Atomikong nukleyus

Ang nukleyus o nucleus ang labis na siksik na rehiyon na binubuo ng mga proton at neutron sa gitna ng isang atomo. Ito ay natuklasan noong 1911 bilang resulta ng interpretasyon ni Ernest Rutherford ng sikat na eksperimentong Rutherford noong 1909 na isinagawa nina Hans Geiger at Ernest Marsden sa ilalim ng direksiyon ni Rutherford. Ang modelong proton-neutron ay iminungkahi ni Dmitry Ivanenko noong 1932. Ang halos lahat ng masa ng atomo ay matatagpuan sa nukleyus na may isang napakaliit na kontribusyon mula sa umiikot na mga elektron. Ang diametro ng nukleyus ay nasa saklaw na 1.75 fm (femtometre) (1.75×10⁻¹⁵ m) para sa hidroheno(ang diametro ng isang proton) hanggang sa mga 15 fm para sa pinakamabigat na mga atomo gaya ng uranium. Ang mga dimensiyong ito ay mas maliit sa diametro ng mismong atom(nukleus + ulap ng elektron) sa isang paktor ng mga 23,000(uranium) hanggang sa mga 145,000 (hidroheno). Ang sangay ng pisika na nauukol sa pag-aaral at pagkaunawa ng atomikong nukleyus kabilang ang komposisyon at mga pwersang nagbibigkis rito ay tinatawag na pisikang nukleyar.

Isang modelo ng atomikong nukleyus na nagpapakita ng isang siksik na kumpol ng dalawang mga uri ng nukleyon: mga proton(pula) at mga neutron(asul). Sa larawang ito, ang mga proton at neutron ay tulad ng mga munting bola na magkadikit ngunit ang aktuwal na nukleyus(gaya ng pagkakaunawa sa modernong pisikang nukleyar) ay hindi mukhang ganito. Ang aktuwal na nukleyus ay tanging tumpak na mailalarawan gamit ang mekanikang quantum. Halimbawa, sa isang tunay na nukleyus, ang bawat nukleyon ay nasa maraming mga lokasyon ng sabay sabay na nakakalat sa buong nukleyus.