Damong-maria
(Idinirekta mula sa Wormwood)
Ang damong maria[1] (binabaybay ding damong-maria[1], damong marya [1], at damong-marya[1]), artemisya[1] o Artemisia[1] (Ingles: wormwood[1], mugwort[1], sagebrush[1], sagewort) ay isang malaki at malawak na sari ng mga halamang may mga uring nabibilang sa pagitan ng 200 hanggang 400 mga uri, na kinabibilangan ng pamilya ng mga krisantemo[2] o butonsilyo[2] (Asteraceae, daisy sa Ingles). Binubuo ito ng mga matitipuno at malulusog na mga damong-gamot at mga palumpong na kilala dahil sa kanilang mga langis na bolatil (madaling sumingaw). Tumutubo sila sa mga pook na may katamtamang klima sa Hilagang Hemispero at Katimugang Hemispero, karaniwang nasa tuyo at di-gaanong tuyong mga lugar. Nalulukuban ng mga puting buhok ang mga tila-eletsong mga dahon ng mga damong-maria. May ilang mga botanistang naghahati ng sari sa ilan pang sari (henero), ngunit hindi binibigyang katibayan ng pagsusuring pang-DNA (Watson et al. 2002) ang pagpapanatili ng mga saring Crossostephium, Filifolium, Neopallasia, Seriphidium, at Sphaeromeria. Ngunit mayroon namang tatlong ibang nakahiwalay ngunit nakapailalim na mga sari (ang Stilnolepis, Elachanthemum, at Kaschgaria) na napapanatili sa gayong pagkakahati sa pamamagitan ng ebidensiyang ito.
| Damong-maria (Artemisia) | |
|---|---|
| |
| Artemisia abronatum | |
Klasipikasyong pang-agham 
| |
| Kaharian: | Plantae |
| Klado: | Tracheophytes |
| Klado: | Angiosperms |
| Klado: | Eudicots |
| Klado: | Asterids |
| Orden: | Asterales |
| Pamilya: | Asteraceae |
| Tribo: | Anthemideae |
| Sari: | Artemisia L., 1753 |
| Tipo ng espesye | |
| Artemisia vulgaris L. | |
| Mga uri | |
|
Tingnan ang teksto. | |
.jpg)
- Tungkol ito sa halaman, para sa diyosang Griyego tingnan ang Artemis.
Ginagamit ang mga uri ng Artemisia bilang pagkain ng mga higad ng ilang uri ng Lepidoptera.
Mga piling uri
baguhin- Artemisia abrotanum L. – Southernwood, Southern Wormwood, Abrotanum, Lemon Plant
- Artemisia absinthium L. – Grand Wormwood
- Artemisia adamsii Besser
- Artemisia afra – African Wormwood, African Sagebrush
- Artemisia alaskana Rydb. – Alaska Wormwood
- Artemisia alcockii Pamp.
- Artemisia aleutica Hultén – Aleutian Wormwood
- Artemisia amoena Poljakov
- Artemisia annua L. – Annual Wormwood, Sweet Sagewort, Sweet Annie
- Artemisia araxina Takht.
- Artemisia arborescens - Tree Wormwood
- Artemisia arbuscula Nutt. – Little Sagebrush, Low Sagebrush, Black Sage
- Artemisia arctica Less. – Boreal Sagebrush
- Artemisia arctisibirica Korobkov
- Artemisia arenaria DC.
- Artemisia arenicola Krasch. ex Poljakov
- Artemisia argentea (Madeira wormwood ?)
- Artemisia argyi H.Lév. & Vaniot
- Artemisia argyrophylla Ledeb.
- Artemisia armeniaca Lam.
- Artemisia aschurbajewii C.G.Aro
- Artemisia australis Less. – Oahu Wormwood
- Artemisia austriaca Jacq.
- Artemisia avarica Minat.
- Artemisia badhysi Krasch. & Lincz. ex Poljakov
- Artemisia balchanorum Krasch.
- Artemisia baldshuanica Krasch. & Zaprjag.
- Artemisia bargusinensis Spreng.
- Artemisia bejdemaniae Leonova
- Artemisia biennis Willd. – Biennial Sagewort, Biennial Wormwood
- Artemisia bigelovii Gray – Bigelow Sage, Bigelow Sagebrush
- Artemisia borealis Pall.
- Artemisia borotalensis Poljakov
- Artemisia bottnica Lundstr. ex Kindb.
- Artemisia caespitosa Ledeb.
- Artemisia californica Less. – Coastal Sagebrush, California Sagebrush
- Artemisia camelorum Krasch.
- Artemisia campestris L. – Field Wormwood
- Artemisia cana Pursh – Silver Sagebrush
- Artemisia canadensis – Canada Wormwood
- Artemisia capillaris Thunb. – Capillary Wormwood, Yerba Lenna Yesca
- Artemisia carruthii Wood ex Carruth. – Carruth Sagewort, Carruth's Sagebrush
- Artemisia caucasica Willd.
- Artemisia chamaemelifolia Vill.
- Artemisia cina O. Berg & C. F. Schmidt – Santonica, Levant Wormseed
- Artemisia ciniformis Krasch. & Popov ex Poljakov
- Artemisia commutata Besser
- Artemisia compacta Fisch. ex DC.
- Artemisia cuspidata Krasch.
- Artemisia czukavinae Filatova
- Artemisia daghestanica Krasch. & Poretzky
- Artemisia demissa Krasch.
- Artemisia depauperata Krasch.
- Artemisia deserti Krasch.
- Artemisia desertorum Spreng.
- Artemisia diffusa Krasch. ex Poljakov
- Artemisia dimoana Popov
- Artemisia dolosa Krasch.
- Artemisia douglasiana Bess. – Douglas' Mugwort, Douglas' Sagewort
- Artemisia dracunculus L. – Tarragon
- Artemisia dubia Wall.
- Artemisia dubjanskyana Krasch. ex Poljakov
- Artemisia dumosa Poljakov
- Artemisia elongata Filatova & Ladygina
- Artemisia eremophila Krasch. & Butkov ex Poljakov
- Artemisia eriantha Ten.
- Artemisia feddei H.Lév. & Vaniot
- Artemisia fedtschenkoana Krasch.
- Artemisia ferganensis Krasch. ex Poljakov
- Artemisia filifolia Torr. – Sand Sagebrush, Sand Sagebush, Silvery Wormwood
- Artemisia flava Jurtzev
- Artemisia franserioides Greene – Ragweed Sagebrush
- Artemisia freyniana (Pamp.) Krasch.
- Artemisia frigida Willd. – Fringed Sagebrush, Fringed Sagewort, Prairie Sagewort
- Artemisia fulvella Filatova & Ladygina
- Artemisia furcata Bieb. – Forked Wormwood
- Artemisia galinae Ikonn.
- Artemisia glabella Kar. & Kir.
- Artemisia glacialis – Glacier Wormwood, Alpine Mugwort
- Artemisia glanduligera Krasch. ex Poljakov
- Artemisia glauca Pall. ex Willd.
- Artemisia glaucina Krasch. ex Poljakov
- Artemisia globosa Krasch.
- Artemisia globularia Cham. ex Bess. – Purple Wormwood
- Artemisia glomerata Ledeb. – Cudweed Sagewort, Pacific Alpine Wormwood
- Artemisia gmelinii Webb ex Stechmann – Gmelin's Wormwood
- Artemisia gnaphalodes Nutt.
- Artemisia gorjaevii Poljakov
- Artemisia gracilescens Krasch. & Iljin
- Artemisia gurganica (Krasch.) Filatova
- Artemisia gypsacea Krasch., Popov & Lincz. ex Poljakov
- Artemisia halodendron Turcz. ex Besser
- Artemisia halophila Krasch.
- Artemisia heptapotamica Poljakov
- Artemisia hippolyti Butkov
- Artemisia hololeuca M.Bieb. ex Besser
- Artemisia hulteniana Vorosch.
- Artemisia incana (L.) Druce
- Artemisia insulana Krasch.
- Artemisia insularis Kitam.
- Artemisia integrifolia L.
- Artemisia issykkulensis Poljakov
- Artemisia jacutica Drobow
- Artemisia japonica Thunb.
- Artemisia juncea Kar. & Kir.
- Artemisia karatavica Krasch. & Abolin ex Poljakov
- Artemisia karavajevii Leonova
- Artemisia kaschgarica Krasch.
- Artemisia kauaiensis (Skottsberg) Skottsberg – Kauai Wormwood
- Artemisia keiskeana Miq.
- Artemisia kelleri Krasch.
- Artemisia kemrudica Krasch.
- Artemisia knorringiana Krasch.
- Artemisia kochiiformis Krasch. & Lincz. ex Poljakov
- Artemisia koidzumii Nakai
- Artemisia kopetdaghensis Krasch. ex Poljakov
- Artemisia korovinii Poljakov
- Artemisia korshinskyi Krasch. ex Poljakov
- Artemisia krushiana Bess. – Krush's Wormwood
- Artemisia kulbadica Boiss. & Buhse
- Artemisia kuschakewiczii C.G.A.Winkl.
- Artemisia laciniata Willd. – Siberian Wormwood
- Artemisia laciniatiformis Kom.
- Artemisia lagocephala (Besser) DC.
- Artemisia lagopus Fisch. ex Besser
- Artemisia latifolia Ledeb.
- Artemisia ledebouriana Besser
- Artemisia lehmanniana Bunge
- Artemisia leontopodioides Fisch. ex Besser
- Artemisia lessingiana Besser
- Artemisia leucodes Schrenk
- Artemisia leucophylla (Turcz. ex Besser) Pamp.
- Artemisia leucotricha Krasch. ex Ladygina
- Artemisia lindleyana Bess. – Columbia River Wormwood
- Artemisia lipskyi Poljakov
- Artemisia littoricola Kitam.
- Artemisia longifolia Nutt. – Longleaf Sagebrush, Longleaf Wormwood
- Artemisia ludoviciana Nutt. – Gray Sagewort, Prairie Sage, White Sagebrush
- Artemisia macilenta (Maxim.) Krasch.
- Artemisia macrantha Ledeb.
- Artemisia macrobotrys Ledeb. – Yukon Wormwood
- Artemisia macrocephala Jacq. ex Besser
- Artemisia macrorhiza Turcz.
- Artemisia maracandica Bunge
- Artemisia maritima L. – Sea Wormwood
- Artemisia marschalliana Spreng.
- Artemisia martjanovii Krasch. ex Poljakov
- Artemisia mauiensis (Gray) Skottsberg – Maui Wormwood
- Artemisia maximovicziana Krasch. ex Poljakov
- Artemisia medioxima Krasch. ex Poljakov
- Artemisia messerschmidtiana Besser
- Artemisia michauxiana Bess. – Michaux Sagebrush, Michaux's Wormwood
- Artemisia Minor Jacquem. ex Besser
- Artemisia mogoltavica Poljakov
- Artemisia mongolica (Besser) Fisch. ex Nakai
- Artemisia mongolorum Krasch.
- Artemisia montana (Nakai) Pamp.
- Artemisia mucronulata Poljakov
- Artemisia multisecta Leonova
- Artemisia namanganica Poljakov
- Artemisia nesiotica Raven – Island Sagebrush
- Artemisia nigricans Filatova & Ladygina
- Artemisia norvegica Fries – Norwegian Mugwort
- Artemisia nova A. Nels. – Black Sagebrush
- Artemisia obscura Pamp.
- Artemisia obtusiloba Ledeb.
- Artemisia oelandica (Besser) Krasch.
- Artemisia olchonensis Leonova
- Artemisia oliveriana J. Gay ex Besser
- Artemisia opulenta Pamp.
- Artemisia packardiae J. Grimes & Ertter – Packard's Wormwood, Succor Creek Sagebrush
- Artemisia pallasiana Fisch. ex Besser
- Artemisia palmeri Gray – San Diego Sagewort
- Artemisia palustris L.
- Artemisia pannosa Krasch.
- Artemisia papposa Blake & Cronq. – Owyhee Sage, Owyhee Sagebrush
- Artemisia parryi Gray – Parry's Wormwood
- Artemisia pattersonii Gray – Patterson's Wormwood
- Artemisia pectinata Pall.
- Artemisia pedatifida Nutt. – Birdfoot Sagebrush
- Artemisia pedemontana Balb.
- Artemisia persica Boiss.
- Artemisia pewzowii C.G.A.Winkl.
- Artemisia phaeolepis Krasch.
- Artemisia polysticha Poljakov
- Artemisia pontica L. – Roman Wormwood
- Artemisia porrecta Krasch. ex Poljakov
- Artemisia porteri Cronq. – Porter's Wormwood
- Artemisia prasina Krasch. ex Poljak.
- Artemisia princeps Pamp. – Japanese Mugwort, Yomogi
- Artemisia proceriformis Krasch.
- Artemisia prolixa Krasch. ex Poljak.
- Artemisia punctigera Krasch. ex Poljakov
- Artemisia purshiana Besser
- Artemisia pycnocephala (Less.) DC. – Beach Wormwood
- Artemisia pycnorhiza Ledeb.
- Artemisia pygmaea Gray – Pygmy Sagebrush
- Artemisia quinqueloba Trautv.
- Artemisia remotiloba Krasch. ex Poljakov
- Artemisia rhodantha Rupr.
- Artemisia rigida (Nutt.) Gray – Scabland Sagebrush
- Artemisia rothrockii Gray – Timberline Sagebrush
- Artemisia rubripes Nakai
- Artemisia rupestris L. – Rock Wormwood, Alpine Yarrow
- Artemisia rutifolia Stephan ex Spreng.
- Artemisia saissanica (Krasch.) Filatova
- Artemisia saitoana Kitam.
- Artemisia salsoloides Willd.
- Artemisia samoiedorum Pamp.
- Artemisia santolina Schrenk
- Artemisia santolinifolia Turcz. ex Besser
- Artemisia santonica L.
- Artemisia saposhnikovii Krasch. ex Poljak.
- Artemisia schischkinii Krasch.
- Artemisia schrenkiana Ledeb.
- Artemisia scoparia Waldst. & Kit. – Redstem Wormwood
- Artemisia scopiformis Ledeb.
- Artemisia scopulorum Gray – Alpine Sagebrush, Dwarf Sagebrush
- Artemisia scotina Nevski
- Artemisia senjavinensis Bess. – Arctic Wormwood
- Artemisia selengensis Turcz. ex Besser
- Artemisia semiarida (Krasch. & Lavrenko) Filatova
- Artemisia senjavinensis Besser
- Artemisia sericea Weber ex Stechm.
- Artemisia serotina Bunge
- Artemisia serrata Nutt. – Sawtooth Wormwood
- Artemisia sieversiana Willd.
- Artemisia skorniakowii C.G.A.Winkl.
- Artemisia sogdiana Bunge
- Artemisia songarica Schrenk
- Artemisia spicigera K.Koch
- Artemisia splendens Willd.
- Artemisia stelleriana Bess. – Hoary Mugwort
- Artemisia stenocephala Krasch. ex Poljak.
- Artemisia stenophylla Kitam.
- Artemisia stolonifera (Maxim.) Kom.
- Artemisia subarctica Krasch.
- Artemisia subchrysolepis Filatova
- Artemisia sublessingiana Krasch. ex Poljakov
- Artemisia subsalsa Filatova
- Artemisia subviscosa Turcz. ex Besser
- Artemisia succulenta Ledeb.
- Artemisia suksdorfii Piper – Coastal Wormwood
- Artemisia sylvatica Maxim.
- Artemisia szowitziana (Besser) Grossh.
- Artemisia tanacetifolia L.
- Artemisia taurica Willd.
- Artemisia tenuisecta Nevski
- Artemisia terrae-albae Krasch.
- Artemisia tianschanica Krasch. ex Poljak.
- Artemisia tilesii Ledeb. – Tilesius' Wormwood
- Artemisia tomentella Trautv.
- Artemisia tournefortiana Rchb.
- Artemisia transbaicalensis Leonova
- Artemisia transiliensis Poljakov
- Artemisia trautvetteriana Besser
- Artemisia tridentata Nutt. – Big Sagebrush, Blue Sage, Black Sage, Basin Sagebrush
- Artemisia triniana Besser
- Artemisia tripartita Rydb. – Threetip Sagebrush
- Artemisia turanica Krasch.
- Artemisia turcomanica Gand.
- Artemisia umbelliformis Lam. – Alps Wormwood
- Artemisia unalaskensis Rydb.
- Artemisia vachanica Krasch. ex Poljak.
- Artemisia valida Krasch. ex Poljak.
- Artemisia verlotiorum Lamotte – Chinese Wormwood
- Artemisia viridis Willd.
- Artemisia vulgaris L. – Mugwort
Mga sanggunian
baguhin- ↑ 1.0 1.1 1.2 1.3 1.4 1.5 1.6 1.7 1.8 Gaboy, Luciano L. Artemisia, uri ng halaman: artemisya; Mugwort, damong marya; wormwood, kauri ng damong maria; sagebrush, kauri ng damong marya - Gabby's Dictionary: Praktikal na Talahuluganang Ingles-Filipino ni Gabby/Gabby's Practical English-Filipino Dictionary, GabbyDictionary.com.
- ↑ 2.0 2.1 Gaboy, Luciano L. Daisy, krisantemo, butonsilyo - Gabby's Dictionary: Praktikal na Talahuluganang Ingles-Filipino ni Gabby/Gabby's Practical English-Filipino Dictionary, GabbyDictionary.com.