Francisca del Espíritu Santo Fuentes

Si Francisca del Espíritu Santo de Fuentes (1647 – Agosto 24, 1711) ay isang Kastilang Romano Katoliko na unang Priyora ng Dominicas de Santa Catalina de Siena de Filipinas.

Venerable Francisca del Espíritu Santo O.P.
Talaksan:Francisca-Fuentes.jpg
Foundress
Ipinanganak	Francisca Fuentes around 1647 Manila, Captaincy General of the Philippines
Namatay	24 Agosto 1711(1711-08-24) (edad 63–64) Intramuros, Manila, Captaincy General of the Philippines
Benerasyon sa	Roman Catholic Church
Patron	Dominican Sisters of Saint Catherine of Siena

Buhay

Isinilang si Francisca de Fuentes y del Castillo kay Don Simón de Fuentes, isang Espanyol at kay Doña Ana María del Castillo y Tamayo, isang Kastilang taga-Maynila noong mga 1647 (walang rekord ng kanyang kapanganakan). Lumaki si Francisca bilang isang dalagang mapagkalinga, at siya ay ipinakasal sa isang binatang namatay agad at naiwan siyang walang anak na balo pa sa murang edad.

Pagkatapos ng pagkakabalo, ibinuhos ni Francisca ang kanyang oras sa panalangin at paglilingkod sa mga mahihirap at maysakit sa lungsod. Noong 1682, siya ay naging isang tertiaryong Dominiko at nagdala ng pangalang "Francisca del Espíritu Santo".

Noong 1686, humiling si Francísca kasama ang kanyang mga kaibigan na sina Antonia de Jesús Esquerra, María Ana de Fuentes (kapatid ni Francisca sa dugo), Maria Ana de la Vega, at Sebastiana Salcedo na payagan silang magsama-sama sa isang buhay ng panalangin at pagpapakita ng mga birtud habang nagpapatuloy sa kanilang apostolado sa lipunan. Pagkatapos ng maikling pag-aatubili, ipinadala ang kanilang kahilingan sa Maestro Heneral ng Orden ng Predikadores sa Roma, na nag-apruba nito noong Enero 1688. Sa kasamaang palad, patuloy pa rin ang diskriminasyon laban sa mga Pilipinang katutubo ng mga Dominiko. Tinukoy sa mga papeles ng pagkakatatag ng beaterio na mayroon lamang limangpu't limang koro ng mga madreng may dugong Kastila bilang pagsamba sa limampung misteryo ng rosaryo. Ang Sangay Dominkano noong Abril 17, 1633, ay nag-utos "na ang mga papasok sa kumbento ay dapat na mga Kastila at hindi kailanman mga mestiso". (Padre Rolando de la Rosa, OP, Beginnings of the Filipino Dominicans 2014).

Samantala, ang direktor ng Ikatlong Orden, si Reb. Juan de Santa María, na sumusuporta sa kahilingan ng mga babae, ay itinalaga sa Bataan, at si Reb. Juan de Santo Domingo ang naging kapalit niya. Hindi pumapabor ang bagong Direktor sa proyekto at hindi na ito nabigyan ng pansin. Lubhang nalungkot sina Francisca at kanyang kasama, ngunit binihag ni Sebastiana na kahit hindi nila ito makikita sa kanilang buhay, magiging isang katotohanan ang Beaterio.

Lalo pang lumago ang pagnanais ni Francisca na matupad ang Beaterio. (Ang beaterio ay isang bahay kung saan naninirahan ang mga babaeng may kabanalan, bumubuo ng isang komunidad at sumusunod sa isang panuntunan.) Nagbago ng isip si Padre Juan de Santo Domingo.

Sa ilalim ng kanyang pangangasiwa, naitatag ang Beaterio de Santa Catalina sa Intramuros, Maynila noong Disyembre 26, 1696. Ito ay isang komunidad ng mga layko na nagtatrabaho sa mga gawaing pangsimbahan at nag-aaral ng relihiyon at iba pang kaalaman. Sa unang taon ng kanilang pagkakatayo, nagsanib-pwersa sila ng mga madre ng Orden ng Predikadores upang magsagawa ng mga paglilibot sa mga ospital at pagtulong sa mga mahihirap.

Ang Beaterio de Santa Catalina ay naging tagapagturo ng mga batang babae sa pagmamaneho ng tanghalì at iba pang kasangkapan sa bahay, pagluluto, paggawa ng mga laruan, at paglilinis. Sa mga paglalakbay sa iba't ibang parte ng Pilipinas, ipinakita ng mga beata ang kanilang kahusayan sa mga gawaing domestiko, pagsusulat ng tula, pag-awit ng mga awit, at pagsayaw.

Sa panahon ng Kanluranin, inilagay ng mga Kastila ang mga beata sa pamamagitan ng pagkakaroon ng dibisyon sa pagitan ng mga taong may "lahi ng Espanyol" at "lahi ng mga tao sa Pilipinas". Hindi pa rin ito nagbigay ng pantay na pagtingin sa kanila, ngunit nagpatuloy pa rin ang Beaterio de Santa Catalina sa kanilang pagtuturo, paglilingkod, at pananampalataya. Sa kasalukuyan, ang Beaterio de Santa Catalina ay isa sa mga pinakamatagal na naninirahan na bahay-bata para sa mga batang babae sa Maynila.

Ang buhay ni Francísca de Fuentes y del Castillo ay nagpakita ng kanyang pagiging isang babaeng may malasakit sa kapwa at may pananampalataya sa Diyos. Ang kanyang kontribusyon sa pagtatag ng Beaterio de Santa Catalina ay nagpakita ng kanyang pagmamahal sa edukasyon at paglilingkod sa kapwa. Ang kanyang buhay ay isang halimbawa ng pagiging matatag, mapagkumbaba, at may pananampalataya sa kabila ng mga pagsubok sa buhay.

Pagkakatatag ng Espanyol na Beaterio sa Maynila

Ang dahilan para sa beatipikasyon ni Madre Jeronima de la Asuncion, ang nagtatag ng Kumbento ng Santa Clara sa Espanya kung saan isa sa mga pangunahing saksi ay ang Dominikong Pari na si Jeronimo de Belen, ay tila nag-inspira sa Orden ng mga Mangangaral na magtatag ng kanilang sariling kumbento para sa mga babaeng Espanyol. Sa kasamaang-palad, patuloy pa rin ang diskriminasyon laban sa mga Pilipinang katutubo ng mga Dominikano. Ipinakikilala sa mga papeles ng pagtatatag ng beaterio na mayroon lamang limampung choir sisters na mga Espanyol bilang pagpaparangal sa limampung misteryo ng rosaryo. Sa Kapihan ng mga Dominikano noong Abril 17, 1633, pinag-utos na "lahat ng mga pumasok sa kumbento ay dapat na mga Espanyol na kababaihan at hindi kailanman mga mestizo."

Gayunman, nagtutol ang Kumbento ng Santa Clara sa isa pang pagtatatag na katulad nito sa dahilan na hindi sapat ang pampublikong tulong para suportahan ang dalawang kumbento para sa mga kababaihan sa lungsod. Nang sumang-ayon ang mga Franciscan kasama ang mga Poor Clares sa isang panawagan sa hari, nagdesisyon ang hari sa kanilang pabor sa pamamagitan ng isang dekreto na may petsa ng Pebrero 16, 1635 na nag-uutos sa mga Dominikano na itigil ang kanilang mga plano.

Kamatayan

Nang maganap ang kamatayan ni Francisca del Espíritu Santo Fuentes noong Agosto 24, 1711, siya ay inilibing sa gospel side ng kapilya ng Colegio de San Juan de Letran sa Maynila. Sa kabila ng kanyang pagpanaw, iniwan niya ang Beaterio de Santa Catalina de Siena (Sta. Catalina College), isang institusyong nagbibigay ng edukasyon at nagtatayo hanggang sa kasalukuyan bilang ang Kongregasyon ng mga Dominikang Sister ng St. Catherine of Siena. Ipinapakita nito ang malaking kontribusyon ni Francisca sa pagpapalawak ng edukasyon para sa mga kababaihan sa Pilipinas, na siyang nagpatuloy sa kasalukuyang panahon. Noong Marso 11, 2003, si Fuentes ay itinalagang "Lingkod ng Diyos" dahil sa kanyang kahusayan sa paglilingkod sa Diyos at sa kapwa. Sa pagpapakita ng kanyang mga biyaya, siya ay itinalaga bilang Banal ni Pope Francis noong 2019, isang pagkilala sa kanyang kahalagahan bilang isang pangunahing inspirasyon para sa mga Pilipinong kababaihan.

Noong 2011, sa ika-300 anibersaryo ng kanyang kamatayan, naglabas ng selyo ang Postal Service ng Republika ng Pilipinas sa karangalan ni Mother Francisca, isang pagpapakita ng pagkilala sa kanyang kahalagahan bilang isang tagapagtatag ng mga institusyon ng edukasyon at bilang isang inspirasyon sa maraming Pilipinong kababaihan. Mayroong isang historical marker tungkol kay Mother Francisca sa Muralla Street sa Intramuros, Manila, na nagpapakita ng kanyang mahalagang kontribusyon sa kasaysayan ng Pilipinas. Hanggang sa kasalukuyan, mayroong mga 50 komunidad ng mga Dominican Sisters ng Saint Catherine of Siena sa Pilipinas at Estados Unidos, patunay sa patuloy na impluwensiya ni Francisca sa mga kababaihan at sa edukasyon sa iba't ibang panig ng mundo.