Melchora Aquino
Hindi sapat ang kontekstong binibigay ng artikulong ito para sa mga hindi pamilyar sa paksa. Tumulong pagbutihin ang artikulo sa pamamagitan ng mabuting istilo ng panimula. |
Si Melchora Aquino (Enero 6, 1812 – Pebrero 19, 1919) ay isang Pilipinong rebolusyonaryo na mas kilala bilang Tandang Sora dahil sa kanyang edad noong panahon ng Himagsikang Pilipino (1896–1899). Tinagurian din siya bilang "Ina ng Balintawak" at "Dakilang Babae ng Rebolusyon" dahil sa kanyang ambag sa kilusan.
Melchora Aquino | |
|---|---|
 | |
| Kapanganakan | 6 Enero 1812 Banlat, Caloocan, Probinsiya ng Maynila |
| Kamatayan | 19 Pebrero 1919 (edad 107) Banlat, Caloocan, Probinsiya ng Rizal |
| Ibang pangalan | "Tandang Sora" at "Ina ng Balintawak" |
| Trabaho | Manininda |
Maagang Buhay at Pag-aasawa
baguhinIpinanganak si Melchora Aquino noong Enero 6, 1812, sa Barrio Banlat, Caloocan (ngayon ay Barangay Tandang Sora, Quezon City). Pinangalanan siya mula kay Melchior, isa sa Tatlong Pantas na Hari, dahil ipinanganak siya sa kapistahan ng Epipanya. Anak siya ng mag-asawang magsasaka na sina Juan at Valentina Aquino. Bagamat hindi nakapag-aral, siya ay naging marunong magbasa at magtalento sa pagkanta, kung saan madalas siyang inaanyayahan sa mga misa at lokal na pagdiriwang.
Nag-asawa siya kay Fulgencio Ramos, isang cabeza de barrio (pinuno ng baryo), at nagkaroon sila ng anim na anak. Nang mamatay ang kanyang asawa noong ang kanilang bunso ay pitong taong gulang, itinaguyod niya ang kanilang mga anak bilang isang solong magulang.
Pakikilahok sa Rebolusyon
baguhinSa kanyang bayang sinilangan, nagpatakbo si Tandang Sora ng isang tindahan na naging kanlungan ng mga rebolusyonaryong sugatan at maysakit. Pinakain niya, binigyan ng tulong medikal, at inaliw ang mga rebolusyonaryo sa pamamagitan ng payo ng isang ina at mga panalangin.[1]
Noong Agosto 1896, ang kanyang bahay ay ginamit bilang lugar ng lihim na pagpupulong ng mga Katipunero. Dahil sa kanyang mala-inang pagtulong sa rebolusyon, nakilala siya sa mga pangalang tulad ng "Babae ng Rebolusyon", "Ina ng Balintawak", "Ina ng Himagsikang Pilipino", at ''Tandang Sora'' (ang "Tandang" ay mula sa salitang Tagalog na "matandâ"). Siya at ang kanyang anak na si Juan Ramos ay naroon sa Sigaw ng Balintawak at naging saksi sa pagkapunit ng mga sedula.[2] [3][4]
Nang malaman ng mga Espanyol ang kanyang mga aktibidad at ang kaalaman niya tungkol sa mga Katipunero, siya ay inaresto ng guardia civil noong Agosto 29, 1896. Siya ay ikinulong sa bahay ng isang cabeza de barangay sa Pasong Putik, Novaliches, at kalaunan ay inilipat sa Bilibid Prison sa Maynila. Habang nasa bilangguan, siya ay inusisa ngunit tumanggi siyang magbigay ng anumang impormasyon. Kalaunan, siya ay ipinatapon sa Guam, Kapuluang Mariana ni Gobernador-Heneral Ramón Blanco noong Setyembre 2. Sa Guam, siya at isang babaeng nagngangalang Segunda Puentes ay inilagay sa ilalim ng house arrest sa tahanan ni Don Justo Dungca. [5][6]
Matapos makontrol ng Estados Unidos ang Pilipinas noong 1898, tulad ng ibang ipinatapon, bumalik si Tandang Sora sa Pilipinas noong 1903. Kalaunan, naging aktibong kasapi siya ng Iglesia Filipina Independiente. [7]
Kamatayan
baguhinNamatay si Melchora Aquino noong Pebrero 19, 1919, sa edad na 107. Pagkatapos ng kanyang kamatayan, binigyan siya ng state honors bilang pagkilala sa kanyang mga sakripisyo para sa rebolusyon. Ang kanyang mga labi ay inilibing sa iba't ibang lugar hanggang sa nailipat sa Tandang Sora National Shrine noong 2012.
Pamana
baguhinSi Melchora Aquino ay ginugunita sa iba't ibang paraan:
- Ang kanyang mukha ay makikita sa lumang limang sentimong barya at sa 100-peso banknote ng English Series.
- Ang Tandang Sora ay ipinangalan sa isang barangay, isang kalsada, at isang Coast Guard vessel bilang pagkilala sa kanya.
- Noong 2012, ipinagdiwang ang kanyang ika-200 kaarawan kung saan idineklara ito bilang Tandang Sora Year.
Mga Sanggunian
baguhin- ↑ Kirstin Olsen, pat. (1994). Chronology of women's history. Greenwood Publishing Group. p. 207. ISBN 9780313288036.
- ↑ Doran, Christine (1998). "Women in the Philippine Revolution". Philippine Studies. 46 (3): 361–375. JSTOR 42634272. Nakuha noong 2024-04-14.
- ↑ Maling banggit (Hindi tamang
<ref>tag; walang binigay na teksto para sa refs na may pangalangTandang Sora); $2 - ↑ Lola Elyang (January 19, 2012). "Tandang Sora: Bicentennial woman". The Philippine Star. Cebu, Philippines. Nakuha noong December 30, 2021.
- ↑ Maling banggit (Hindi tamang
<ref>tag; walang binigay na teksto para sa refs na may pangalangTandang Sora2); $2 - ↑ Maling banggit (Hindi tamang
<ref>tag; walang binigay na teksto para sa refs na may pangalangcebu2); $2 - ↑ Torrevillas, Domini M. (January 9, 2015). "On Tandang Sora's 203rd birth anniversary". The Philippine Star. Nakuha noong November 8, 2022.