Mga kuwentong Panji
Ang mga kuwentong Panji (dating nabaybay na Pandji) ay isang siklo ng mga kuwentong Javanes, na nakasentro sa maalamat na prinsipe na may parehong pangalan mula sa Silangang Java, Indonesia. Kasama ng Ramayana at Mahabharata, ang mga kuwento ay ang batayan ng iba't ibang tula at isang genre ng wayang (papet sa anino) na kilala sa Silangang Java bilang wayang gedhog (ang kahulugan dito ay hindi malinaw, dahil ang "gedhog" ay nangangahulugang "tunog na humahampas").[1] Ang mga kuwentong Panji ay naging inspirasyon ng mga tradisyonal na sayaw ng Indonesia, higit sa lahat ang mga sayaw na topeng (maskara) ng Cirebon at Malang, pati na rin ang sayaw-drama ng gambuh sa Bali. Lalo na sa paligid ng Kediri, ang iminungkahing tinubuang-bayan ng mga kuwento ng Panji, ang mga lokal na kuwento ay lumago at konektado sa hindi kilalang maalamat na pigura ni Totok Kerot.[2] Ang mga kuwentong Panji ay lumaganap mula sa Silangang Java (Indonesia) upang maging isang mayamang mapagkukunan ng panitikan at drama sa buong Tangway ng Indochina (isang rehiyon na kinabibilangan ng modernong-panahong Thailand, Cambodia, Laos, Myanmar, South Vietnam) at pati Kamalayan.[3]
Pinanggalingan baguhin
Sa mga pag-iibigan na ito, sinasabing siya ay gumagawa ng mga gawang tradisyonal na iniuugnay sa mga ninuno sa mitolohiya,[4] at naisip din na ang batayan ng kuwento ay sumasalamin sa isang sinaunang mito ng araw at buwan. [3] Ang ilang mga detalye ng Panji ay maaari ding batay kay Kameçvara, isang ikalabindalawang siglong Javanes na hari ng Kediri.[5] Habang ang mga detalye ng asawa ni Panji, si Chandra Kirana, ay batay sa reyna Çri Kirana. Ang nakakapagtaka, ang mga kaharian sa kuwento ay inilipat mula sa mga makasaysayang kaharian. Sa kuwento, sinabing si Panji ang prinsipe ng Janggala, habang ang makasaysayang Kameçvara ay ang prinsipe ng Kediri. Kabaligtaran, sa kuwento, si Chandra Kirana ay sinasabing ang prinsesa ng Kediri, habang ang aktuwal na makasaysayang Çri Kirana ay ang prinsesa ng Janggala. Sa talaangkanan ng makatang Surakarta na si Rangga Warsita na Pustaka Radja Mada, ang mga haring Javanes, kasama si Panji, ay itinuturing na mga inapo ng mga Pandava ng Mahabharata.[6]
Paglitaw sa sining at panitikan baguhin
Ang mga eksena mula sa siklong Panji ay lumilitaw sa mga salaysay na relief ng mga pader ng candi ng Silangang Javanes mula sa ika-13 siglo, kung saan ang mga ito ay ipinakita nang maganda, natural at maselan, sa kaibahan sa estilong Wayang.[3]
Si Sunan Giri ay pinarangalan, kasama ang iba pang mga inobasyon sa wayang, sa paglikha ng wayang gedog noong 1553, upang maisagawa ang mga kuwentong Panji.[7] Ang mga pagtatanghal ng Wayang kulit ng siklong Panji ay sa pangkalahatan ay kapareho ng sa mga pagtatanghal ng wayang purwa (yaong batay sa mga epiko ng India); gayunpaman, dahil sa kanilang materyal sila ay itinuturing na hindi gaanong mahalaga. Bilang karagdagan, ang kanilang mga kasuotan sa ulo ay mas simple at ang damit na isinusuot sa ibabang bahagi ng katawan ay nakabatay sa Javanes na kasuotang kortesano[8] Ang mga kuwento batay sa siklong Panji ay karaniwan din sa Silang Javanes na wayang klitik (gamit ang mga kahoy na papet), sa Silang Javanes na wayang golek (gamit ang three-dimensional na papet patpat), at sa wayang beber (mga kuwentong nakalarawan sa mga balumbon).[3] Ito rin ang pangunahing batayan ng mga kuwentong ginamit sa wayang topeng (nakamaskarang sayaw-pantomime).[3] Sa Bali, kung saan ang cycle ay kilala bilang Malat, ang kuwento ay ginanap sa mga dulang Gambuh at sa operatikong Arja.[3]
Sa Taylandya, ang mga kuwentong ito ay isinasagawa sa mga dula sa entablado ng lakhon nai bilang "Inao" (อิเหนา).
Mga sanggunian baguhin
- ↑ Holt (1967), p. 124, who says the meaning is unclear. In this book, which is often cited as a reference, the word was misprinted as "godeg".
- ↑ Timoer (1981)
- ↑ 3.0 3.1 3.2 3.3 3.4 3.5 Holt 1967.
- ↑ Wagner (1959), p. 92.
- ↑ Coomaraswamy (1985), p. 207.
- ↑ Brandon (1970), p. 9.
- ↑ Brandon (1970), p. 6.
- ↑ Scott-Kemball (1970), p. 41.