Bakit Nakakapinsala ang mga Balang

Ang Bakit Nakakapinsala ang mga Balang (Ingles: Why Locusts Are Harmful) ay isang kwentong-bayan mula sa Pilipinas. Maari itong ituring na isang alamat  — isang uri ng kuwentong bayan na nagpapaliwanag o naglalaman ng mga kwento tungkol sa pinagmulan ng isang lugar, pangalan ng mga tao, hayop, halaman o bagay-bagay. Karaniwan, ang mga alamat ay naglalaman ng mga elementong mahika o di-karaniwan na tumutugma sa paniniwala at kultura ng isang lugar o grupo ng mga tao. Ito ay isang mahalagang bahagi ng mga tradisyonal na kwento ng isang kultura o bansa.

May ibat ibang kwentong-bayan na tumatalakay sa mga balang.

Koleksyon

Ang kwentong ito ay isa sa mga nilikom ni Dean S. Fansler, PhD sa kaniyang librong: Filipino Popular Tales. Ang naturang aklat ay nailimbag ng American Folklore Society noong 1921 sa Lancaster, PA at sa New York. Bagamat ang kwento ay naisalin sa Tagalog at iba pang diyalekto, nailimbag ito sa Ingles. Sa kaniyang paliwanag, panitikan at hindi linggwista ang layunin ng kaniyang paglilimbag ng kwentong ito sa Ingles. Bagamat muli, maaring ilimbag ang kwento sa Espanyol, minarapat ni Fansler na gamitin ang Ingles dahil ayon sa kaniya, ito ang mas umiiral na lengwahe noong mga panahong yaon.

Kuwento

Ang bersyong sumusunod ay ayon sa narasyon ng isang taong nagngangalang Francisco M. Africa:

Sa simula ng panahon ng tao, nagrebelde ang ilang mga anghel sa pangunguna ni Satanas laban kay Diyos. Nais nilang magtatag ng isang kaharian para sa kanilang sarili. Sa isang labanan laban sa hukbo ng Diyos, kung saan kasama mismo ni Diyos, nagtapon si Satanas ng isang kahit bahid na buhangin sa mukha ni Diyos; ngunit tawa lang ang naging reaksyon ng pinakamakapangyarihang hari, at sinabi pa niya, "Ibabalik ko sa iyo ang buhangin. Ang mga partikulong ito ay magiging salot sa lahat ng panahon sa iyo at sa iyong mga tagasunod, Oh Satanas!" Kaagad namang nagsalita si Diyos, at ang mga partikulong buhangin ay naging isang napakaraming bilang ng mga balang na lumilipad sa iba't ibang direksyon. Ito ang naging simula ng salot na ito.

Bersyong Bikolano

Ang isang bersyon na naisalaysay ni Maximina Navarro ng Albay ay naglalaman ng ganitong salin:

Noong maraming taon na ang nakakaraan, may isang head man na naninirahan sa isang napakabungang lambak, na kung saan ay siya ang nagpapatakbo ng lahat ng mga taga-rito. Hindi siya magaling na lider, dahil sobrang sakim niya at gusto niyang mag-ipon ng lahat ng palay na ini-aani ng kanyang mga mamamayan. Taon-taon, pinipilit niya ang kanyang mga nasasakupan na magbigay ng lahat ng palay na kaya nilang ibigay, kaya naman pagkatapos ng apat na taon ay puno na ang kanyang mga bodega. Nangyari na sa ikalimang taon ay nabigo ang ani at alam ng mga tao na mamamatay sila sa gutom kung hindi hihingi ng tulong sa kanilang lider na bigyan sila ng palay mula sa kanyang bodega. Sa una, natakot silang lumapit sa kanilang lider dahil baka tanggihan sila, ngunit nang halos kalahati ng mga bata ay namatay na dahil sa gutom, sumang-ayon silang magpadala ng mga kinatawan upang humingi ng palay.

Pitong lalaki ang napili na maging mga embahador. Nang makarating sila sa bahay ng datu, o ang kanilang lider, hiniling nila na payagan silang makapasok, na humihingi ng palay para sa kanilang mga asawa at anak. Nang marinig ng datu ang kanilang sigaw, lumapit siya sa pintuan at parang magtu-tulakan upang mapaalis ang mga petitioner mula sa hagdanan na papunta sa kanyang bahay. Nawalan siya ng balanse at nahulog, at napilayan sa pagkakabagsak ng kanyang ulo sa hagdan. Dahil akala ng pitong lalaki na patay na ang datu, hindi sila nagpumilit na tulungan siya kundi umuwi na lang at nagbalita na malapit na ang panahon na mayroon nang sapat na bigas para sa lahat.

Ngunit hindi pala patay ang datu, kundi napilay lamang. Sa sumunod na umaga, naglalakad siya sa paligid ng kanyang mga bodega at biglang nagkaroon ng malakas na ingay dahil nasira ito, at naglipad ang lahat ng palay sa anyo ng mga insekto at nangawala sa kanyang paningin. Ang uri ng insektong ito na nagsimula mula sa palay ay tinatawag nating doron (galing sa salitang Espanyol na "duro"), dahil sa tigas ng kanilang balat.

Bersyong Batangueño

Ang kwento ay tungkol sa isang magsasaka na gustong yumaman agad-agad kaya't nagdadasal sa diyosa ng kayamanan. Sa panaginip ay lumitaw sa kanya ang diyosang si Kayamanan at sinabihan siya na magtayo ng anim na malalaking bodega. Pumunta rin si Kayamanan sa diyosang si Kainomayan upang humingi ng masaganang ani para sa magsasaka. Nagtanim ng palay ang magsasaka at nagulat sa dami ng ani kaya't naisipan niyang tumigil sa pagtatrabaho at hindi na mag-celebrate ng pasasalamat sa Diyos at mga diyosa. Dahil sa pagiging makasarili, binisita siya ng diyosang si Kayamanan sa anyong ng isang pulubi at hiniling ng tulong. Ngunit ito ay tinaboy ng magsasaka, kaya't nagalit si Kayamanan at ginawang mga balang ang ani ng magsasaka na sumira sa mga ani ng iba. Ang magsasaka ay naparusahan at naging dukha muli.

Mga karakter

Hindi nababanggit sa kwentong ito kung may mga karakter na nakikilala o binibigyang pangalan. Ang kwentong ito ay tungkol sa pagkakabuo ng pesteng mga balang, na sinimulan sa pagtapon ng sanda sa mukha ng Diyos ng isang grupo ng mga anghel na nag-rebelde laban sa Diyos. Gayumpaman sa bersyong Batangueno, nababanggit ang diyosang si Kayamanan at si Kainomayan.

Mga aral

Ang maikling kuwentong ito ay walang malinaw na moral na aral, ngunit maaring ituring itong babala laban sa pagrerebelde at hindi pagsunod sa mas mataas na kapangyarihan, tulad ng ipinakita sa pagrerebelde ni Satanas at ang mga kahihinatnan na sumunod. Maari rin itong tingnan bilang paalala sa kapangyarihan ng Diyos at kanyang kakayahang gawing kahalagahan kahit ang pinakamaliit na bagay, tulad ng pagbabago ng mga partikula ng buhangin sa isang swarm ng locusts. Gayunpaman, mahalaga na tandaan na ito ay isang relihiyosong kwento at ang interpretasyon nito ay maaring mag-iba-iba depende sa paniniwala at mga valores ng bawat isa.

Gayumpaman, sa beryong Batangueno may aral na kaakibat ito. Ang moral na aral ng kwento ay tungkol sa peligro ng kasakiman at kahalagahan ng pasasalamat at kabaitan. Ang magsasaka sa kwento ay naging mayaman sa tulong ng mga diyosa, ngunit siya ay naging sakim at nakalimutan nilang ipagdiwang at parangalan ang mga ito. Hindi rin siya nagpakita ng kabaitan o pagiging mapagbigay sa namamalimos na lumapit sa kanya. Bilang resulta, siya ay parurusahan ng mga diyosa at nawala ang kanyang kayamanan. Nagtuturo ang kwento na mahalaga ang pasasalamat sa mga biyaya na ating natatanggap at ibahagi ang mga ito sa iba, sa halip na magpakagahaman at magpakasarili.