Bakit hindi gaanong Nakakalason ang Langgam kumpara sa Ahas

Ang "Bakit hindi gaanong Nakakalason ang Langgam kumpara sa Ahas" (Ingles: Why the Ant is not so Venomous as the Snake) ay isang kwentong-bayan ng mga Tagalog. Maari itong ituring na isang alamat  — isang uri ng kuwentong bayan na nagpapaliwanag o naglalaman ng mga kwento tungkol sa pinagmulan ng isang lugar, pangalan ng mga tao, hayop, halaman o bagay-bagay. Karaniwan, ang mga alamat ay naglalaman ng mga elementong mahika odi-karaniwan na tumutugma sa paniniwala at kultura ng isang lugar o grupo ng mga tao. Ito ay isang mahalagang bahagi ng mga tradisyonal na kwento ng isang kultura o bansa.

Ang ahas (nasa itaas) at ang langgam (nasa ibaba) ang dalawang hayop na bida sa kwentong “Bakit hindi gaanong nakakalason ang langgam kumpara sa ahas”

Koleksyon

Ang kwentong ito ay isa sa mga nilikom ni Dean S. Fansler, PhD sa kaniyang librong: Filipino Popular Tales. Ang naturang aklat ay nailimbag ng American Folklore Society noong 1921 sa Lancaster, PA at sa New York. Bagamat ang kwento ay naisalin sa Tagalog at iba pang diyalekto, nailimbag ito sa Ingles. Sa kaniyang paliwanag, pampanitikan at hindi linggwista ang layunin ng kaniyang paglilimbag ng kwentong ito sa Ingles. Bagamat muli, maaring ilimbag ang kwento sa Espanyol, minarapat ni Fansler na gamitin ang Ingles dahil ayon sa kaniya, ito ang mas umiiral na lengwahe noong mga panahong yaon.

Magkagayon pa man, naniwala si Fansler na ang kwentong ito ay mula sa Lipa, Batangas ayon sa narasyon ng isang taong nagngangalang Francisco M. Africa sa isang bersyon at yaong isa naman kay Andrea Silva.

Kuwento

Ito ang buod ng kwento ayon kay Francisco Africa:

Noong nagsisimula pa lamang ang Diyos sa paglikha ng mundo. Kinuha niya ang isang bato sa mundo at itinapon ito sa uniberso. Nang ang bato ay nabasag sa maraming maliliit na piraso, nilagyan niya ng buhay sa pamamagitan ng pagsinga sa mga ito at naging mga nabubuhay na nilalang ang mga ito. Sa simula, kahit na magkakaiba ang hugis at laki ng mga ito, hindi sila binigyan ng magkakaibang kapangyarihan.

Sa mga nilalang na ito ng Diyos ay kasama ang ahas at ang langgam. Isang araw, pumunta ang ahas kay Diyos upang humingi ng kapangyarihan. Sinabi nito, "Dumarating ako sa iyo, O Diyos! Upang humingi ng iyong biyaya. Ang mundo na iyong nilikha ay magulo. Bigyan mo ako ng espesyal na kapangyarihan upang patayin ang lahat ng mga pasaway at nakakabagabag."

"Umuwi ka sa mga kapwa mo nilalang!" sagot ng Diyos. "Mula ngayon, makalalason ang iyong mga ngipin. Kapag nakagat mo ang masasama, maglagay ka ng lason sa sugat, at mamamatay sila. Pero una sa lahat, bantayan mo ang kanilang mga kilos at maging mapagpakumbaba at maingat." Pagkatapos ay binigyan ng Diyos ng lason ang ahas. Nagbalik sa mundo ang ahas na labis na nagagalak.

Nang marinig ng langgam na binigyan ng kapangyarihan ang ahas, agad siyang pumunta kay Diyos upang hilingin na ibigay din sa kanya ang parehong pribelehiyo. Nakatagpo ng Diyos ang langgam. Lumapit ang langgam sa Diyos, at sinabi sa kanya: "O makapangyarihang Diyos! Binigyan mo ang aking kapatid na ahas ng isang malaking biyaya. Bigyan mo rin ako ng parehong kapangyarihan, at magiging malaking tulong ako sa ahas sa pagwasak sa mga makasalanan." Naisip ng Diyos na maaaring kailanganin ng ahas ng kasamang makakatulong, kaya binigyan din niya ng parehong kapangyarihan ang langgam na ibinigay sa ahas.

Labis na nagalak ang langgam, kaya tumakbo ito pabalik sa mundo nang mabilis. Nang makita itong tumatakbo ng Diyos, tinawag niya ang langgam, ngunit hindi ito nagpatigil sa kanya. Nang magalit ang Diyos, tinanggal niya ang ilang kapangyarihan ng langgam, upang hindi ito magamit ng hindi nararapat. At kaya ngayon, hindi na gaanong nakamamatay ang kagat ng langgam tulad ng sa ahas.

Iba pang salin

Ito ang bersyon ni Andrea Silva:

Noong unang panahon, nang ang daigdig ay bata pa lamang, mayroong mga naninirahan sa Kapuluang ito na naniniwala sa isang dakilang diyos na tinatawag nilang Bathala. Siya ang lumikha ng lahat ng bagay.

Isang araw, tinawag ni Bathala ang mga hayop isa-isa, at binigyan bawat isa ng isang biyaya o kapangyarihan. Sa ibon, ibinigay niya ang kapangyarihan na lumipad. Sa susunod na tawag, tinawag ni Bathala ang langgam, na may balak ding bigyan ng mas malaking kapangyarihan kaysa sa iba dahil sa ito ay napakaliit; ngunit ang langgam ay isa sa pinakamabagal at pinakatamad na mga nilalang. Hindi ito nagbigay-pansin sa tawag ng diyos, kundi nagkunwaring bingi. Dahil dito, nagalit si Bathala at tinawag ang ahas at binigyan ito ng kahanga-hangang kapangyarihan na inilaan sana niya para sa langgam. "Ikaw, Ginoong Ahas, ay bihira lamang mahuhuli ng kahit sino, dahil magiging napakabilis mo. Bukod dito, magkakaroon ng takot sa iyo ang lahat."

Nang sa wakas ay lumitaw ang langgam at humiling ng biyaya na inaasahan nito, sinabi ni Bathala, "O ikaw, mahirap at maliit na walang katuwiran! Dahil sa iyong paglabag sa iyong diyos, mula ngayon at sa iyong lahi, madalas na kayong makakatagpo ng kamatayan dahil kayo ay maaaring kamag-anak ng mga kagat niyo."

Kaya't hanggang ngayon, kapag nakakagat tayo ng langgam, pinipisil natin ito hanggang sa mamatay sila.

Mga karakter

Ayon sa kwentong ito, ang Diyos ay isang makapangyarihan at magalang na nilalang na nagbibigay ng mga kapangyarihan sa kanyang mga nilalang ayon sa kani-kanilang kalikasan at tungkulin. Siya ay binigyang-buhay ang mga nilalang na ito sa pamamagitan ng kanyang pagpapasok ng "hininga ng buhay" sa kanila.

Ang ahas ay isang mapanganib na nilalang na may kakayahang magpatay ng kanyang mga biktima sa pamamagitan ng kanyang lason. Ngunit sa kabila ng kanyang kapangyarihan, kinakailangan niya pa rin magbantay ng mga kilos ng kanyang biktima at maging mapagpakumbaba at maingat sa paggamit ng kanyang kapangyarihan.

Sa kabilang banda, ang langgam ay isang maliit at hindi nakakatakot na insekto. Ngunit dahil sa kanyang pagkakaroon ng parehong kapangyarihan na binigay sa ahas, siya ay nagpakita ng ambisyon at kasakiman sa kapangyarihan. Sa huli, siya ay tinanggalan ng Diyos ng kanyang kapangyarihan upang hindi magamit ito nang hindi nararapat.

Ang mga karakter sa kwentong ito ay naglalayong magbigay ng mga aral tungkol sa kahalagahan ng pagiging mapagpakumbaba, mapagmatyag, at responsable sa paggamit ng kapangyarihan na ibinigay sa atin.

Banghay

• Nilikha ni Diyos ang mundo at ang mga nilalang dito.
• Humingi ng kapangyarihan ang ahas kay Diyos para makapatay ng mga lumalaban at nakakainis.
• Binigyan ni Diyos ang ahas ng kapangyarihan na mamatay ng mga ito sa pamamagitan ng kanyang lason.
• Nalaman ng langgam ang kapangyarihan ng ahas at humingi rin ng ganung kapangyarihan kay Diyos.
• Binigyan rin ni Diyos ang langgam ng kapangyarihang mamatay ng mga ito gamit ang kanyang kagat.
• Masaya ang langgam sa nakuha niyang kapangyarihan at tumakbo agad sa lupa.
• Nagalit si Diyos dahil hindi pinakinggan ng langgam ang kanyang tawag kaya binawasan niya ang kapangyarihan nito.
• Sa kasalukuyan, hindi kasing lason ang kagat ng langgam sa kagat ng ahas dahil sa ginawang pagbabawas ng kapangyarihan ni Diyos

Mga aral

Ang kwento ng paglikha ng Diyos sa mundo at sa mga nilalang nito, kasama na ang ahas at langgam, ay nagtuturo ng mahahalagang aral na may kahalagahan sa ating pang-araw-araw na buhay. Ipinapakita nito ang kahalagahan ng pagiging mapagpakumbaba, maingat sa pagmamatyag, responsableng paggamit ng kapangyarihan, at pagtanggap sa pagkakaiba-iba.

Sa kwento, lumapit ang ahas sa Diyos upang hingin ang espesyal na kapangyarihan, na kinikilala ang kaguluhan sa mundo at ang pangangailangan ng solusyon. Kahit mahalagang magkaroon ng tiwala sa sarili sa buhay, kailangan din nating lumapit sa mga sitwasyon na may mapagpakumbabang pananaw, sa pagkilala na hindi natin lahat ng sagot at kailangan natin ang tulong ng iba.

Isa pang mahalagang aral na maaari nating matutunan ay ang halaga ng pagiging maingat sa pagmamatyag. Binigyan ng Diyos ang ahas ng kapangyarihan na maglagay ng lason sa kanyang mga biktima sa kanyang mga ngipin. Ngunit, tinuruan din ni Diyos ang ahas na pagmamasdan ang mga kilos ng kanyang biktima at maging mapanuri at maingat sa paggamit ng kanyang kapangyarihan. Ipinapakita nito ang kahalagahan ng pagiging maingat at mabusisi sa ating mga kakayahan, lalo na kapag maaaring makasakit ito ng iba.

Bukod dito, ipinapakita rin ng kwento ang halaga ng responsableng paggamit ng kapangyarihan. Binigyan ng Diyos ng parehong kapangyarihan ang ahas at ang langgam, ngunit ang langgam ang gumamit ng kapangyarihan sa isang mapanganib na paraan dahil sa kasakiman at ambisyon. Ipinapakita nito na bagaman binigyan tayo ng mga kakayahan o oportunidad, mayroon tayong responsibilidad na gamitin ito sa tamang paraan at para sa kabutihan ng lahat.

Sa huli, ipinapakita rin ng kwento ang halaga ng pagtanggap sa pagkakaiba-iba. Hindi lahat ng mga nilalang ay pantay-pantay, at hindi lahat ay may parehong kakayahan o kapangyarihan. Binigyan ng parehong kapangyarihan ang ahas at ang langgam, ngunit mayroon silang magkakaibang papel at tungkulin sa mundo. Dapat nating matutunan na tanggapin at igalang ang mga pagkakaiba-iba, na nag-aambag sa diversity at kasaganaan ng mundo na ating ginagalawan.