LunasSelective serotonin reuptake inhibitor[4]
Dalas8.7% (habang-buhay na peligro); 3.5% (12-buwang peligro) (USA)[5]

Karamihan ng mga taong nakaranas ng traumatic na kaganapan ay hindi magkakaroon ng PTSD.[2] Ang mga taong nakaranas ng interpersonal na trauma (halimbawa panggagahasa o pang-aabuso sa bata) ay mas malamang magkaroon ng PTSD, kumpara sa mga taong nakaranas ng hindi-batay sa asulto na trauma, tulad ng mga aksidente at natural na sakuna.[7] Halos kalahati ng mga tao ay nagkakaroon ng PTSD kasunod ng panggagahasa.[2] Ang mga bata ay mas hindi malamang kaysa sa mga adult na magkaroon ng PTSD makalipas ang trauma, lalo na kung mas bata pa sila sa 10 taong gulang.[8] Ang diyagnosis ay batay sa pagkakaroon ng mga partikular na sintomas kasunod ng traumatic na kaganapan.[2]

Maaaring posible ang prebensiyon kapag therapy ay itutuon sa mga may maagang sintomas ngunit hindi mabisa kapag nilaan sa lahat ng mga indibiduwal mayroon man o walang mga sintomas.[2] Ang mga pangunahing paggamot sa mga taong may PTSD ay ang pagpapayo at medikasyon.[3] Maaaring may ilang magkakaibang klase ng therapy na kapaki-pakinabang.[9] Maaaring maganap ito bilang one-on-one o sa isang pangkat.[3] Ang mga antidepressant ng klaseng selective serotonin reuptake inhibitor ay ang unang medikasyon para sa PTSD at magreresulta sa benepisyo sa halos kalahati ng mga tao.[4] Ang mga benepisyong ito ay mas kaunti sa mga natingnan sa therapy.[2] Hindi malinaw kung ang paggamit ng mga medikasyon at therapy nang magkasama ay mas higit ang benepisyo.[2][10] Ang mga ibang medikasyon ay walang sapat na katibayan para suportahan ang paggamit nila at sa kaso ng mga benzodiazepine, ay maaaring magpalala sa mga kalalabasan.[11][12]

Sa Estados Unidos, mga 3.5% ng mga adult ay may PTSD sa nasabing taon, at 9% ng mga tao ay nagkakaroon nito sa anumang punto sa buhay nila.[1] Sa karamihan sa mundo, ang mga rate sa nasabing taon ay nasa pagitan ng 0.5% at 1%.[1] Maaaring mas mataas ang mga rate sa mga rehiyon na may armadong labanan[2] Mas karaniwan ito sa kababaihan kaysa sa kalalakihan.[3] Ang mga sintomas ng kaugnay ng trauma na mga sakit sa pag-iisip ay nadokumento mula sa huling panahon ng mga sinaunang Griyego.[13] Noong Mga pandaigdigang digmaan ang kundisyon ay kilala sa ilalim ng iba't ibang termino kabilang ang "shell shock" at "combat neurosis".[14] Ang terminong "posttraumatic stress na sakit" ay ginamit noong 1970s sa malaking bahagi ng diyagnosis ng mga U.S. na beteranong militar ng Digmaan sa Vietnam.[15] Opisyal itong kinilala ng American Psychiatric Association noong 1980 sa ikatlong edisyon ng Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders (DSM-III).[16]

Mga pananda baguhin

  1. ↑ May mga katanggap-tanggap na variant ng terminong ito; tingnan ang Terminolohiya na seksiyon sa artikulong ito.

Mga sanggunian baguhin

  1. ↑ 1.0 1.1 1.2 1.3 1.4 1.5 1.6 1.7 1.8 American Psychiatric Association (2013). Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders (5th pat.). Arlington, VA: American Psychiatric Publishing. pp. 271–280. ISBN 978-0-89042-555-8.
  2. ↑ 2.00 2.01 2.02 2.03 2.04 2.05 2.06 2.07 2.08 2.09 Bisson JI, Cosgrove S, Lewis C, Robert NP (November 2015). "Post-traumatic stress disorder". Bmj. 351: h6161. doi:10.1136/bmj.h6161. PMC 4663500. PMID 26611143.
  3. ↑ 3.0 3.1 3.2 3.3 3.4 "Post-Traumatic Stress Disorder". National Institute of Mental Health. February 2016. Inarkibo mula sa ang orihinal noong 9 March 2016. Nakuha noong 10 March 2016. {{cite web}}: Unknown parameter |deadurl= ignored (|url-status= suggested) (tulong)
  4. ↑ 4.0 4.1 Berger W, Mendlowicz MV, Marques-Portella C, Kinrys G, Fontenelle LF, Marmar CR, Figueira I (March 2009). "Pharmacologic alternatives to antidepressants in posttraumatic stress disorder: a systematic review". Progress in Neuro-Psychopharmacology & Biological Psychiatry. 33 (2): 169–80. doi:10.1016/j.pnpbp.2008.12.004. PMC 2720612. PMID 19141307.
  5. ↑ Diagnostic and statistical manual of mental disorders: DSM-5. American Psychiatric Association (5th pat.). Arlington, VA: American Psychiatric Association. 2013. p. 276. ISBN 9780890425558. OCLC 830807378.{{cite book}}: CS1 maint: others (link)
  6. ↑ Panagioti M, Gooding PA, Triantafyllou K, Tarrier N (April 2015). "Suicidality and posttraumatic stress disorder (PTSD) in adolescents: a systematic review and meta-analysis". Social Psychiatry and Psychiatric Epidemiology. 50 (4): 525–37. doi:10.1007/s00127-014-0978-x. PMID 25398198.
  7. ↑ Zoladz PR, Diamond DM (June 2013). "Current status on behavioral and biological markers of PTSD: a search for clarity in a conflicting literature". Neuroscience and Biobehavioral Reviews. 37 (5): 860–95. doi:10.1016/j.neubiorev.2013.03.024. PMID 23567521.
  8. ↑ National Collaborating Centre for Mental Health (UK) (2005). "Post-Traumatic Stress Disorder: The Management of PTSD in Adults and Children in Primary and Secondary Care". NICE Clinical Guidelines, No. 26. Gaskell (Royal College of Psychiatrists). Inarkibo mula sa ang orihinal noong 2017-09-08. {{cite web}}: Unknown parameter |deadurl= ignored (|url-status= suggested) (tulong); Unknown parameter |laysource= ignored (tulong); Unknown parameter |layurl= ignored (tulong) Padron:Open access
  9. ↑ Haagen JF, Smid GE, Knipscheer JW, Kleber RJ (August 2015). "The efficacy of recommended treatments for veterans with PTSD: A metaregression analysis". Clinical Psychology Review. 40: 184–94. doi:10.1016/j.cpr.2015.06.008. PMID 26164548.
  10. ↑ Hetrick SE, Purcell R, Garner B, Parslow R (July 2010). "Combined pharmacotherapy and psychological therapies for post traumatic stress disorder (PTSD)". The Cochrane Database of Systematic Reviews (7): CD007316. doi:10.1002/14651858.CD007316.pub2. PMID 20614457.
  11. ↑ Guina J, Rossetter SR, DeRHODES BJ, Nahhas RW, Welton RS (July 2015). "Benzodiazepines for PTSD: A Systematic Review and Meta-Analysis". Journal of Psychiatric Practice. 21 (4): 281–303. doi:10.1097/pra.0000000000000091. PMID 26164054.
  12. ↑ Hoskins M, Pearce J, Bethell A, Dankova L, Barbui C, Tol WA, van Ommeren M, de Jong J, Seedat S, Chen H, Bisson JI (February 2015). "Pharmacotherapy for post-traumatic stress disorder: systematic review and meta-analysis". The British Journal of Psychiatry. 206 (2): 93–100. doi:10.1192/bjp.bp.114.148551. PMID 25644881. Some drugs have a small positive impact on PTSD symptoms
  13. ↑ Carlstedt, Roland (2009). Handbook of Integrative Clinical Psychology, Psychiatry, and Behavioral Medicine Perspectives, Practices, and Research. New York: Springer Pub. Co. p. 353. ISBN 9780826110954. {{cite book}}: Unknown parameter |name-list-format= ignored (|name-list-style= suggested) (tulong)
  14. ↑ Herman, Judith (2015). Trauma and Recovery: The Aftermath of Violence–From Domestic Abuse to Political Terror. Basic Books. p. 9. ISBN 9780465098736. {{cite book}}: Unknown parameter |name-list-format= ignored (|name-list-style= suggested) (tulong)
  15. ↑ Klykylo, William M. (2012). Clinical child psychiatry (3. pat.). Chichester, West Sussex, UK: John Wiley & Sons. p. Chapter 15. ISBN 9781119967705. {{cite book}}: Unknown parameter |name-list-format= ignored (|name-list-style= suggested) (tulong)
  16. ↑ Friedman MJ (October 2013). "Finalizing PTSD in DSM-5: getting here from there and where to go next". Journal of Traumatic Stress. 26 (5): 548–56. doi:10.1002/jts.21840. PMID 24151001.

Mga panlabas na link baguhin

Padron:Medical condition classification and resources

 
May koleksyon ng mga sipi ang Wikiquote sa Ingles tungkol sa paksa ng artikulong ito.
 
May kaugnay na midya tungkol sa Posttraumatic stress disorder ang Wikimedia Commons.

Padron:Z148 Padron:Mental and behavioral disorders Padron:Trauma

Kinuha sa "https://tl.wikipedia.org/w/index.php?title=Post-traumatic_stress_disorder&oldid=2065210"