Wikipedia

Ang Soro at ang Uwak (Esopo)

Ang Soro at ang Uwak ay isa sa mga Pabula ni Aesop, na may bilang na 124 sa Talatuntunang Perry. Mayroong mga unang bersiyon ng Latin at Griyego at ang pabula ay maaaring nailarawan sa isang sinaunang plorera ng Griyego.[1] Ginagamit ang kwento bilang babala laban sa pakikinig sa pambobola.

Isang paglalarawan ng pabula ng India gaya ng isinalaysay sa Arabe na Kalila at Dimna

Kuwento

baguhin
 
Ang ipinintang panel ng pabula ni Léon Rousseau, Musée Jean de La Fontaine

Sa pabula, ang isang uwak ay nakahanap ng isang piraso ng keso at nagretiro sa isang sanga upang kainin ito. Ang isang soro, na gusto ito para sa kaniyang sarili, ay nambobola ang uwak, tinatawag itong maganda at iniisip kung ang boses nito ay kasing tamis na tugma. Kapag naglabas ito ng tuko, nahuhulog ang keso at nilalamon ng soro.[2]

Ang pinakaunang mga bersyon ng pabula, sa parehong Griyego at Latin, ay mula sa ika-1 siglo ng Karaniwang Panahon. Ang katibayan na kilala ito noon pa man ay makikita sa mga tula ng makatang Latin na si Horacio, na dalawang beses itong binanggit. Sa pagtugon sa isang maladroit na espongha na tinatawag na Scaeva sa kaniyang mga Sulat, pinayuhan ng makata ang binabantayang pananalita para sa 'kung ang uwak ay nakakain sa katahimikan, siya ay may mas mahusay na pamasahe, at higit na hindi ang pag-aaway at inggit'.[3] Kasama sa isang pangungutya sa pamana-pangangaso ang mga linya

A season’d Scrivener, bred in Office low,
Full often mocks, and dupes the gaping crow.[4] Ang tula ay karaniwang kinuha bilang isang pag-iingat laban sa pakikinig sa mga nambobola. Pinauna ni Fedro ang kaniyang Latin na tula na may babala na ang 'natutuwa sa mapanlinlang na pambobola ay karaniwang nagbabayad ng parusa sa pamamagitan ng pagsisisi at kahihiyan'. Ang isa sa iilan na nagbibigay nito ng ibang interpretasyon ay si Odo ni Cheriton, na ang aral ay ang birtud ay nakalimutan sa paghahangad ng ambisyon.[5] Babrius ay ang soro dulo na may isang biro sa pagtitiwala ng uwak sa kaniyang Griyegong bersiyon ng kuwento: 'Hindi ka pipi, tila, mayroon ka ngang boses; nasa iyo ang lahat, Ginoong Crow, maliban sa utak.'[6] Sa mga Pabula ni La Fontaine (I.2), ang soro ay naghahatid ng moral sa pamamagitan ng paraan ng kabayaran para sa kakanin. Sa pagsasalin ni Norman Shapiro:
Flatterers thrive on fools' credulity.
The lesson's worth a cheese, don't you agree?"
The crow, shamefaced and flustered swore,
Too late, however: "Nevermore!"[7]

Tulad ng kaso sa ilang iba pang mga pabula ni La Fontaine, nagkaroon ng kawalang-kasiyahan sa mga Kristiyanong bilog, kung saan nadama na ang moralidad ay nasaktan sa pamamagitan ng pagpayag sa soro na hindi maparusahan para sa pagnanakaw nito. Samakatuwid, isang sequel ang ibinigay sa anyo ng isang sikat na kanta kung saan ang isang bersiyon ay naitala sa Saskatchewan. Dito ay inilarawan ang libing ng soro ngunit nagtatapos sa pag-ubo ng uwak mula sa sanga nito,

I’m not at all sorry, now that he’s dead,
He took my cheese and ate it in my stead,
He’s punished by fate - God, you’ve avenged me.[8]

Ang Aleman na manunulat na si Gotthold Ephraim Lessing, na nagpasya ng mga pananaw kung paano dapat isulat ang mga pabula, ay nagbigay ng kabalintunaan sa Der Rabe und der Fuchs ni Aesop. Sa kaniyang muling isinulat na bersiyon, isang hardinero ang nag-iwan ng lason na karne upang patayin ang mga umaatakeng daga. Ito ang pinupulot ng uwak ngunit pinupuri ito ng soro, na pagkatapos ay namatay sa matinding paghihirap. Upang bigyang-diin ang moral na kaniyang iginuhit, nagtapos si Lessing sa sumpa, 'Mga kasuklam-suklam na mambobola, nawa'y gagantimpalaan kayong lahat ng isang lason para sa isa pa!'.[9] Ang isang Silangang kuwento ng pambobola na ginantimpalaan ay umiiral sa mga kasulatang Budista bilang ang Jambhu-Khadaka-Jataka.[10] Dito ay pinupuri ng isang jackal ang boses ng uwak habang ito ay kumakain sa isang puno ng rosas-mansanas. Ang uwak ay tumugon na nangangailangan ito ng maharlika upang matuklasan ang parehong sa iba at ipagpag ang ilang prutas para ibahagi ng jackal. Ang tila isang paglalarawan ng kuwento sa isang pininturahan na plorera na natuklasan sa mga paghuhukay sa Lothal mula sa Kabihasnan sa Lambak ng Indus ay nagmumungkahi na ang kuwento ay maaaring nalaman doon nang hindi bababa sa isang libong taon na mas maaga kaysa sa anumang iba pang pinagmulan.[11] Sa eksenang ito, inilalarawan ang ibon na dumapo sa puno na may hawak na isda, habang nasa ilalim ang isang mukhang soro na hayop.[12]

Mga sanggunian

baguhin
  1. ↑ History of the Graeco-Latin Fable, Francisco Rodríguez Adrados, Leiden 1999, vol 3, p.161, available at Google Books
  2. ↑ St. Clair, Kassia (2016). The Secret Lives of Colour. London: John Murray. pp. 278–279. ISBN 9781473630819. OCLC 936144129.{{cite book}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
  3. ↑ Book 1.17, lines 50-1
  4. ↑ Horace (1753). The Satires of Horace in Latin and English, Rev Philip Francis, London 1746; Satires II.5, line 56. Nakuha noong 2011-12-09.{{cite book}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
  5. ↑ The Fables of Odo of Cherington, John C. Jacobs, Syracuse University Press 1985, pp.149-50; there is a limited preview in Google Books
  6. ↑ The translation here and for Phaedrus are supplied in John Vernon Law's lecture on the fable
  7. ↑ Fontaine, Jean de La; Robinson, Alan J. (1997). Fifty Fables of La Fontaine. ISBN 9780252066498. Nakuha noong 4 Oktubre 2014.{{cite book}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
  8. ↑ "Musée virtuel de la Saskatchewan". Inarkibo mula sa orihinal noong 26 Mayo 2018. Nakuha noong 4 Oktubre 2014. {{cite web}}: |archive-date= / |archive-url= timestamp mismatch (tulong)CS1 maint: date auto-translated (link) Naka-arkibo 26 May 2018[Date mismatch] sa Wayback Machine.
  9. ↑ von Mucke, Dorothea (1991). Virtue and the Veil of Illusion: Generic Innovation and the Pedagogical Project in Eighteenth-Century Literature. Stanford University. pp. 26–30. ISBN 9780804718653.{{cite book}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
  10. ↑ "The Jataka, Vol. II: Book III. Tika-Nipāta: No. 294. Jambu-Khādaka-Jātaka". Nakuha noong 4 Oktubre 2014.{{cite web}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
  11. ↑ Ghosh, Amalananda (1989). Encyclopaedia of Indian Archaeology. Bol. 1. New Delhi. p. 83. ISBN 9004092641.{{cite book}}: CS1 maint: date auto-translated (link) CS1 maint: location missing publisher (link)
  12. ↑ R. K. Pruthi, "Indus Civilization: Part 9." Discovery Publishing Pvt.Ltd., p. 11. ISBN 8171418651
Kinuha sa "https://tl.wikipedia.org/w/index.php?title=Ang_Soro_at_ang_Uwak_(Esopo)&oldid=2112770"