Content deleted Content added
Savh (usapan | ambag)
m Ibinalik ang mga pagbabago ni 103.252.35.202 (Usapan) patungo sa huling rebisyon ni Mtarch11
Ginawang Lupa base sa salin ng UP Diksiyonaryong Filipino
Mga tatak: Pagbabagong biswal Binago sa mobile Pagbabago sa web gamit mobile Advanced mobile edit
Linya 1:
[[Talaksan:The Earth seen from Apollo 17.jpg|thumb|320x320px|''"Ang Marmol na Bughaw"''", isang sikát na larawan ng Daigdig na kinuhanan ng Apollo 17]]
Ang '''Daigdíg'''<ref name="JETE">{{cite-JETE|Daigdig, ''world'', ''earth''}}</ref> (kilalao rin bilang '''Mundo''' oang '''SangkalupaanLupà''') ay ang ikatlong [[planeta]] mula sa [[araw (astronomiya)|Araw]], ang pinakamasukal na planeta sa [[Sistemang Pang-araw|Sistemang Solar]], ang pinakamalaki sa apat na planetang terestriyal ng [[Sistemang Pang-araw|Sistemang Solar]], at ang kaisa-isang planeta kung saan maaaring tumirá ang mga buháy na organismo.[[Talaksan:Rotating earth (large).gif|thumbnail|right|Ang daigdig kung paano ito umikot.]]Ayon sa pagpepetsang radyometriko at iba pang pinagmula ng ebidensiya, ang Daigdig ay nabuo mga 4.57 bilyong taon na ang nakalipas. Ang Daigdig ay grabitasyonal na nakikisalamuha sa iba pang mga bagay sa kalawakan, lalo na ang Araw at ang Buwan. Sa loob ng isang orbit sa Araw, ang Daigdig ay umiikot sa aksis nitó nang 366.62 beses, na lumilikha ng 365.26 araw na solar o isang [[sidereal year]].<sup>[[Earth|[n 7]]]</sup> Ang aksis ng pag-ikot ng Daigdig ay nakatagilid nang 23.4° palayo mula sa perpendikular ng kapatagang orbital nitó, na lumilika naman ng mga baryasyon sa panahon sa rabaw ng plante sa loob ng isang taong tropikal (365.24 araw na solar).<sup>[[Earth|[30]]]</sup>Ang Buwan lámang ang permanenteng likás na satelayt ng Daigdig. Ang pakikisalamuhang grabitasyonal nitó sa Dagidig ang nagdudulot ng pagtaas ng tubig sa dagat, nagpapapirmi sa oryentasyon ng Daigdig sa kaniyang aksis ng pag-ikot, at unti-unting nagpapabagal sa tulin ng pag-ikot ng Daigdig.
 
Ang litospera ng Daigdig ay nahahati sa ilang rigid [[Plate tectonics|tectonic plates]] na dumadayo sa rabaw nitó sa loob ng milyon-milyong taon. Ang 71 bahagdan ng rabaw ng Daigdig ay nababalot ng tubig, at ang natitirá ay binubuo ng mga lupalop at pulo na may mga lawas ng tubig na bumubuo naman sa hidrospera. Ang mga [[Polar regions of Earth|polar regions]] ng Daigdig na halos lahat ay natatakpan ng yelo kabílang ang Antarctic ice sheet at ang sea ice ng Arctic ice pack. Ang loob ng Daigdig ay nananatiling aktibo na may solidong iron [[inner core]], likidong [[outer core]] na lumilikha ng magnetic field, at ang convecting [[Mantle (geology)|mantle]] na kumokontrol sa mga plate tectonics.