Grateful dead (tradisyon-pambayan)
Ang grateful dead o grateful ghost (mapagsalamat na patay) ay parehong paksa at isang grupo ng mga kaugnay na kwentong-pambayan na makikita sa maraming kultura sa buong mundo.
Ang pinakakaraniwang kuwento ay nagsasangkot ng isang manlalakbay na nakatagpo ng bangkay ng isang taong hindi kailanman nakatanggap ng wastong libing, karaniwang nagmumula sa hindi nabayarang utang. Pagkatapos, babayaran ng manlalakbay ang utang ng namatay o magbabayad para sa libing. Ang manlalakbay ay gagantimpalaan sa kalaunan o nailigtas ang kanilang buhay ng isang tao o hayop na talagang kaluluwa ng namatay na tao; ang nagpapasalamat na patay ay isang anyo ng donor.[1][2] Ang mapagpasalamat na patay na espiritu ay maaaring magkaroon ng maraming iba't ibang pisikal na anyo kabilang na ang isang anghel na tagapag-alaga, hayop, o kapuwa manlalakbay.[3] Ang pakikipagtagpo ng manlalakbay sa namatay ay malapit nang matapos ang paglalakbay ng manlalakbay.[4]
Pag-uuri
baguhinAng kuwentong "nagpasalamat na patay" ay Aarne–Thompson–Uther type 505.[5]
Ang folkloristikong scholarship ay nag-uuri ng mga uri ng ATU 505-508 sa ilalim ng payong terminong The Grateful Dead, ang bawat subtipo ay tumutukoy sa isang partikular na aspeto ng alamat:[6][7]
ATU 505: Grateful Dead
baguhinTulad ng inilarawan ni Stith Thompson, ang lahat ng uri ng kuwento ay nagsisimula kapag binayaran ng bayani ang mga pinagkakautangan ng isang patay na tao, at kalaunan ay nakilala niya ang isang tao sa kaniyang paglalakbay na sumang-ayon na tulungan siya, hangga't hatiin nila sa kalahati ang anumang gantimpala na maaari nilang makuha.[8]
Ang Aleman na folkloristang si Hans-Jörg Uther, sa kaniyang 2004 na rebisyon ng sistemang Aarne-Thompson, ay sumailalim sa mga uri ng 506, 506A, 506B, 506** at 508 sa ilalim lamang ng isang uri, ATU 505, "The Grateful Dead".[9]
AaTh 506: Ang Iniligtas na Prinsesa
baguhinHinati ni Thompson ang ganitong uri sa dalawang kategorya: 506A, "The Princess Rescued from Slavery", at 506B, "The Princess Rescued from Robbers". Ang parehong mga subtipo ay mahalagang pareho: ang prinsesa ay isinalba mula sa anumang panganib na siya ay nasa; ang kanyang tagapagligtas (ang tunay na bayani) ay itinapon sa dagat at iniwan upang mamatay sa karagatan; iniligtas ng nagpapasalamat na patay ang bayani at dinala siya sa kaharian ng prinsesa, kung saan gumamit siya ng singsing bilang tanda ng kaniyang pagkilala, at iminumungkahi ng nagpapasalamat na patay na hatiin nila ang gantimpala (kahit ang prinsesa mismo). Ang pangunahing pagkakaiba sa pagitan ng parehong mga kuwento ay na sa subtipo 506A, ang prinsesa ay iniligtas mula sa pagkaalipin, habang sa 506B, siya ay nailigtas mula sa isang yungib ng mga magnanakaw.[10]
Mga sanggunian
baguhin- ↑ "Dead FAQ: How did they get the name?". Nakuha noong 2007-12-14.
{{cite web}}: CS1 maint: date auto-translated (link) - ↑ "Grateful dead". Encyclopædia Britannica. 2007. Nakuha noong 2007-12-14.
{{cite web}}: CS1 maint: date auto-translated (link) - ↑ Galley, Micheline (Pebrero 2005). "Death in Folk Tales (A Brief Note)". Diogenes. 52 (1): 105–109. doi:10.1177/0392192105050613. S2CID 144634614.
{{cite journal}}: CS1 maint: date auto-translated (link) - ↑ Galley, Micheline (Pebrero 2005). "Death in Folk Tales (A Brief Note)". Diogenes. 52 (1): 105–109. doi:10.1177/0392192105050613. S2CID 144634614.
{{cite journal}}: CS1 maint: date auto-translated (link) - ↑ D.L. Ashliman. "The Grateful Dead: folktales of Aarne–Thompson–Uther type 505". Nakuha noong 2008-05-20.
{{cite web}}: CS1 maint: date auto-translated (link) - ↑ Régnier-Bohler, Danielle (1989). "Béances de la terre et du temps : la dette et le pacte dans le motif du Mort reconnaissant au Moyen Age" [Gap of earth and time: debt and pact in the motif of the Grateful Dead in the Middle Ages]. Homme (sa wikang Pranses). 29 (111): 161–178. doi:10.3406/hom.1989.369155.
{{cite journal}}: CS1 maint: date auto-translated (link) - ↑ Thompson, Stith (1977). "The Grateful Dead". The Folktale. University of California Press. pp. 50–53. ISBN 978-0-520-03537-9.
{{cite book}}: CS1 maint: date auto-translated (link) - ↑ Thompson, Stith (1977). "The Grateful Dead". The Folktale. University of California Press. pp. 50–53. ISBN 978-0-520-03537-9.
{{cite book}}: CS1 maint: date auto-translated (link) - ↑ Uther, Hans-Jörg. The types of International Folktales. A Classification and Bibliography, based on the System of Antti Aarne and Stith Thompson. Volume 1: Animal tales, tales of magic, religious tales, and realistic tales, with an introduction. Helsinki: Suomalainen Tiedeakatemia-Academia Scientiarum Fennica, 2004. pp. 289-290. ISBN 9789514109560.
- ↑ Thompson, Stith (1977). "The Grateful Dead". The Folktale. University of California Press. pp. 50–53. ISBN 978-0-520-03537-9.
{{cite book}}: CS1 maint: date auto-translated (link)