Temporal na lobo
Ang temporal na lobo (Ingles: temporal lobe) ang rehiyon sa cerebral na cortex na matatagpuan sa ilalim ng biyak na Sylvian sa parehong mga hemisperong cerebral ng utak ng mga mammal. Ang temporal na lobo ay sangkot sa pandamang pandinig at tinatahan ng pangunahing auditoryong cortex. Ito ay mahalaga rin sa pagpoproseso ng mga semantika ng parehong pananalita at paningin. Ang temporal na lobo ay naglalaman ng hippocampus at gumagampan ng mahalagang papel sa pagbuo ng pangmatagalang memorya.
| Utak: Temporal na lobo | ||
|---|---|---|
| Lobes of the human brain | ||
| ||
| Section of brain showing upper surface of temporal lobe. | ||
| Latin | lobus temporalis | |
| Gray's | subject #189 823 | |
| Part of | Brain | |
| Artery | Middle cerebral and Posterior cerebral | |
| NeuroNames | hier-107 | |
| MeSH | Temporal+Lobe | |
| NeuroLex ID | birnlex_1160 | |
Ang superior temporal gyrus ay kinabibilangan ng sakop(sa loob ng biyak na Sylvian) kung saan ang ang mga hudyat na auditoryo(pandinig) mula sa cochlea (at pinahatid sa pamamagitan ng ilang mga subcortical nuclei) ay unang umaabot sa cerebral na cortex. Ang bahaging ito ng cortex(pangunahing auditoryong cortex) ay sangkot sa pandinig. Ang mga katabing lugar sa superior, posterior at lateral na mga bahagi ng temporal ng lobo ay sangkot sa mataas na lebel ng pagpoproseso ng pandinig. Sa mga tao, ito ay kinabibilangan ng pananalita kung saan ang kaliwang temporal na lobo sa partikular ay tila ginawang espesyal. Ang Wernicke's area na sumasakop sa rehiyon sa pagitan ng temporal at parietal na lobo ay gumagampan ng mahalagang papel(kasunod ng Broca's area) na sa harapang lobo. Ang mga tungkulin ng kaliwang temporal na lobo ay hindi limitado sa mababang lebel na pandama ngunit lumalawig sa pag-unawa, pagpapangalan, memoryang berbal, at iba pang mga tungkuling pang wika.
Ang ilalim na bahagi(ventral) ng temporal cortices ay lumalabas na sangkot sa mataas na lebel ng pagpoprosesong biswal(paningin) ng kompleks na stimuli gaya ng pagtanto sa mga mukha(fusiform gyrus) at mga eksena (parahippocampal gyrus). Ang mga bahaging anterior ng bentral stream para sa biswal na pagpoproseso ay sangkot sa pagtanto at pagkilala ng mga bagay. Ang medial temporal na lobo(malapit sa planong Sagittal na humahati sa kaliwa at kanang hemisperong cerebral ay pinaniniwalaang sangkot sa memoryang episodiko/memoryang deklaratibo. Sa malalim na loob ng medial temporal na lobo ay nakahimlay ang hippocampus na mahalaga sa mga tungkuling pang memorya partikular na sa paglipat mula sa panandalian memorya patungo sa pangmatagalang memorya at pagkontrol ng memoryang pang-espasyo at pag-aasal. Ang pinsala sa bahaging ito ay karaniwang nagreresulta sa anterogradong amnesia.