Kagipitan ng Pampublikong Kalusugang May Pandaigdigang Pakundangan
Ang isang Kagipitan ng Pampublikong Kalusugang May Pandaigdigang Pakundangan (Ingles: Public Health Emergency of International Concern[1]) ay isang pormal na pagpapahayag ng Pandaigdigang Organisasyon sa Kalusugan (WHO) ng "isang pambihirang kaganapan na pinagpapasiyahan na maging isang panganib sa kalusugan ng publiko sa mga ibang Estado sa pamamagitan ng pandaigdigang pagkalat ng sakit at potensyal na mangangailangan ng isang magkakatugmang pandaigdigang tugon", na nabubuo kapag lumilitaw ang isang sitwasyon na "malubha, biglaan, pambihira o di-inaasahan", na " nagdadala ng mga implikasyon para sa pampublikong kalusugan na lampas pa sa pambansang hangganan ng apektadong estado" at "maaaring mangailangan ng agarang pandaigdigang kilos".[2] Sa ilalim ng Pandaigdagang Regulasyong Pangkalusugan (International Health Regulations o IHR) ng 2005, ang mga estado ay may ligal na tungkulin na tumugon kaagad kapag may PHEIC.[3] Isinasapubliko ang deklarasyon ng isang Komite Pang-emerhensiya (Emergency Committee o EC) ng mga pandaigdigang dalubhasa na kumikilos sa ilalim ng IHR, na binuo kasunod ng pagkalat ng SARS noong 2002–03.[4]
Mula noong 2009, mayroong anim na deklarasyon ng PHEIC:[5] ang pandemya ng H1N1 (o trangkasong pambaboy) ng 2009, ang deklarasyon ng polio sa 2014, ang pagkalat ng Ebola sa Kanlurang Aprika ng 2014, ang epidemya ng Zika virus ng 2015-16,[6] ang patuluyang epidemya ng Kivu Ebola ng 2018-20,[7] at ang patuluyang pandemya ng COVID-19.[8] Pansamantala ang mga rekomendasyon at kailangang pagsurian tuwing ikatlong buwan.[2]
Awtomatikong kinakategorya ang SARS, bulutong, wild type poliomyelitis, at anumang bagong subtype ng influenzang pantao bilang PHEIC at sa gayon ay hindi nangangailangan ng pasiya ng IHR na magdeklara nito.[9] Hindi limitado ang isang PHEIC sa mga nakahahawang sakit, at maaaring sumaklaw ng isang kagipitan na dulot ng pagkakalantad sa isang kemikal na sangkap o radyoaktibong materyal.[10] Sa anumang kaso sa loob ng saklaw nito, ito ay isang "panawagang kumilos" at "kahuli-hulihang" paraan.[11]
Mga sanggunian
baguhin- ↑ Van-Tam, Jonathan; Sellwood, Chloe (2010). Introduction to Pandemic Influenza (sa wikang Ingles). Wallingford, Oxford: CABI. ISBN 978-1-84593-625-9.
{{cite book}}: CS1 maint: date auto-translated (link) - ↑ 2.0 2.1 WHO Q&A (19 June 2019). "International Health Regulations and Emergency Committees". WHO. Nakuha noong 19 Hunyo 2019.
{{cite web}}: CS1 maint: date auto-translated (link) - ↑ Renee Dopplick (29 Abril 2009). "Inside Justice | Swine Flu: Legal Obligations and Consequences When the World Health Organization Declares a 'Public Health Emergency of International Concern'". Nakuha noong 6 Hunyo 2014.
{{cite web}}: CS1 maint: date auto-translated (link) - ↑ Hoffman, Steven J.; Silverberg, Sarah L. (18 Enero 2018). "Delays in Global Disease Outbreak Responses: Lessons from H1N1, Ebola, and Zika". American Journal of Public Health. 108 (3): 329–333. doi:10.2105/AJPH.2017.304245. ISSN 0090-0036. PMC 5803810. PMID 29345996.
{{cite journal}}: CS1 maint: date auto-translated (link) - ↑ Pillinger, Mara (2 Pebrero 2016). "WHO declared a public health emergency about Zika's effects. Here are three takeaways". Washington Post. Nakuha noong 19 Hunyo 2019.
{{cite news}}: CS1 maint: date auto-translated (link)(kailangan ang suskripsyon) - ↑ Hunger, Iris (2018). Coping with Public Health Emergencies of International Concern (sa wikang Ingles). Bol. 1. Oxford University Press. doi:10.1093/oso/9780198828945.003.0004. ISBN 978-0191867422.
{{cite book}}: CS1 maint: date auto-translated (link)(kailangan ang suskripsyon) - ↑ WHO Statement (18 October 2019). "Statement on the meeting of the International Health Regulations (2005) Emergency Committee for Ebola virus disease in the Democratic Republic of the Congo on 18 October 2019". www.who.int (sa wikang Ingles). Nakuha noong 21 Oktubre 2019.
{{cite web}}: CS1 maint: date auto-translated (link) CS1 maint: url-status (link) - ↑ WHO Statement (31 January 2020). "Statement on the second meeting of the International Health Regulations (2005) Emergency Committee regarding the outbreak of novel coronavirus (2019-nCoV)". World Health Organisation (sa wikang Ingles). 31 Enero 2020. Nakuha noong 6 Pebrero 2020.
{{cite web}}: CS1 maint: date auto-translated (link) CS1 maint: url-status (link) - ↑ Mark A. Hall; David Orentlicher; Mary Anne Bobinski; Nicholas Bagley; I. Glenn Cohen (2018). "8. Public Health Law". Health Care Law and Ethics (ika-9th (na) edisyon). New York: Wolters Kluwer. p. 908. ISBN 978-1-4548-8180-3.
{{cite book}}: CS1 maint: date auto-translated (link) - ↑ Halabi, Sam F.; Crowley, Jeffrey S.; Gostin, Lawrence Ogalthorpe (2017). Global Management of Infectious Disease After Ebola (sa wikang Ingles). Oxford University Press. p. 110. ISBN 978-0190604882.
{{cite book}}: CS1 maint: date auto-translated (link) - ↑ Rull, Monica; Kickbusch, Ilona; Lauer, Helen (8 Disyembre 2015). "Policy Debate | International Responses to Global Epidemics: Ebola and Beyond". International Development Policy (sa wikang Ingles). 6 (2). doi:10.4000/poldev.2178. ISSN 1663-9375.
{{cite journal}}: CS1 maint: date auto-translated (link)