Si Clarita Villarba Rivera, mas kilala sa kanyang pangalang pang-entablado na Mila del Sol (Mayo 12, 1923[2] – Nobyembre 10, 2020), ay isang artista, negosyante at pilantropo na mula sa Pilipinas. Ipinanganak sa Tondo, Maynila, natamo niya ang kasikatan nang una siyang gumanap bilang punong tauhan sa pelikula noong 1939 na Giliw Ko. Natuklasan siya ng Pangulo ng LVN Pictures na si Doña Sisang de Leon, na iginiit na mapasama siya sa pelikula na tinutulan ng direktor ng pelikula, na naramdaman na bata pa siya para ganapin ang karakter.[3] Si Carlos Vander Tolosa, ang direktor ng pelikula, ang nagbansag sa kanya ng pangalang Mila del Sol dahil sa "pagpapalabas ng araw (sol) na parang isang milagro sa kanyang madilim na set kapag tinatawag siya upang gawin ang kanyang mga eksena."[4]

Mila del Sol
Mila del Sol, sa gabi ng Gawad Parangal, 2010
Kapanganakan
Clarita Villarba Rivera

12 Mayo 1923(1923-05-12)
Tondo, Maynila, Insular na Pamahalaan ng Kapuluan ng Pilipinas, Estados Unidos (Pilipinas na ngayon)
Kamatayan10 Nobyembre 2020(2020-11-10) (edad 97)[1]
Parañaque, Pilipinas
TrabahoArtista, negosyante, pilantropo
Aktibong taon1937–1952, 1957–2010

Natigil ang paggawa ng pelikula noong pag-okupa ng mga Hapon at nanumbalik lamang noong 1945. Nagbalik si Del Sol sa LVN at bumida sa produksyon ni Manuel Conde na Orasang Ginto, ang unang pelikulang Pilipino pagkatapos ng Ikalawang Digmaang Pandaigdig. Bumida din siya sa ibang pelikula ng LVN noong dekada 1940, kabilang ang Ibong Adarna (1949) at Villa Hermosa.[2]

Nagretiro si Del Sol sa pag-aartista dahil nagkaroon na siya ng sarili niyang pamilya noong dekada 1950, ngunit bumalik siya noong 1960 at lumabas noong taon na iyon sa dalawang pelikula na pinamagatang Pakipot at Tatlong Magdalena.[2] Noong sumunod na taon, bumida siya sa produksyong internasyunal, ang Espionage Far East at bumida sa isang seryeng pantelebisyon. Nagsimula siyang maging negosyante noong 1964, at tinuon ang mga gawaing pilantropo noong dekada 1970 pataas.[5]

Noong Disyembre 2014, pinasa ng Kongreso ng Pilipinas ang Resolusyon Blg. 165, na pinarangalan si Mila del Sol “para sa kanyang kontribusyon sa industriya ng pelikula at sa lipunan ng Pilipinas sa pangkalahatan." Sinabi sa resolusyon na hindi hadlang ang kahirapan at sa halip ito ay isang inspirasyon upang mapabuti ang katayuan ng buhay" at "ang kanyang mga negosyo at pundasyon na nagbigay ng trabaho at napalawak ang kapakinabangan sa mga indibiduwal na nangangailangan at 'yung mga may kakaunti lamang sa buhay, ay patunay na ang hindi matitinag na pangako ni Mila del Sol sa pagpapabuti ng lipunan sa Pilipinas."[6]

Piling pilmograpiya baguhin

Pelikula baguhin

  • 1938 - Ang Maya
  • 1938 - Hatol ng Mataas na Langit
  • 1938 - Mariang Alimango (X'Otic)
  • 1939 - Giliw Ko (LVN)
  • 1940 - Hali (LVN)
  • 1940 - Prinsesa ng Kumintang (LVN)
  • 1940 - Sawing Gantimpala (LVN)
  • 1940 - Maginoong Takas (LVN)
  • 1940 - Nag-iisang Sangla (LVN)
  • 1941 - Angelita (LVN)
  • 1941 - Hiyas ng Dagat (LVN)
  • 1941 - Rosalinda (LVN)
  • 1941 - Villa Hermosa (LVN)
  • 1941 - Ararong Ginto (LVN)
  • 1941 - Ibong Adarna (LVN)
  • 1942 - Caviteno (LVN)
  • 1946 - Orasang Ginto (LVN)
  • 1946 - Garrison 13 (LVN)
  • 1946 - Alaala Kita (LVN)
  • 1946 - Dalawang Daigdig (LVN)
  • 1946 - Ang Prinsipeng Hindi Tumatawa (LVN)
  • 1947 - Maling Akala (LVN)
  • 1947 - Violeta (LVN)
  • 1947 - Binatang Taring (LVN)
  • 1947 - Isang Ngiti Mo Lamang (Eduque)
  • 1947 - Romansa (LVN)
  • 1947 - Sarungbanggi (LVN)
  • 1950 - Tatlong limbas (FPP)
  • 1948 - Malaya (Mutya sa Gubat) (LVN)
  • 1949 - Hiyas ng Pamilihan (LVN)
  • 1949 - Kuba sa Quiapo (LVN)
  • 1949 - Lupang Pangako (LVN)
  • 1949 - Batalyong XIII (LVN)
  • 1949 - Don Juan Teñoso (LVN)
  • 1950 - Nuno sa Punso (LVN)
  • 1950 - Dayang-Dayang (LVN)
  • 1950 - In Despair (LVN)
  • 1951 - Reyna Elena (LVN)
  • 1951 - Anak ng Pulubi (LVN)
  • 1952 - Romansa sa Nayon (LVN)
  • 1952 - Haring Solomon at Reyna Sheba (LVN)
  • 1957 - Escapade in Japan
  • 1960 - Pakipot
  • 1960 - Tatlong Magdalena
  • 1961 - Espionage: Far East
  • 1969 - Young Girl
  • 1974 - Batya't Palu-palo
  • 1989 - Kahit Wala Ka Na

Telebisyon baguhin

  • Rawhide
  • Silent Service
  • Problema Mo Na Yan
  • Talagang Ganyan (kasama si Leopoldo Salcedo, Dindo Fernando, at Jeanne Young)
  • Rosalka (2010)

Mga sanggunina baguhin

  1. "Screen legend Mila del Sol dies at 97". CNN Philippines. Inarkibo mula sa ang orihinal noong 2020-11-10. Nakuha noong 2020-11-11.
  2. 2.0 2.1 2.2 Danny Villanueva (1994). "Philippine Film". In Nicanor Tiongson (pat.). CCP Encyclopedia of Philippine Art. Bol. VIII (1st pat.). Maynila: Cultural Center of the Philippines. p. 237. ISBN 971-8546-31-6.
  3. Paras, Wilhelmina (1998-12-04). "Return of a Golden Oldie: A regional film-restoration effort bears fruit" (sa Ingles). Asiaweek Magazine. Inarkibo mula sa ang orihinal noong 2006-11-03. Nakuha noong 2007-11-22.
  4. Francisco, Butch. "Mila del Sol: Hard life, beginnings, romances, hollywood days, the bright twilight years". Manunuri ng Pelikulang Pilipino (sa Ingles). Inarkibo mula sa ang orihinal noong 2019-07-17. Nakuha noong 2020-11-11.
  5. Protacio, Romy R. "Mila del Sol: Entrepreneur". Asian Journal (sa Ingles). Inarkibo mula sa ang orihinal noong 2014-04-13. Nakuha noong 2014-04-09.
  6. "HR 165". Philippine Congress (sa Ingles). Inarkibo mula sa ang orihinal noong 2015-02-05.