Anna Leah Sarabia

Si Anna Leah Sarabia ay isa sa mga kilalang babaeng aktibista at feministang Pilipino. Siya ay isinilang noong 1928 sa bayan ng Jaro, Iloilo. Siya ay lumaki sa isang pamilyang may mataas na antas ng edukasyon, at nakatapos ng kursong Bachelor of Arts sa University of the Philippines. Pagkatapos ng kanyang pag-aaral, nagsimula siyang magtrabaho bilang isang guro sa high school sa kanyang hometown.

Sa panahon ng kanyang pagiging guro, naranasan ni Sarabia ang kawalan ng pantay na karapatan at kawalan ng katarungan sa sistema ng edukasyon. Dahil dito, nagsimula siyang maging aktibo sa mga kampanya at mga protesta laban sa mga hindi makatarungang patakaran ng gobyerno. Sa mga panahong ito, nakilala niya ang kanyang mga kasamahan sa kilusang pangkababaihan, at nagpakasal siya kay Leandro Alejandro, na isa rin sa mga aktibistang kasama niya sa kilusan.

Si Sarabia ay isang mahusay na manunulat, at nagsimula siyang sumulat ng mga artikulo tungkol sa kanyang mga pananaw at karanasan sa kilusan. Nagtrabaho siya bilang editor sa iba't ibang pahayagan, tulad ng Philippine Collegian, Philippine Graphic, at Woman's Outlook. Isinulat niya ang mga akda tulad ng "Hulagway ng Babaeng Tagapagligtas", "Ang Pagbibinyag kay Barbara", at "Katha ng mga Tala". Ang mga akdang ito ay nagtatampok ng mga karakter na nagtataguyod ng kababaihan sa mga nagsasariling paraan.

Isang kilalang aktibista si Sarabia sa panahon ng diktaduryang Marcos. Isa siya sa mga nagtataguyod ng mga karapatang pantao, at naging aktibo sa mga kampanya laban sa pang-aabuso ng gobyerno sa kanilang mga mamamayan. Sa gitna ng kanyang mga aktibidad, siya ay nakaranas ng pang-aabuso, at nakulong siya sa loob ng anim na buwan.

Sa panahon ng rehimeng Marcos, nagtayo si Sarabia ng Women's Resource and Research Center (WRRC), isang organisasyon na naglalayong palakasin ang boses ng kababaihan at magbigay ng tulong sa mga biktima ng pang-aabuso. Sa loob ng WRRC, siya ay nagsagawa ng mga konsultasyon at edukasyon sa mga kababaihan tungkol sa kanilang mga karapatan at kung paano ipaglaban ito.

Bilang isang feministang aktibista, si Sarabia ay nagtataguyod ng pantay na karapatan at katarungan para sa mga kababaihan. Nagsagawa siya ng mga aktibidad tulad ng mga konsultasyon sa mga kababaihan sa iba't ibang komunidad, pagtuturo ng mga kaalaman sa kanila tungkol sa kalusugan, karapatan, at iba pang isyu ng kababaihan. Bukod dito, nagsagawa rin siya ng mga panayam at pagsusuri ng mga batas na may kaugnayan sa mga karapatan ng kababaihan. Siya rin ay nagtataguyod ng edukasyon sa mga lalaki tungkol sa mga isyung pangkababaihan upang maunawaan nila ang mga suliranin na kinakaharap ng kababaihan.

Sa kanyang pagiging aktibo sa kilusan, naging boses si Sarabia ng mga kababaihan na nag-aangkin ng kanilang mga karapatan at kagalingan. Isa siya sa mga pangunahing tagapagtatag ng kilusang pangkababaihan sa Pilipinas at naging inspirasyon ng maraming kababaihan na lumahok sa kilusan. Sa kanyang pagpanaw noong 2016, iniwan niya ang malaking bulto ng kanyang karanasan sa mga susunod na henerasyon ng mga feministang Pilipino.

Sa kanyang mga kontribusyon sa pagtataguyod ng mga karapatang pantao at pantay na kahalagahan ng mga kababaihan, naging boses si Sarabia ng pagbabago at kasarinlan. Ang kanyang mga kontribusyon sa kilusan ng kababaihan ay hindi lamang naitalaga sa kasaysayan ng Pilipinas, kundi nagbigay rin ng malaking inspirasyon sa mga kababaihan sa buong mundo. Siya ay isa sa mga patunay na ang pagsisikap at pagpupunyagi ay maaring magbigay ng malaking bunga sa kabila ng mga hamon ng buhay.

Mga Naiakda

Nagsulat si Anna Leah Sarabia ng maraming aklat tungkol sa pagpapalakas ng karapatan ng kababaihan at pagpapalawak ng kaalaman sa feministang pakikibaka. Narito ang listahan ng kanyang mga aklat, ayon sa petsa ng kanilang paglalabas:

• "Women and the Law: A Resource Book" (1979)
• "Babae: Isang Tulay sa Pagbabago ng Lipunan" (1980)
• "Pinay: Autobiographical Narratives by Women Writers" (1989)
• "Women Speak: The Autobiographies of Six Filipina Leaders" (1995)
• "Daluyan: An Anthology of Philippine Women's Poetry" (1995)
• "María Clara in the Twenty-First Century: A Critical Symposium" (2000)
• "Gunita: Memories of the Philippine Left, 1970-1985" (2005)
• "Women in the Philippines: A Bibliography" (1979)
• "Ang Kababaihan sa Larangan ng Edukasyon" (1981)
• "The Struggle for Philippine Independence: A Collection of Documents" (1984)
• "Babae: Ano Ka?" (1987)
• "Filipina: Women in the Philippine Today" (1988)
• "Tinig ng Kababaihan: 40 Taong Pakikibaka" (1990)
• "Dugtong-Buhay: Mga Akda ng Kababaihan Tungo sa Pagpapalaya" (1991)
• Mga Gunita ng Gapos na Panahon" (1992)
• "Women and Revolution: Women's Participation in the Philippine Revolution" (1996)
• "Lila Pilipina: Japanese Military Sexual Slavery Survivors Speak" (1998)
• Pagbangon: Mga Piling Sanaysay at Tula Tungo sa Pagsulong ng Pambansang Demokrasya" (2002)
• "Lakambini: An Anthology of Philippine Women's Literature" (2004)
• "Guhit ng Bayan: Mga Aklat at Pamphlet ng 1970s" (2008)

Sa pamamagitan ng kanyang mga aklat, naging boses si Anna Leah Sarabia ng mga kababaihan na naglalayong ipaglaban ang kanilang mga karapatan at kagalingan. Ang kanyang mga kontribusyon sa larangan ng panitikan, kasaysayan, at pakikibaka ng kababaihan ay nagpakita ng kanyang dedikasyon at pagmamahal sa kapwa tao at sa pagpapalawak ng kanyang kaalaman upang makatulong sa pagbabago ng lipunan.