Wikang Hapones: Pagkakaiba sa mga binago
Content deleted Content added
Tagaaplaya (usapan | ambag) No edit summary Tatak: Binago sa mobile Pagbabago sa web gamit mobile |
Tagasalinero (usapan | ambag) Inihalintulad sa bersyong Ingles (Hindi pa tapos ang pagsasalinwika). |
||
Linya 10:
|fam1 = [[Japonic languages|Haponiko]]
|script = [[Kanji]], [[Hiragana]], [[Katakana]], [[Rōmaji]], [[Panitik na Siddhaṃ]] (okasyunal sa mga templong Budista.)
|nation = {{JPN}} <br />{{
{{flag|Palau}}
* '''∟'''{{flag|Angaur}}}}
| minority = {{Plainlist|*
{{flag|Palau}}
* '''∟'''{{flag|Angaur}}}}<br />
<!-- (about CIA report)
<sup>[[#Geographic distribution|[1]]]
-->
|iso1 = ja
|iso2 = jpn
Line 20 ⟶ 24:
}}
Ang '''wikang Hapones'''<ref name=JETE/> o '''wikang Hapon'''<ref name=JETE>{{cite-JETE|Wikang Hapón, Wikang Haponés, Nippongo}}</ref> o '''wikang Niponggo''' o '''wikang Nihonggo''' {{nihongo|'''Japanese'''|日本語||''Nihongo'' {{IPA-ja|ɲihoŋɡo||Ja-nihongo.ogg}}}} ay isang [[
Kaunti lang ang alam natin tungkol sa prehistorya ng wika, o kung kailan ito unang lumitaw sa Hapon. Itinala ng mga Tsinong dokumento mula sa ika-3 siglo ang mga iilang salitang Hapones, ngunit hindi lumitaw ang mga makabuluhang teksto hanggang ang ika-8 siglo. Noong [[Heian|panahong Heian]] (794–1185), malaki ang impluwensya ng [[Wikang Tsino|Tsino]] sa [[Sino-Japanese vocabulary|bokabularyo]] at [[ponolohiya]] ng [[Old Japanese|Lumang Hapones]]. Kalakip sa [[Late Middle Japanese|Huling Gitnang Hapones]] (1185–1600) ang mga pagbabago sa tampok na nagpalapit nito sa modernong wika, at ang unang paglitaw ng mga [[Gairaigo|Europeong salitang-hiram]]. Lumipat ang karaniwang dayalekto mula sa rehiyon ng [[Kansai]] patungo sa rehiyon ng [[Edo]] ([[Tokyo]] sa kasalukuyan) sa panahong [[Early Modern Japanese|Maagang Modernong Hapones]] (unang bahagi ng ika-17 siglo–gitnang bahagi ng ika-19 na siglo). Kasunod ng wakas sa 1893 ng[[Sakoku|kinusang pagkawakaak ng Hapon]], lumaki nang lumaki ang daloy ng salitang hiram mula sa wikang Europeo. Partikular na naging madalas ang paghiram sa Ingles, at lumaganap ang [[Wasei-eigo|mga salitang Hapones mula sa ugat na Ingles]].
Ang wikang Hapones ay isang [[Agglutinative language|aglutinatibo]], isinaoras-[[Mora (linguistics)#Japanese|mora]] na wika na may simpleng [[Phonotactics|ponotaktika]], sistema ng [[Monophthong|purong]] patinig, malaponemang haba ng [[Vowel length#Phonemic vowel length|patinig]] at [[Gemination|katinig]], at [[Japanese pitch accent|diin-tono]] na makabuluhan sa leksiko. Karaniawng [[Subject–object–verb|simuno–layon–pandiwa]] ang ayos ng salita, kung saan minamarkahan ng mga [[Japanese particles|partikula]] ang tungkuling panggramtika ng mga salita, at ang pag-aayos ng pang-uusap ay [[Topic–comment|paksa–puna]]. Ginagamit ang mga [[Sentence-final particle|partikulang pangwakas ng pangungusap]] para magdagdag ng madamdamin o mariin na epekto, o gumawa ng mga katanungan. Walang bilang panggramtika o kasarian ang mga pangngalan, at walang mga [[Article (grammar)|pantukoy]]. [[Japanese verb conjugation|Binabanghay]] ang mga pandiwa, higit sa lahat para sa [[Grammatical tense|panahon]] and [[Voice (grammar)|boses]], pero hindi para sa [[Grammatical person|tao]]. Binabanghay din ang mga [[Japanese equivalents of adjectives|Hapones na katumbas ng pang-uri]]. Ang wikang Hapones ay may masalimuot na sistema ng [[Honorific speech in Japanese|panggalang]] na may anyo ng pandiwa at bokabularyo upang magpahiwatig ng kaugnay na kalagayan ng nagsasalita, nakikinig, at ang mga binabanggit na tao.
Walang [[Genetic relationship (linguistics)|relasyong henetiko]] ang Hapones sa [[Wikang Tsino|Tsino]],<ref name=":0">{{cite book|title=Handbook to Life in Medieval and Early Modern Japan|first=William E.|last=Deal|publisher=Infobase Publishing|year=2005|isbn=978-0-8160-7485-3|page=242|quote=Japanese has no genetic affiliation with Chinese, but neither does it have any clear affiliation with any other language.|url=https://books.google.com/books?id=OKr3XPabVQIC&pg=PA242}}</ref> ngunit malawakan ang paggamit nito ng [[Chinese characters|titik-Tsino]], o {{Nihongo|''[[kanji]]''|漢字}}, sa kanyang sistema ng pagsulat, at [[Sino-Japanese vocabulary|hiniram]] ang malaking bahagi ng kanyang talasalitaan [[Sino-Japanese vocabulary|mula sa Tsino]]. Kasama ng ''kanji'', ang [[Japanese writing system|Hapones na sistema ng pagsulat]] ay, una sa lahat, gumagamit ng dalawang [[Syllabary|papantig]] (o [[Mora (linguistics)|pamora]]) na sulat, {{Nihongo|''[[hiragana]]''|ひらがな o 平仮名}} at {{Nihongo|''[[katakana]]''|カタカナ o 片仮名}}. Limitado ang paggamit ng [[Latin script|sulat-Latin]], tulad ng inangkat na akronima, at halos ginagamit ng [[Japanese numerals|sistema ng pagbilang]] ng [[Arabic numerals|bilang-Arabe]] sa tabi ng tradisyonal na [[Chinese numerals|bilang-Tsino]].
== Talasanggunian ==
=== Talababa ===
{{reflist}}
| |||