Republikang Tseko
Ang Republikang Tseko[2] (Ingles: Czech Republic; wikang Tseko: Česká republika, pinakamalapit na bigkas [tʃɛskaː ˈrɛpuˌblɪka]) ay isang bansa sa gitnang Europa. Ang Republikang Tseko ay isa sa mga miyembro na Unyong Europeo (EU).
Republikang Tseko Česká republika
| |
---|---|
![]() Kinaroroonan ng the Republikang Tseko (dark green) – sa lupalop ng Europa (green & dark grey) | |
Kabisera | Praga, wikang Ingles: Prague, wikang Tseko: Praha (at pinakamalaking lungsod) |
Wikang opisyal | Tseko |
Relihiyon | non-believer or no-organized believer (59%), Catholic (26,8%) |
Pamahalaan | republikang parliamentaryo |
• Pangulo | Petr Pavel |
Petr Fiala | |
Pagkabuo | |
623 | |
870 | |
1198 | |
Octubre 28, 1918 | |
• Pagkatatag ng Republikang Tseko | 1 Enero 1993 |
• Sumapi sa Unyong Europeo | 1 Mayo 2004 |
Lawak | |
• Kabuuan | [convert: invalid na bilang] (116th) |
• Katubigan (%) | 2 |
Populasyon | |
• Pagtataya sa 20091 | ![]() |
• Senso ng 2001 | 10 230 060 |
• Kapal | 132/km2 ([convert: di tugmang yunit]) (77th) |
KDP (PLP) | Pagtataya sa 2008 |
• Kabuuan | $262 169 billion[1] (39th²) |
• Bawat kapita | $25 395[1] (33rd) |
KDP (nominal) | Pagtataya sa 2008 |
• Kabuuan | $217 077 bilyon[1] (36th) |
• Bawat kapita | $21 027[1] (36th) |
Gini (1996) | 25.4 mababa · 5th |
TKP (2006) | 0.897 napakataas · 35th |
Salapi | Czech koruna (CZK) |
Sona ng oras | UTC+1 (CET) |
• Tag-init (DST) | UTC+2 (CEST) |
Gilid ng pagmamaneho | right |
Kodigong pantelepono | +4204 |
Internet TLD | .cz³ |
|
Napapaligiran ito ng mga bansang Polonya sa hilaga, Eslobakya sa silangan, Austria sa timog at Alemanya sa hilagang-kanluran. Ang teritoryo ng Republikang Tseko ay sumasaklaw sa 78 866 kilometro kuwadradong lupain na may pabagu-bagong klima. Ang bansa ay mayroong higit 10 milyong mamamayan.
Politika Baguhin
Sumali ang Tsekya sa NATO noong 12 Marso 1999 at sa Unyong Europeo noong 1 Mayo 2004.
Ang pinuno ng estado ng Republikang Tseko ay ang pangulo. Karamihan sa kapangyarihang tagapagpaganap ay nakasalalay sa pinuno ng pamahalaan, ang punong ministro, na madalas ding pinuno ng pinakamalaking partido o ng pinakamalaking koalisyon sa parlamento at itinatakda ng pangulo. Ang natitira sa gabinete ay itinatakda ng pangulo sa rekomendasyon ng punong ministro.
Ang pinakamataas na katawang tagapagbatas ay ang bicameral na Parlament České republiky (Parlyamento ng Republikang Tseko), na may 281 kinatawan. Ang pinakamataas na tagapaghukom ay ang Ústavní soud (Hukumang konstitusyonal), na nasusunod sa lahat ng mga isyung konstitusyonal.
Pagkakahati Baguhin
Tatlo na estado (historical lands) ang bumubuo sa Tsekya at ang kani-kaniyang kabisera:
- Bohemya, wikang Tseko: Čechy (kabisera Praga)
- Morabya, wikang Tseko: Morava (kabisera Brno)
- Silesya, wikang Tseko: Slezsko (kabisera Ostrava)
Sa dibisyong administratibo, nahahati ang Republikang Tseko sa 14 kraj (rehiyon), ang bawat isa na isinasapangalan sa kanilang mga pangunahing lungsod:
Rehiyon | Punong lungsod | Populasyon (2009) | |
hlavní město Praha | Praga | 1 233 211 | |
Středočeský kraj | Praga | 1 230 691 | |
Jihočeský kraj | Budweis | 636 328 | |
Plzeňský kraj | Pilsen | 569 627 | |
Karlovarský kraj | Karlovy Vary | 308 403 | |
Ústecký kraj | Ústí nad Labem | 835 891 | |
Liberecký kraj | Liberec | 437 325 | |
Královéhradecký kraj | Hradec Králové | 554 520 | |
Pardubický kraj | Pardubice | 515 185 | |
kraj Vysočina | Jihlava | 515 411 | |
Jihomoravský kraj | Brno | 1 147 146 | |
Olomoucký kraj | Olomouc | 642 137 | |
Zlínský kraj | Zlín | 591 412 | |
Moravskoslezský kraj | Ostrava | 1 250 255 | |
Tignan din Baguhin
- Mga Lupaing Tseko
Mga kawing panlabas Baguhin
- Úřad vlády České republiky, pamahalaan ng Tsek
- Prezident České republiky, Pangulo ng tsek
- Governament portal, portal ng Tsekya
- Český statistický úřad, Opisinang Panstatistiks
- Amazing Czechia, gabay sa Tsekya
- My Czech Republic, gabay sa Tsekya
- CzechTourism, gabay sa Tsekya
- Prague Post English-language online newspaper
- Prague Monitor English-language online newspaper
- Prague Business Journal English-language online newspaper
Mga sanggunian Baguhin
- ↑ 1.0 1.1 1.2 1.3 "Czech Republic". International Monetary Fund. Nakuha noong 2009-04-22.
- ↑ Pamintuan, Ana Marie (10 Disyembre 2014). "Beyond a scandal". The Philippine Star. Nakuha noong 2 Oktubre 2015. Sipi:
In his business card, the Czech Republic “ambassador extraordinary and plenipotentiary” has translated his title (with a nod from our Department of Foreign Affairs) into “sugong di pangkaraniwan at may ganap na kapangyarihan ng Republika ng Tseko.”