Halal
Ang halal (Arabe: حلال, ḥalāl) ay isang salitang Arabe na may kahulugang "pinapayagan" sa wikang Tagalog. Sa Koran, sinasalungat ang salitang halal sa haram (ipinagbabawal). Ipinalawig itong binaryong oposisyon na maging mas komprehensibong pag-uuri na kilala bilang "ang limang desisyon": sapilitan, inirerekomenda, neutral, kasisisisi at ipinagbabawal.[1] Pinagtatalunan ng mga hukom sa Islam kung sinasaklaw ng salitang halal ang unang dalawa o unang apat ng mga kategoryang ito.[1] Nitong nakaraang mga taon, binibigyang-diin ng mga kilusang Islam na naghahangad na magpakilos ng masa at mga sumusulat para sa pangkalahatang publiko ang mas simpleng pagkakaiba ng halal at haram.[2][3]
Karniwang nag-uugnay ang salitang halal sa mga batas sa pagkain sa Islam at lalo na sa karneng pinoproseso at inihahanda alinsunod sa mga kahilingang iyon.
Pagkain
baguhin
Sa pangkalahatan, itinuturing ng Islam na halal ang lahat ng pagkain maliban kung ito ay ipinagbabawal sa hadith o Koran.[4] Kung magiging tiyak, ang mga pagkaing halal ay:
- Ginawa, ipinrodyus, niyari, ipinroseso, at inimbak gamit ang mga makinarya, kagamitan, at/o kasangkapan na nilinis ayon sa batas ng Islam (sharia).
- Malaya mula sa anumang sangkap na hindi maaaring kainin ng mga Muslim ayon sa batas ng Islam.[5]
Karne ng baboy ang pinakakaraniwang halimbawa ng pagkaing haram (di-halal). Habang baboy ang tanging karne na tiyakang hindi makakain ng mga Muslim (ipinagbabawal ito ng Koran,[6] Surah 2:173 at 16:115)[7][8] kinokonsiderang haram ang mga ibang pagkain na wala sa kalagayan ng kadalisayan. Kabilang sa mga pamantayan para sa mga pagkaing di-baboy ang pinagmulan nito, dahilan ng pagkamatay ng hayop at kung paano ito ipinroseso. Itinuturing ng karamihan ng Islamikong iskolar na halal ang molusko at iba pang pagkaing-dagat.[9] Halal ang lutuing behetaryano kung wala itong inuming nakakalasing.[10]
Kailangan ding siguraduhin ng mga Muslim na halal ang lahat ng pagkain (lalo na ang mga pinrosesong pagkain), pati ang mga bagay na di-pagkain tulad ng mga kosmetiko at gamot.[11][12] Kadalasan, naglalaman ang mga produktong ito ng mga kakambal na produkto na de-hayop o mga ibang sangkap na hindi maaaring kainin o gamitin ng mga Muslim sa kanilang mga katawan. Kabilang sa mga pagkain na hindi kinokonsiderang halal para sa mga Muslim na ikonsumo ang dugo[13] at mga nakalalasing tulad ng mga inuming alkoholiko.[14]
Mga sanggunian
baguhin- ↑ 1.0 1.1 Vikør, Knut S. (2014). "Ḥalāl". Sa Emad El-Din Shahin (pat.). Sharīʿah. The Oxford Encyclopedia of Islam and Politics (sa wikang Ingles). Oxford University Press. ISBN 978-0-19-530513-5. Nakuha noong 18 Mayo 2017.
{{cite ensiklopedya}}: CS1 maint: date auto-translated (link) - ↑ Ensiklopedya ng Islam (2009). "Halal" [e]. Sa Juan Eduardo Campo (pat.). Encyclopedia of Islam (sa wikang Ingles). Infobase Publishing. p. 284.
{{cite ensiklopedya}}: CS1 maint: date auto-translated (link) - ↑ Lowry, Joseph E (2006). "Lawful and Unlawful" [Ensiklopedya ng Koran]. Sa Jane Dammen McAuliffe (pat.). Encyclopaedia of the Qurʾān (sa wikang Ingles). Brill. doi:10.1163/1875-3922_q3_EQCOM_00107.
{{cite ensiklopedya}}: CS1 maint: date auto-translated (link) - ↑ "Definition of Halal" [Kahulugan ng halal]. Halal Monitoring Committee U.K. (sa wikang Ingles).
- ↑ "What is Halal? A Guide for Non-Muslims" [Ano ang Halal? Isang Gabay para sa Mga Di-Muslim]. Islamic Council of Victoria (ICV) (sa wikang Ingles). Inarkibo mula sa orihinal noong 12 Abril 2022. Nakuha noong 22 Pebrero 2022.
{{cite web}}: CS1 maint: date auto-translated (link) - ↑ "Pork (لَحم الخنزير) From the Quranic Arabic Corpus – Ontology of Quranic Concepts" [Baboy (لَحم الخنزير) Mula sa Korpus ng Koranikong Arabe – Ontolohiya ng Mga Konseptong Koraniko] (sa wikang Ingles). Nakuha noong 29 Disyembre 2015.
{{cite web}}: CS1 maint: date auto-translated (link) - ↑ "Surah Al-Baqarah [2:173]". Surah Al-Baqarah [2:173] (sa wikang Ingles). Nakuha noong 7 Setyembre 2018.
{{cite web}}: CS1 maint: date auto-translated (link) - ↑ "Surah An-Nahl - 115". Quran.com.
- ↑ "You searched for seafood • Muslimversity".
- ↑ "Is Vegetarian Cuisine always Halal?" [Palagi Bang Halal Ang Lutuing Behetaryano?]. Islamic Services of America (ISA) (sa wikang Ingles). 24 Hunyo 2020. Nakuha noong 22 Pebrero 2022.
{{cite web}}: CS1 maint: date auto-translated (link) - ↑ Kenji Sugibayashi, Eddy Yusuf, Hiroaki Todo, Sabrina Dahlizar, Pajaree Sakdiset, Florencio JrArce, and Gerard Lee See (1 Hulyo 2019). "Halal Cosmetics: A Review on Ingredients, Production, and Testing Methods" [Kosmetikong Halal: Isang Pagsusuri sa Mga Sangkap, Produksiyon, at Paraan ng Pagsisiyasat]. Cosmetics (sa wikang Ingles). 6 (3): 37. doi:10.3390/cosmetics6030037.
{{cite journal}}: CS1 maint: date auto-translated (link) CS1 maint: multiple names: mga may-akda (link) - ↑ "Halal for health: Scaling up halal pharmaceuticals" [Halal para sa kalusugan: Pagse-scale up ng parmasyutikang halal] (PDF). The Economist (sa wikang Ingles). Nakuha noong 22 Pebrero 2022.
{{cite news}}: CS1 maint: date auto-translated (link) - ↑ "Quran Surah Al-Maaida ( Verse 3 )". Inarkibo mula sa orihinal noong 2018-06-12. Nakuha noong 2024-07-23.
{{cite web}}: CS1 maint: date auto-translated (link) - ↑ "Quran Surah Al-Maidah ( Verse 90 )". Inarkibo mula sa orihinal noong 2018-06-12. Nakuha noong 2024-07-23.
{{cite web}}: CS1 maint: date auto-translated (link)