Simiiformes

Simians; Temporal na saklaw: Middle Eocene-Holocene, 40–0 Ma PreЄ Є O S D C P T J K Pg N
Klasipikasyong pang-agham
Dominyo:	Eukaryota
Kaharian:	Animalia
Kalapian:	Chordata
Hati:	Mammalia
Orden:	Primates
Suborden:	Haplorhini
Infraorden:	Simiiformes; Haeckel, 1866
Parvorders
	Catarrhini; Platyrrhini; ; sister: Tarsiiformes
Kasingkahulugan
	Anthropoids; Monkeys (which from a strict cladistic sense includes apes, and thus humans); Pithecoidea; Simiae; Pitheci;

Ang mga simian (infraorder Simiiformes) ang mas mataas na mga primado: ang mga Matandang Daigdig na mga unggoy at mga ape kabilang ang mga tao(na magkasamang tinatawag na mga catarrhine), at ang mga Bagong Daigdig na unggoy o mga platyrrhine.

Klasipikasyon at ebolusyon

Ang mga simian ay nahahati sa tatlong mga pangkat. Ang mga Bagong Daigdig na unggoy sa parvorder na Platyrrhini ay nahati mula sa natitirang linyang simian mga 40 milyong taon ang nakalilipas na nag-iwan sa parvorder Catarrhini na tumahan sa Lumang Daigdig. Ang pangkat na ito ay nahati mga 25 milyong taon ang nakalilipas sa pagitan ng mga Lumang Daigdig na unggoy at mga ape. Ang mga unggoy ay isang pangkat paraphyletiko (i.e. hindi isang magkakadikit na pangkat). Ang mas naunang mga klasipikasyon ay naghati ng mga primado sa dalawang mga pangkat: ang "Prosimii" (mga strepsirrhine at mga tarsier) at ang mga simian sa "Anthropoidea" /an'thro-poy'de-a/ (Gr. anthropos, human).

Ang sumusunod ang talaan ng iba't ibang mga pamilyang simian at ang kanilang kinalalagayan sa order na Mga Primado:^[1]^[2]

ORDER PRIMATES
- Suborder Strepsirrhini: hindi-tarsier na mga prosimian
- Suborder Haplorhini: tarsiers, mga unggoy at mga ape
  - Infraorder Tarsiiformes
  - Infraorder Simiiformes
    - Parvorder Platyrrhini: Bagong Daigdig na mga unggoy
      - Family Callitrichidae: mga marmoset at mga tamarin
      - Family Cebidae: mga capuchin at squirrel monkeys
      - Family Aotidae: mga kwagong unggoy (douroucoulis)
      - Family Pitheciidae: titis, sakis at uakaris
      - Family Atelidae: howler, spider at woolly monkeys
    - Parvorder Catarrhini
      - Superfamily Cercopithecoidea
        Family Cercopithecidae: Lumang Daigdig na mga unggoy
      - Superfamily Hominoidea
        Family Hylobatidae: gibbons
        
        Family Hominidae: dakilang mga ape kabilang ang mga tao

Mga sanggunian

↑ ^1.0 ^1.1 Groves, C.P. (2005). "Simiiformes". Sa Wilson, D.E.; Reeder, D.M. (mga pat.). Mammal Species of the World: A Taxonomic and Geographic Reference (ika-3rd (na) edisyon). Baltimore: Johns Hopkins University Press. p. 128. ISBN 0-801-88221-4. OCLC 62265494. {{cite book}}: Invalid |ref=harv (tulong)CS1 maint: date auto-translated (link)
↑ ^2.0 ^2.1 Rylands AB and Mittermeier RA (2009). "The Diversity of the New World Primates (Platyrrhini)". Sa Garber PA, Estrada A, Bicca-Marques JC, Heymann EW, Strier KB (pat.). South American Primates: Comparative Perspectives in the Study of Bahavior, Ecology, and Conservation. Springer. ISBN 978-0-387-78704-6.{{cite book}}: CS1 maint: date auto-translated (link) CS1 maint: multiple names: mga patnugot (link)
↑ ^3.0 ^3.1 ^3.2 Haekel, Ernst (1866). Generelle Morphologie, Allgemeine Entwicklungsgeschichte der Organismen. pp. CLX.{{cite book}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
↑ Pocock, R. I. (1918-03-05). "On the External Characters of the Lemurs and of Tarsius". Proceedings of the Zoological Society of London (sa wikang Ingles). 88 (1–2): 19–53. doi:10.1111/j.1096-3642.1918.tb02076.x. ISSN 0370-2774.{{cite journal}}: CS1 maint: date auto-translated (link)

[msw3-1] 1.0 ^1.1 Groves, C.P. (2005). "Simiiformes". Sa Wilson, D.E.; Reeder, D.M. (mga pat.). Mammal Species of the World: A Taxonomic and Geographic Reference (ika-3rd (na) edisyon). Baltimore: Johns Hopkins University Press. p. 128. ISBN 0-801-88221-4. OCLC 62265494. {{cite book}}: Invalid |ref=harv (tulong)CS1 maint: date auto-translated (link)

[SAP-2] 2.0 ^2.1 Rylands AB and Mittermeier RA (2009). "The Diversity of the New World Primates (Platyrrhini)". Sa Garber PA, Estrada A, Bicca-Marques JC, Heymann EW, Strier KB (pat.). South American Primates: Comparative Perspectives in the Study of Bahavior, Ecology, and Conservation. Springer. ISBN 978-0-387-78704-6.{{cite book}}: CS1 maint: date auto-translated (link) CS1 maint: multiple names: mga patnugot (link)

[Haekel-3] 3.0 ^3.1 ^3.2 Haekel, Ernst (1866). Generelle Morphologie, Allgemeine Entwicklungsgeschichte der Organismen. pp. CLX.{{cite book}}: CS1 maint: date auto-translated (link)

[4] Pocock, R. I. (1918-03-05). "On the External Characters of the Lemurs and of Tarsius". Proceedings of the Zoological Society of London (sa wikang Ingles). 88 (1–2): 19–53. doi:10.1111/j.1096-3642.1918.tb02076.x. ISSN 0370-2774.{{cite journal}}: CS1 maint: date auto-translated (link)

[1]

[2]

[3]

[4]