Wikipedia

Talaan ng mga pangyayari sa pagsusulong ng peminismo sa Pilipinas

Ang peminismo sa Pilipinas ay mayaman sa kasaysayan, nagsimula ito noong panahon ng pre-kolonyal kung saan mayroong matriarchal system ang mga katutubo at mahalaga ang mga babae sa lipunan dahil sa kanilang kontribusyon

Peminismo sa Pilipinas noong ika-16 siglo: Enero 1, 1501 - Disyembre 31, 1600

baguhin

Ang pag-iral ng mga perminista sa Pilipinas mula Enero 1, 1501 hanggang Disyembre 31, 1600 ay hindi pa naitatala dahil sa kakulangan ng mga kasulatan noong panahong iyon. Ngunit, marami sa mga kababaihan sa panahong iyon ang nagpakita ng katapangan at liderato sa kanilang mga komunidad.

Sa mga tribong Tagalog, ang mga babaylan o spiritual leaders ay kinilala bilang mga lider at tagapagdala ng kaalaman sa kanilang mga kababaihan.[1] Sa kabila ng pagdating ng mga mananakop na Espanyol, patuloy na ipinaglaban ng mga kababaihan ang kanilang mga karapatan at papel sa lipunan.

Peminismo sa Pilipinas noong ika-17 siglo: Enero 1, 1601 - Disyembre 31, 1700

baguhin

Hindi nakatala ang anumang opisyal na feminist events o kilusan sa Pilipinas mula Enero 1, 1601 hanggang Disyembre 31, 1700 dahil sa katayuan ng lipunan sa panahong iyon kung saan ang mga kababaihan ay hindi binibigyan ng sapat na pagkilala at karapatan. Ngunit, sa kabila ng pang-aapi ng mga Kastila sa mga Pilipino, naitaguyod pa rin ng mga kababaihan ang kanilang tungkulin bilang mga lider sa kanilang mga tahanan at sa kanilang mga komunidad. Marami sa kanila ang nagpakita ng tapang at pagsusumikap upang labanan ang pang-aabuso at maipagtanggol ang kanilang mga karapatan. Sa panahong ito, nagsimula nang magpakita ng mga organisasyon at samahan na naglalayong ipagtanggol ang mga karapatan ng mga kababaihan at labanan ang diskriminasyon at pang-aabuso sa kanila. Magkagayon man, sa siglong ito isinilang ang napakaraming Filipinang bayani at peminista.

  • Marcela Agoncillo - isang kilalang mananahi at tagahabi na kasama ng kanyang pamilya sa paglikha ng unang bandila ng Pilipinas. Kilala siya sa kanyang kasanayan sa pagtatahi at paglikha ng mga damit, at nagpakita ng kahusayan sa paglikha ng bandilang nagpapakita ng pagkakaisa at pagmamahal sa bansa.[2]
  • Gabriela Silang - isang lider at bayani ng Pilipinas sa panahon ng pananakop ng mga Espanyol. Siya ang nagpatuloy sa paglaban ng kanyang asawang si Diego Silang laban sa mga Kastila matapos nitong pagtaksilan at mapatay. Pinangunahan niya ang rebolusyonaryong kilusan upang ipagtanggol ang kalayaan at karapatan ng mga Pilipino.[3]
  • Teresa Magbanua - kilala bilang "Joan of Arc of the Visayas" dahil sa kanyang tapang at katapangan sa pakikibaka laban sa mga Kastila sa panahon ng pag-aalsa sa Negros. Siya ay isang lider ng Hukbo ni Miguel Rizal at nakipaglaban para sa kalayaan at karapatan ng kanyang mga kababayan.[4]

Peminismo sa Pilipinas noong ika-18 siglo: Enero 1, 1701 - Disyembre 31, 1800

baguhin
  • 1711: Nagtatag ng isang paaralan para sa mga batang kababaihan sa Maynila si Sor Juana de la Concepcion.
  • 1754: Nagtatag ng paaralan para sa mga batang babae sa Pila, Laguna si Leoncia Dimayuga. Ito ay itinuturing na unang paaralan para sa kababaihan sa Lalawigan ng Laguna.
  • 1762: Ang unang kababaihang manunulat sa Pilipinas na si Maria Josefa Esteves ay naglathala ng kanyang unang nobela, ang Ang Binibining Tumalo sa Hari (The Lady Who Defeated the King).
  • 1763: Nang mahuli at ipinatay ng mga Kastila si Diego Silang, naging lider ng Ilocano uprising laban sa pananakop ng Espanya, si Maria Josefa Gabriela Silang, ang kanyang asawa, ay nagpatuloy sa pakikipaglaban at nag-organisa ng mga grupo ng kababaihan upang magbigay ng tulong sa kanilang rebolusyonaryong pwersa.
  • 1770: Si Sor Teresa de Jesus ay naging isang artista sa tanghalan ng Teatro de Santa Ana sa Maynila.
  • 1779: Si Maria Agoncillo ay pinakasalan ni Felix Ruperto Agoncillo, isang mamamahayag at pambansang bayani ng Pilipinas. Si Maria ay nagkaroon ng mahalagang papel sa pagsuporta sa pagpapalit ng bandila ng Pilipinas sa Kawit, Cavite noong 1898.
  • 1795: Itinatag ni Doña Maria Ana Carvajal ang Unión de Damas Filipinas, isang samahan na naglalayong magbigay ng edukasyon at moral na suporta sa mga kababaihan sa Pilipinas.
  • 1797: Si Marcela Agoncillo ay isa sa tatlong Pilipinong babaeng nagtahi ng unang bandilang Pilipino na ginamit sa pagpapakita ng paghihimagsik laban sa Espanya noong 1898.
  • 1800: Nang mamatay ang Archbishop of Manila na si Basilio Sancho de Santa Justa y Rufina [5], si Sor Teresa de la Parra ang nagpasyang magbalik sa kanyang kumbento pagkatapos ng 40 na taon na paglilingkod sa mga mahihirap at sa simbahan.

Peminismo sa Pilipinas noong ika-19 siglo: Enero 1, 1801 - Disyembre 31, 1900

baguhin

Sa panahon ng Enero 1, 1801 hanggang Disyembre 31, 1900, hindi pa ganap na nabuo ang konsepto ng feminist movement sa Pilipinas, dahil sa kahalagahan ng patriyarkal na kultura sa panahong iyon. Gayunpaman, mayroong mga kilusang pumapabor sa kababaihan na nagsulong sa kanilang karapatan at pagkilala sa kanilang kakayahan sa ilang punto sa kasaysayan ng Pilipinas. Narito ang ilang mga pangyayari:

  • 1802: Si Fausta Labrador ay nagtatag ng paaralan para sa mga kababaihan sa Paete, Laguna. Ito ay naglalayong magbigay ng edukasyon sa mga kababaihan upang magkaroon sila ng kaalaman sa pagbabasa, pagsusulat at matematika.
  • 1805: Nagtatag si Sor Francisca Del Espiritu Santo ng isang paaralang pangkababaihan sa Biñan, Laguna, na tinatawag na Santa Rosa Academy. Ang paaralang ito ay nagbibigay ng edukasyon sa mga kababaihan sa mga asignaturang gaya ng gramatika, retorika, kasaysayan, matematika at mga asignaturang pang-musika.
  • 1807: Si Gregoria de Jesus ay isinilang. Siya ay nakilala bilang asawa ni Andres Bonifacio at nagtulungan silang dalawa sa pagtatatag ng Katipunan, isang rebolusyonaryong samahan na naglalayong mapalaya ang Pilipinas sa pananakop ng Espanya.
  • 1811: Nagtapos si Agueda Kahabagan mula sa San Miguel College sa Maynila, na isa sa mga paaralang pangkababaihan na nagbibigay ng edukasyon sa mga kababaihan sa panahon ng pananakop ng Espanya.
  • 1815: Si Josefa Llanes Escoda ay isinilang. Siya ay kilala bilang isang rebolusyonaryo, guro at pangunahing lider ng mga girl scouts sa Pilipinas.
  • 1827: Si Marcela Mariño de Agoncillo ay isinilang. Siya ay kilala bilang isa sa mga mananahi na tumulong sa pagtahi ng unang bandila ng Pilipinas na ginamit sa pagpapakita ng paghihimagsik laban sa Espanya noong 1898.
  • 1862: Itinatag ang La Proteccion de la Infancia, isang samahan na naglalayong magbigay ng edukasyon sa mga kababaihan at mga bata.
  • 1886: Si Marina Dizon ay isinilang. Siya ay nakilala bilang isang lider sa paglaban para sa kalayaan at karapatan ng mga kababaihan.
  • 1896: Si Gregoria de Jesus ay naging aktibong miyembro ng Katipunan at tumulong sa mga aktibidad nito.

Makikita na sa panahon ng Enero 1, 1801 hanggang Disyembre 31, 1900, ang mga pagsulong para sa karapatan ng kababaihan ay nangangailangan pa ng malakas na pagtutulungan at pakikibaka upang makamit ang tunay na pagkakapantay-pantay ng kasarian sa lipunan.

Peminismo sa Pilipinas noong ika-20 siglo: Enero 1, 1901 - Disyembre 31, 2000

baguhin
  • 1905: Itinatag ang Asociación Feminista Filipina, ang kauna-unahang feminist organization sa bansa, na naglalayong ipaglaban ang karapatan ng kababaihan sa pagboto, edukasyon at trabaho. [6] [7] [8] [9]
  • 1921: Itinatag ng ilang mga kababaihan ang Federation of Women’s Clubs of the Philippines, na naglalayong magbigay ng tulong at suporta sa mga kababaihan sa Pilipinas [10] [11] [12] [13]
  • 1927: Itinatag ang Women's League of the Philippines, isang grupo ng kababaihan na nagsusulong ng karapatan ng mga babae at pagpapalaganap ng gender equality.
  • 1934: Nakamit ng mga kababaihan ang karapatan sa pagboto at pagsilang sa mga pwestong pampubliko sa ilalim ng 1935 Constitution ng Pilipinas. [14] [15] [16] [17] [18]
  • 1941: Nagtatag ng Women’s Auxiliary Service ang Philippine Commonwealth Army upang maglingkod sa mga biktima ng digmaan at magbigay ng tulong sa mga sundalong nasugatan sa digmaan. [19] [20] [21] [22]
  • 1945: Si Josefa Llanes Escoda ay naging isa sa mga biktima ng Batangas Massacre, kung saan pinatay siya ng mga Hapones na sundalo dahil sa kanyang pagtulong sa mga sundalong Pilipino. [23] [24] [25] [26]
  • 1946: Ang Pilipinas ay nakuha ang kasarinlan mula sa Estados Unidos [27] [28], at patuloy ang pagpapalawak ng karapatan ng kababaihan sa bagong pamahalaan.
  • 1963: Naitatag ang Mga Samahan ng Kababaihan sa Pilipinas (MAKAPIL) na naglalayong magtulungan ang mga kababaihan sa pagtitiyak ng kanilang mga karapatan sa trabaho, edukasyon, kalusugan at iba pang aspeto ng buhay.
  • 1966: Nagtatag ng Women’s Liberation and Welfare Group si Beth Day-Romulo, na naglalayong labanan ang gender inequality at magbigay ng tulong sa mga kababaihan na biktima ng pang-aabuso at diskriminasyon.
  • 1970s: Nagkamit ng lakas ang women's movement sa Pilipinas, kabilang ang mga organisasyon tulad ng GABRIELA at Women's Education, Development, Productivity and Research Organization (WEDPRO). Itinulak ng mga grupong ito ang pagkakapantay-pantay ng kasarian, pagkilala sa reproductive rights, at pagsugpo ng karahasan laban sa kababaihan.
  • 1974: Nagtatag ng Women’s Crisis Center si Nelia Sancho, na naglalayong magbigay ng tulong sa mga biktima ng pang-aabuso, karahasan at diskriminasyon.
  • 1984: Nagtatag ng Gabriela Women’s Party ang mga organisasyon ng kababaihan, na naglalayong itaguyod ang karapatan ng mga kababaihan sa Pilipinas. [29]
  • 1986: Ang People Power Revolution ay nagpabagsak sa diktadurang pamumuno ni Pangulong Ferdinand Marcos, at naging mahalagang bahagi ng demokrasya sa bansa ang karapatan ng kababaihan.
  • 1990s: Pumasa ang Magna Carta ng mga Kababaihan na naglalayong magbigay ng proteksyon sa mga karapatan ng mga kababaihan at labanan ang gender discrimination sa lugar ng trabaho at iba pang larangan.
  • 1992, naganap ang ilang mahahalagang pangyayaring pangpeminismo sa Pilipinas. Isa sa mga ito ay ang pagpasa ng Republic Act No. 7192 o Women in Development and Nation Building Act, na layuning tugunan ang pagkakapantay-pantay ng kasarian sa iba't ibang aspeto ng lipunan tulad ng pulitika, edukasyon, trabaho, at kalusugan. Bukod dito, itinatag din ang Philippine Commission on Women, isang ahensiyang panggobyerno na may tungkulin na tiyakin ang integrasyon ng mga isyu sa kasarian sa mga pambansang plano at polisiya sa pagpapaunlad. Kasabay nito, naglaan din ng pondo sa ilalim ng Gender and Development (GAD) budget para sa mga programang tumutugon sa mga isyung may kinalaman sa kasarian sa iba't ibang ahensiyang pampamahalaan. Ang pagkilala sa kahalagahan ng pagpapalakas ng kababaihan at pagkakapantay-pantay ng kasarian sa pag-unlad ng bansa ay isa ring mahalagang tagumpay ng feminismo sa Pilipinas sa pamamagitan ng pagpasa ng Women in Development and Nation Building Act.
  • 1995: Nagtagumpay ang mga grupo ng kababaihan sa pagpasa ng Reproductive Health Bill sa Kongreso, ngunit naantala ang pagpasa nito sa Senado dahil sa mga paniniwala ng simbahang Katoliko. Sa kabila nito, nanatiling aktibong pakikibaka ng mga kababaihan para sa reproductive health rights sa loob ng mga sumunod na dekada.

Peminismo sa Pilipinas noong ika-21 siglo: Enero 1, 2001 - kasalukuyan

baguhin
  • 2003: Pagkakatatag ng Gabriela Women's Party bilang unang partido-politik sa Pilipinas na tumutugon sa mga isyung pangkababaihan. Bukod dito. Ginanap din sa taong ito ang Women’s March, kung saan nagtipon-tipon ang libu-libong kababaihan upang ipakita ang kanilang pagkakaisa sa laban para sa pagkakapantay-pantay ng kasarian at mga karapatan ng mga kababaihan. [29]
  • 2002: Pagdaraos ng Women's March noong Marso 8, bilang paggunita sa Pandaigdigang Araw ng Kababaihan, upang ipaglaban ang mga karapatan at kagalingan ng mga kababaihan. Sa okasyong ito, nagmartsa ang libu-libong kababaihan sa mga kalsada ng Maynila upang ipahayag ang kanilang mga isyu at pagkakaisa.
  • 2002: Pagtitiyak ng pagkakapantay-pantay ng kasarian sa pamamagitan ng pagpasa ng Batas Laban sa Pang-aabuso sa Sekswal na naglalayong protektahan ang mga manggagawa mula sa anumang uri ng pang-aabuso sa trabaho. Ang batas na ito ay nagbibigay ng proteksyon hindi lamang sa mga kababaihan kundi pati na rin sa mga LGBT at iba pang miyembro ng LGBTQ+ community na maaaring maging biktima ng pang-aabuso sa trabaho.
  • 2003: Pagtataguyod ng pagkakapantay-pantay ng kasarian sa larangan ng edukasyon sa pamamagitan ng pagpasa ng Anti-Sex Discrimination Law, na naglalayong itaguyod ang pagkakapantay-pantay ng oportunidad sa edukasyon para sa mga kababaihan at kalalakihan. Naglunsad din ang mga grupo ng kababaihan ng kampanya para sa pagtitiyak ng kalidad at pantay na oportunidad sa edukasyon para sa mga kababaihan.
  • 2003: Pagtitiyak ng Women's Crisis Center na masiguro ang kaligtasan at proteksyon ng mga kababaihan mula sa karahasan at pang-aabuso.
  • 2004: Ang kilusan para sa Reproduktibong Kalusugan at Karapatan ng Kababaihan (Womens Reproductive Health and Rights Foundation) ay itinatag upang magpromote ng karapatan sa reproductive health ng kababaihan sa Pilipinas.
  • 2004, naganap ang ilang mahahalagang pangyayari sa larangan ng peminismo sa Pilipinas. Nagkaroon ng pagdiriwang ng Pandaigdigang Araw ng Kababaihan noong Marso 8, kung saan nagtipon-tipon ang mga kababaihan upang ipaglaban ang kanilang mga karapatan at kagalingan. Sa larangan ng batas, ipinasa ang Anti-Trafficking in Persons Act, na naglalayong protektahan ang mga kababaihan at menor de edad mula sa pagkakalulong sa sex trafficking at iba pang uri ng human trafficking. Isang mahalagang tagumpay din ang pagkakamit ng kalayaan ni Sarah Balabagan, isang batang Filipina na nahatulan ng pagkakasala sa pagpatay sa kanyang amo sa United Arab Emirates. Bukod dito, naitatag din ang Women's Legal and Human Rights Bureau, isang organisasyon na naglalayong magbigay ng serbisyong legal at psychosocial support sa mga kababaihan na biktima ng pang-aabuso at karahasan. At naitatag din ang Coalition Against Trafficking in Women - Asia Pacific (CATW-AP), isang network ng mga organisasyong pampamayanan at pampulitika na naglalayong labanan ang sex trafficking at pang-aabuso sa mga kababaihan sa Asya at Pacific region.
  • Noong 2005, Ipinagdiwang ang Pandaigdigang Araw ng Kababaihan noong Marso 8 kung saan nagtipon ang mga organisasyong kababaihan sa Maynila upang magmartsa sa kalsada upang ipaglaban ang mga karapatan at kapakanan ng mga kababaihan. Isang mahalagang tagumpay sa laban laban sa sex trafficking sa bansa ay ang pagpapalaya sa 14 na Koreana na naging biktima nito. Nagtagumpay din ang mga advocates sa pagpapasa ng Anti-Violence Against Women and Children Act, isang batas na naglalayong maprotektahan ang mga kababaihan at mga bata laban sa pang-aabuso, karahasan at diskriminasyon. Sa larangan ng pulitika, naitatag ang Gabriela Women's Party, isang partido na naglalayong mabigyan ng boses at representasyon ang mga kababaihan sa pamahalaan at mabigyan ng proteksyon ang kanilang karapatan. At naitatag din ang Philippine Legislators' Committee on Population and Development (PLCPD), isang organisasyon ng mga mambabatas na naglalayong magbigay solusyon sa mga isyu tungkol sa populasyon, reproductive health, gender equality, at iba pang kaugnay na isyu.
  • 2004: Ang batas na Batas Laban sa Karahasan Laban sa Kababaihan at Kanilang mga Anak [30]ay pinirmahan ni Pangulong Gloria Macapagal-Arroyo upang protektahan ang mga kababaihan at mga bata laban sa karahasan.
  • 2007:Pagkakatatag ng Women's Crisis Center sa Pagadian City, Zamboanga del Sur. Ang organisasyon na ito ay nagbibigay ng serbisyo para sa mga kababaihan na biktima ng pang-aabuso, karahasan, at iba pang uri ng diskriminasyon.
  • 2008: Pagpapasa ng Magna Carta of Women, isang batas na naglalayong mabigyan ng proteksyon at suporta ang mga kababaihan upang mapanatili ang kanilang kalagayan at magkaroon ng pantay na oportunidad sa lahat ng aspeto ng buhay.
  • 2009:Paglulunsad ng "Juanas", isang kampanya na naglalayong bigyan ng pagkilala ang mga kababaihang bayani at lider sa kasaysayan ng Pilipinas.
  • 2010:Pagdiriwang ng ika-100 taon ng Pandaigdigang Araw ng Kababaihan noong Marso 8, kung saan naging tampok ang pagkilala sa mga kababaihan bilang mahalagang bahagi ng lipunan at pagpapahalaga sa kanilang mga kontribusyon.
  • 2011:Pagtatatag ng Babaylanes Incorporated, isang organisasyon na naglalayong magbigay ng serbisyong pang-edukasyon at pangkabuhayan sa mga kababaihan, lalo na sa mga nakatira sa mga rural areas.
  • 2012: Paglulunsad ng "One Billion Rising", isang kampanya na naglalayong labanan ang pang-aabuso at karahasan sa mga kababaihan sa buong mundo. Sa Pilipinas, naging tampok ang pagsayaw ng "flash mob" sa maraming lugar upang ipakita ang pagkilos para sa kababaihan.
  • 2012: Ang isang grupong kababaihan sa Mindanao ay nakatanggap ng parangal mula sa United Nations Development Programme (UNDP) para sa kanilang pakikibaka para sa kapayapaan at pagkakapantay-pantay.
  • 2014: Ang #EverydaySexism Project ay nagsimula sa Pilipinas, kung saan hinimok ang mga kababaihan na magbahagi ng kanilang mga karanasan ng sexism at harassment sa social media.
  • 2015: Ang Women's Legal and Human Rights Bureau, Inc. ay nagpakalat ng petisyon upang ipanawagan ang agarang pagpasa ng batas para sa karampatang pagpapahalaga sa karapatan ng kababaihan sa trabaho, kasambahay, at sa iba pang mga sektor ng lipunan.
  • 2016: Paglulunsad ng "She for She", isang programa na naglalayong magbigay ng tulong at suporta para sa mga babaeng mayroong mga pangangailangan sa mga komunidad sa iba't ibang panig ng bansa.
  • 2016: Paglulunsad ng "Stop Violence Against Women" campaign sa mga paaralan, kung saan nagbibigay ng edukasyon at pagbibigay ng kaalaman tungkol sa karahasan sa kababaihan sa mga mag-aaral.
  • 2017: Nailunsad din ang "Babae, Boto Ka", isang kampanya na naglalayong hikayatin ang mga kababaihan na magparehistro at bumoto sa mga halalan.
  • 2017: Pagtataguyod ng "Girls Not Brides" campaign upang labanan ang child marriage at makatulong sa mga kababaihang mayroong kaugnay na isyu.[31]
  • 2017: Paglulunsad ng "Women's March" na nagsimula sa Estados Unidos at kumalat sa buong mundo upang magpakita ng pagkilos at labanan ang pang-aabuso at diskriminasyon sa mga kababaihan. Sa Pilipinas, nagkaroon din ng Women's March sa iba't ibang panig ng bansa upang ipakita ang pagtutulungan at pakikisama ng kababaihan laban sa mga isyu na kinakaharap nila.
  • 2018: Ang #BabaeAko movement ay nagtrending sa social media, kung saan hinimok ang mga kababaihan na ipakita ang kanilang kakayahan at kahusayan sa mga larangan ng politika at lipunan.[32][33]
  • 2019: Ang mga aktibista mula sa grupong GABRIELA ay nagmartsa sa Maynila upang ipanawagan ang katarungan para sa mga kababaihang biktima ng karahasan sa kasagsagan ng patuloy na giyera sa Mindanao.
  • 2020: Ang Buwan ng Kababaihan ay ipinagdiriwang sa kabila ng pandemya ng COVID-19, kung saan ang mga online na pagtitipon at mga kampanya ay ginamit upang itaguyod ang mga isyu ng kababaihan sa gitna ng krisis sa kalusugan at ekonomiya.
  • 2021: Ang Philippine Commission on Women ay nagpakalat ng isang pambansang kampanya para sa 18-day campaign to end violence against women and children, na naglalayong palakasin ang kahalagahan ng proteksyon at pagrespeto sa karapatang pantao ng kababaihan at mga bata.[34]

Mga sanggunian

baguhin
  1. ↑ Limos, Mario Alvaro (March 18, 2019). "The Fall of the Babaylan". Esquire. Nasilip noong 03/08/2023.
  2. ↑ The Philippine Revolution, Sunday Times Magazine, 1969, p. 15, retrieved 29 November 2007
  3. ↑ "History: Bantonlagip ni Gabriela Silang, simbolo ti kinatured ken kinamaingel — Tawid News Magazine - Weekly Ilocos News 📰". Tawid News Magazine. 30 September 2019. Retrieved 5 July 2021.
  4. ↑ Cook, Bernard A. (2006). Women and War: A Historical Encyclopedia from Antiquity to the Present. ABC-CLIO. p. 465. ISBN 978-1-85109-770-8.
  5. ↑ Exemplares De Carta, Que ... Basilio Sancho De Santa Justa, Y Rufina Arzobispo De Manila ... Escrivio Al ... Governador ... Jopseph Raon, Con El ... ... Y De Respuesta ... (Spanish Edition) Paperback – August 13, 2011
  6. ↑ Roces, M., & Edwards, L. (Eds.). (2010). Women's Movements in Asia: Feminisms and Transnational Activism (1st ed.). Routledge. https://doi.org/10.4324/9780203851234
  7. ↑ Choy, Catherine Ceniza. Journal of American Ethnic History, vol. 33, no. 3, 2014, pp. 86–88. JSTOR, https://doi.org/10.5406/jamerethnhist.33.3.0086. Accessed 10 Mar. 2023.
  8. ↑ Leonora Angeles. (2020) Only in the Philippines? Postcolonial exceptionalisms and Filipina feminisms. Critical Asian Studies 52:2, pages 226-247.
  9. ↑ Hega, Mylene D., Veronica C. Alporha, and Meggan S. Evangelista. "Feminism and the Women's Movement in the Philippines." Friedrich Eberto Stiftung (2017).
  10. ↑ Roces, Mina. "Filipino elite women and public health in the American Colonial Era, 1906–1940." Women's History Review 26.3 (2017): 477-502.
  11. ↑ Roces, Mina, and Hazel M. McFerson. "Women in Philippine politics and society." Mixed blessing: The impact of the American colonial experience on politics and society in the Philippines 41 (2002): 159.
  12. ↑ Roces, Mina. "Is the suffragist an American colonial construct?: Defining ‘the Filipino woman'in colonial Philippines1." Women's Suffrage in Asia. Routledge, 2006. 24-58. APA
  13. ↑ Boris, Eileen, Dorothea Hoehtker, and Susan Zimmerman, eds. Women's ILO: Transnational Networks, Global Labour Standards, and Gender Equity, 1919 to Present. Brill, 2018. APA
  14. ↑ Agoncillo, Teodoro A. and Milagros C. Guerrero. History of the Filipino People. 8th ed., Garotech Publishing, 1977.
  15. ↑ Constantino, Renato. The Philippines: A Past Revisited. Tala Publishing Services, 1975.
  16. ↑ Doronila, Amando A. Women and Politics in the Philippines: From Pre-Colonial to Post-Marcos Politics. University of the Philippines Press, 1984.
  17. ↑ Rilles, Amelita R. "A History of Women's Suffrage in the Philippines." The Philippine Women's Rights Movement: A Sourcebook, edited by Amelita R. Rilles, Miriam College Women and Gender Institute, 2002, pp. 57-60.
  18. ↑ Roces, Mina. "Women's Movements and the Filipina, 1986-1992." Theorizing the Southeast Asian City as Text, edited by N.C.M.G. Tan, NUS Press, 1998, pp. 107-124.
  19. ↑ Philippines Historical Society. The Wartime Story of the Philippine Commonwealth Armed Forces. Philippines Historical Society, 1974.
  20. ↑ Manapat, Ricardo. Some of the Women in Philippine History. National Commission on the Role of Filipino Women, 2003.
  21. ↑ Aplacador, Florante L. "The Women's Auxiliary Service (WAS) of the Philippine Commonwealth Army during World War II." The Philippine Journal of Defense and National Security, vol. 5, no. 1, 2003, pp. 43-60.
  22. ↑ Rafferty, Kevin L. Women Soldiers and Patriots of the Philippines. Infinity Publishing, 2003.
  23. ↑ Hizon, J. (2019). Josefa Llanes Escoda: Mother of the Philippine Red Cross. Philippine Daily Inquirer.
  24. ↑ Llanes Escoda, J. (2014). A Struggle for Independence: The Life of Josefa Llanes Escoda. The University of the Philippines Press.
  25. ↑ Laya, J. M. (1984). Women of note: A biographical dictionary of Filipino women from the pre-colonial period to the present. Phoenix Pub. House.
  26. ↑ Santiago, L. G. (2000). Filipino women in nation building. Phoenix Pub. House.
  27. ↑ Agoncillo, T. A. (1990). History of the Filipino people (8th ed.). Garotech Publishing.
  28. ↑ Zaide, G. F. (1999). The Philippine revolution (2nd ed.). Modern Book Company.
  29. ↑ 29.0 29.1 "Rad Geek People's Daily 2006-03-23 – Reign of Terror in the Philippines; women's movement criminalized". Radgeek.com. 2006-03-23. Inartsibo 2011-07-16. Na retrieved 2010-10-18.
  30. ↑ "R.A. 9262". www.lawphil.net. Retrieved October 22, 2015.
  31. ↑ Girls Not Brides. (n.d.). Tungkol sa amin. Nakuha noong March 10, 2023, mula sa https://www.girlsnotbrides.org/about-us/
  32. ↑ Talabong, Rambo. "Babae Ako Movement named among Time's Most Influential People for 2018." Rappler, 27 Abr. 2018, https://www.rappler.com/moveph/206097-babae-ako-movement-time-most-influential-people-2018/.
  33. ↑ Panganiban, Camille. "Filipinas sa likod ng BabaeAko campaign, napasama sa Time's list ng Most Influential People Online." Philstar, 29 Hun. 2018, https://www.philstar.com/headlines/2018/06/29/1829066/filipinas-behind-babaeako-campaign-make-it-times-list-most-influential-people-online.
  34. ↑ 18-day campaign to end vaw (2022) Philippine Commission on Women. Available at: https://pcw.gov.ph/18-day-campaign-to-end-vaw/ (Accessed: March 8, 2023).
Kinuha sa "https://tl.wikipedia.org/w/index.php?title=Talaan_ng_mga_pangyayari_sa_pagsusulong_ng_peminismo_sa_Pilipinas&oldid=2094674"