Teodora Realonda y Quintos
Si Teodora Morales Alonzo Realonda y Quintos (9 Nobyembre 1827 – 16 Agosto 1911) ay ang ina at unang guro ng pambansang bayani ng Pilipinas na si Jose Rizal.
Teodora Alonso | |
|---|---|
 | |
| Kapanganakan | 9 Nobyembre 1827
|
| Kamatayan | 16 Agosto 1911
|
| Mamamayan | Pilipinas |
| Asawa | Francisco Mercado |
| Anak | José Rizal Paciano Rizal Saturnina Hidalgo Trinidad Rizal |
Si Teodora Alonso Realonda y Quintos (Nobyembre 9, 1827 - Agosto 16, 1911) ay isang mayamang babae sa Pilipinas na kolonyal ng Espanya. Kilala siya bilang ina ng pambansang bayani ng Pilipinas na si Jose Rizal. Ipinanganak si Realonda sa Santa Cruz, Maynila. Nakilala rin siya sa pagiging isang disciplinarian at masipag na ina. Ang kanyang kondisyong medikal ay naging inspirasyon ni Rizal na kumuha ng gamot.
Maagang buhay
Si Teodora Alonso ay pangalawang anak ni Lorenzo Alberto Alonso, isang kapitan ng munisipyo sa Biñan, Laguna, at Brijida de Quintos. Ang kanyang pamilya ay nagpatibay ng karagdagang apelyido na Realonda noong 1849, matapos ipag-utos ni Gobernador Heneral Narciso Clavería y Zaldúa ang pagpapatibay ng mga apelyidong Espanyol sa mga Pilipino para sa mga layunin ng sensus (bagaman mayroon na silang mga pangalang Espanyol). Kabilang sa mga ninuno ni Teodora ang Chinese, Japanese, at Tagalog. Ang kanyang angkan ay mababakas sa mayayamang pamilyang Florentina ng mga pamilyang mestisong Tsino na nagmula sa Baliuag, Bulacan.[3] Siya rin ay may lahing Espanyol mula sa kanyang mga magulang.[4] Ang kanyang lola sa ina, si Regina Ochoa, ay may halong dugong Kastila, Tsino, Pangasinan at Tagalog.
Si Teodora Alonso ay isa ring kinatawan sa mga Korte ng Espanya at isang banal na Katoliko, bilang isang Knight of the Order of Isabella.[2] Si Quintos ay isang edukadong babae, na naging isang maybahay, na nakatuon sa pag-aalaga sa mga pangangailangan ng kanyang pamilya. Inampon ng kanyang pamilya ang “Realonda” matapos maglabas ng dekreto si General Gobernador Narciso Clavería noong 1849. Nagmula si Realonda sa isang pamilyang may kakayahang pinansyal at nag-aral sa Colegio de Santa Rosa sa Maynila, tulad ng kanyang ina na may mahusay na lahi at may background sa edukasyon sa ang mga paksa ng Sipnayan (Matematika) at panitikan.
Personal na buhay
Ikinasal si Teodora kay Francisco Mercado, tubong Biñan, Laguna, noong Hunyo 28, 1848, noong siya ay 20 taong gulang.[5] Ang mag-asawa ay naninirahan sa Laguna, partikular sa Calamba at nagtayo ng negosyo mula sa agrikultura. Siya ay isang masipag at edukadong babae, na namamahala sa sakahan at pananalapi ng pamilya. Ginamit ni Teodora ang kanyang kaalaman sa pagtatanim ng palay, mais, at tubo na nagpapanatili sa maayos na pamumuhay ng pamilya. Pinalawak din niya ang negosyo ng pamilya sa mga lugar ng paggiling ng mga tela, harina, at asukal, pinipino ang mga hilaw na materyales na ito at ibinebenta ang mga natapos na staple mula sa isang maliit na tindahan sa silong ng bahay ng pamilya.[2][6]
Labing-isa ang anak ni Teodora kay Francisco. Sila ay sina Saturnina, Paciano, Narcisa, Olympia, Lucia, Maria, José, Concepcion, Josefa, Trinidad at Soledad. Ang lahat ng kanyang mga anak ay ipinadala upang mag-aral sa iba't ibang mga kolehiyo sa Maynila, ngunit si Jose lamang ang ipinadala sa Europa - dahil siya ay naging inspirasyon na mag-aral ng medisina, partikular na ang ophthalmology, upang matulungan ang kanyang ina dahil sa kanyang mahinang paningin.
Pinarangalan ni José ang kanyang ina sa Memoirs of a Student in Manila (Mga gunita ng isang estyudante ng Maynila), na nagsusulat, "After God, the mother is everything to man" (Pagkatapos ng Diyos, ang ina ang lahat sa tao). Ang half-brother ni Teodora, si Jose Alberto, ay gustong hiwalayan ang kanyang asawa, na diumano'y nakikipagrelasyon siya sa ibang lalaki. Hinikayat siya ni Teodora na tiisin siya at pangalagaan ang kanilang pagsasama. Mula noon ay madalas na pumunta si Jose Alberto sa Calamba upang humingi ng payo kay Teodora. Nalaman ito ng kanyang asawa na noon ay naghinala na sina Jose Alberto at Teodora ay may balak na masama sa kanya. Nang maglaon, inakusahan ng asawa ni Jose at ng isang opisyal ng Guardia Civil (malamang na siya rin ang tinanggihan ng hgorse fodder) sina Jose Alberto at Teodora na sinubukang lasunin ang asawa ni Jose Alberto. Pinangalanan si Teodora bilang kasabwat. Jose Alberto, ang pangunahing suspek. Mabilis na parang kidlat, si Teodora ay dinala sa kulungan, ng alkalde na si Antonio Vivencio del Rosario, isang kilalang yes man ng mga prayle. Isang hukom na hindi nagustuhan ang pagtrato sa kanya sa bahay ng Mercado-Rizal, ang nag-utos na ikulong si Teodora sa Santa Cruz, ang kabisera ng lalawigan. Siya ay ginawa upang maglakad sa malayo, kahit na karaniwang paglalakbay ay sa pamamagitan ng bangka. Siya ay ipinagbabawal na gumamit ng anumang sasakyan, bagaman ang kanyang pamilya ay handang magbayad para dito at isama ang kanyang mga escort para sa pagsakay. Siya ay dumanas ng kahihiyan at paghihirap gaya ng itinakda ng mga nasaktan ng kanyang pamilya. Sa unang gabi ng paglalakbay sa Santa Cruz, dumating si Teodora at ang kanyang mga escort sa isang nayon kung saan may pista. Kinilala at inimbitahan si Teodora ng isa sa mga kilalang pamilya. Ang hukom, nang malaman na si Teodora ay pinarangalan sa nayon, ay nagalit. Pumunta siya sa bahay na binisita niya. May isang guwardiya doon at ang hukom ay kumatok at binali ang kanyang tungkod sa ulo ng kaawa-awang lalaki saka binugbog ang may-ari ng bahay. Ang malinaw na kaso ng pagtatangi ay iniulat ng mga abogado ni Teodora. Nagpasya ang Korte Suprema na palayain siya. Iginalang ng malupit na hukom ang desisyon ngunit kinasuhan si Teodora ng contempt of court. Pagkatapos ay kinasuhan ng abugado ni Jose Alberto si Teodora ng pagnanakaw. May bulung-bulungan na nanghiram si Teodora ng pera sa kanyang kapatid. Malinaw na interesado ang abogado na mabawi ang pera para sa kanyang sarili. Ang kasong ito ay dinidinig ngunit na-dismiss ng korte. Napilitan si Teodora na magpahayag ng pagkakasala kung saan pinangakuan siya ng kapatawaran, agarang kalayaan at muling pagsasama-sama ng kanyang pamilya. Ito ay para sa wala. Sa wakas ay nabawi ni Teodora ang kalayaan pagkatapos ng dalawa at kalahating taon, ayon sa utos ng hindi bababa sa Gobernador Heneral, na ginayuma isang araw ng fiesta sa Laguna ng isang matapang na batang babae. Sa sobrang kaakit-akit ay tinanong niya ang batang babae kung ano ang gusto nitong ibigay sa kanya. "Nanay ko" sagot nito. Ang batang babae ay si Soledad, ang bunsong anak ni Teodora. Isang mabilis na pagtatanong, isang mabilis na desisyon, isang bagong pagsubok ang natapos sa pagpapawalang-sala ni Teodora.
Pagkatapos ng kamatayan ni Rizal
Noong Agosto 1898, nakuha ni Narcisa ang bangkay ng kanyang kapatid na si Rizal, at nalaman na ang bangkay ay hindi man lang inilatag sa kabaong. Dahil dito, nag-alok ang pamahalaan ng panghabambuhay na pensiyon bilang pasasalamat, matapos ideklara si Rizal bilang pambansang bayani ng Pilipinas. Nakita pa ni Teodora ang deklarasyon ng monumento para kay Rizal isang linggo bago siya namatay. Namatay si Alonso sa kanyang tahanan sa San Fernando Street, San Nicolas, Manila.