Hanapbuhay
Ang hanapbuhay, hanap-buhay, pinagkakakitaan, paggawa o trabaho (Kastila: trabajo, Ingles: work, job, employment, labor, labour, occupation) ay ang gawain, gampanin, o tungkulin na isinasagawa o isinasakatuparan ng isang tao upang makatanggap ng kapalit na salapi, gana, o suweldo. Tinatawag ang taong naghahanapbuhay bilang manggagawa, empleyado, o trabahador.
Isang intensyunal na aktibidad na ginagampanan ng tao ang trabaho upang suportahan ang mga pangangailangan at kagustuhan nila, ng iba, o isang mas malawak na pamayanan.[1] Sa konteksto ng ekonomika, maaring makita ang trabaho bilang isang aktibidad ng tao na nag-aambag (kasama ang mga kadahilanan ng produksyon) tungo sa mga kalakal at serbisyo sa loob ng isang ekonomiya.[2]
Pangunahing nagtratrabaho ang mga tao sa araw.[3] Prominenteng paksa naman ang paghahati ng trabaho sa mga agham panlipunan bilang parehong konseptong basal at isang katangian ng indibiduwal na kalinangan.[4]
May ilang tao ang pinpuna ang trabaho at inihahayag na buwagin ito. Halimbawa, ang aklat ni Paul Lafargue na The Right to Be Lazy.[5]
Kahalagahan
baguhinInilirawan ng Amerikanong si Henry Van Dyke ang hanapbuhay sa isang tula. Ganito ang kanyang sinaad ukol dito:
Sa orihinal na Ingles
baguhin- "Let me but do my work from day to day,
- In field or forest, at the desk or loom,
- In roaring market-place, or tranquil room
- Let me find it in my heart to say,
- When vagrant wishes beckon me astray –
- 'This is my work – my blessing, not my doom –
- Of all who live I am the one by whom
- This work can best be done in my own way'."[6]
- "Pabayaan mo akong gawin ang gawain ko sa araw-araw,
- Sa kabukiran man o sa kagubatan, sa mesa o sa habian,
- Sa maingay na pamilihan, o tahimik na silid,
- Pahintulutan nawang hanapin sa puso ko ang masabing,
- Kapag hinihikayat ako ng pagala-galang mga pagnanais na paglayo –
- Ito ang aking gawain – aking biyaya, hindi kapariwaraan –
- Sa lahat ng mga nabubuhay, ako ang nag-iisang
- Pinakamahusay na makagagawa ng gawaing ito sa sariling kong paraan'."
Mensahe ng tula
baguhinBatay sa tulang ito ni Van Dyke, bawat tao ay mayroong gawaing dapat gawin na hindi pag-aari ng iba. At kailangang igalang ang sariling hanapbuhay, at bigyan ito ng pinakamataas na antas ng kahusayan o kagalingan.[6]
Batas paggawa
baguhinAng batas paggawa ay ang mga batas o alituntuning namamagitan sa ugnayan sa isa't isa ng mga manggagawa (empleyado), maypagawa (employer), unyon ng mga manggagawa, at pamahalaan.
Tingnan din
baguhinMga sanggunian
baguhin- ↑ "Work". Merriam-Webster.com Dictionary (sa wikang Ingles). Merriam-Webster. 12 Hulyo 2020. Nakuha noong 19 Hulyo 2020.
{{cite web}}
: CS1 maint: date auto-translated (link) - ↑ "Labor". Merriam-Webster.com Dictionary (sa wikang Ingles). Merriam-Webster. 12 Hulyo 2020. Nakuha noong 19 Hulyo 2020.
{{cite web}}
: CS1 maint: date auto-translated (link) - ↑ Blume, C; Garbazza, C; Spitschan, M (Setyembre 2019). "Effects of light on human circadian rhythms, sleep and mood". Somnologie (sa wikang Ingles). 23 (3): 147–156. doi:10.1007/s11818-019-00215-x. PMC 6751071. PMID 31534436.
{{cite journal}}
: CS1 maint: date auto-translated (link) - ↑ Johnson, Paul M (2005). "Division of labor". A Glossary of Political Economy Terms (sa wikang Ingles). Auburn University, Dept. of Political Science. Nakuha noong 19 Hulyo 2020.
{{cite web}}
: CS1 maint: date auto-translated (link) - ↑ "Work Definition" (sa wikang Ingles). Oxford English Dictionary. Nakuha noong 23 Nobyembre 2021.
{{cite web}}
: CS1 maint: date auto-translated (link) - ↑ 6.0 6.1 The Christophers (2004). "Henry Van Dyke, may-akda, propesor sa Pamantasan ng Princeton, Presbiterong ministro, Ministro ng Estados Unidos para sa Nederlandiya, The Worth of Work". Three Minutes a Day, Tomo 39. The Christophers, Lungsod ng Bagong York, ISBN 0939055384.
{{cite ensiklopedya}}
: CS1 maint: date auto-translated (link), pahina para sa Setyembre 5. (sa Ingles)