Turkmenistan
Ang Turkmenistan (Turkomano: Türkmenistan), opisyal na Republika ng Turkmenistan, ay bansang matatagpuan sa Gitnang Asya. Ang mga katabing-bansa nito ay ang Afghanistan sa timog-silangan, Iran sa timog at timog-kanluran, Uzbekistan sa silangan at hilagang-silangan, Kazakhstan sa hilaga at hilagang-kanluran at ang Dagat ng Kaspiy sa kanluran.
Republika ng Turkmenistan Türkmenistan Respublikasy (Turkmeno)
| |
|---|---|
 Emblem
| |
Salawikain: Türkmenistan Bitaraplygyň watanydyr "Ang Turkmenistan ay Inang Bayan ng Neutralidad" | |
Awitin: Garaşsyz Bitarap Türkmenistanyň Döwlet Gimni Awiting Pambansa ng Turkemnistang Makasarinlan at Neutral" | |
 Kinaroroonan ng Turkmenistan (red) | |
| Kabisera at pinakamalaking lungsod | Asgabat 37°58′N 58°20′E / 37.967°N 58.333°E |
| Wikang opisyal | Turkomano |
| Katawagan | Turkomano |
| Pamahalaan | Unitaryong republikang pampanguluhan sa ilalim ng totalitaryong namamanang diktadura |
• Pangulo | Serdar Berdimuhamedow |
| Raşit Meredow | |
| Lehislatura | Asembleya |
| Independence from the Soviet Union | |
• Conquest | 1879 |
| 13 May 1925 | |
• Declared state sovereignty | 22 August 1990 |
• From the Soviet Union | 27 October 1991 |
• Recognized | 26 December 1991 |
| 18 May 1992 | |
| Lawak | |
• Kabuuan | 491,210 km2 (189,660 mi kuw) (52nd) |
• Water | 24,069 km2 (9,293 mi kuw) |
• Katubigan (%) | 4.9 |
| Populasyon | |
• Pagtataya sa 2022 | 5,636,011[1] (115th) |
• Densidad | 10.5/km2 (27.2/mi kuw) (221st) |
| KDP (PLP) | Pagtataya sa 2022 |
• Kabuuan | $117.7 billion [2] (93nd) |
• Bawat kapita | $18,875[2] (80th) |
| KDP (nominal) | Pagtataya sa 2022 |
• Kabuuan | $74.4 billion[2] (78th) |
• Bawat kapita | $11,929[2] (68th) |
| Gini (1998) | 40.8 katamtaman |
| TKP (2021) |  0.745[3]mataas · 91st |
| Salapi | Manat (TMT) |
| Sona ng oras | UTC+05 (TMT) |
| Gilid ng pagmamaneho | right |
| Kodigong pantelepono | +993 |
| Kodigo sa ISO 3166 | TM |
| Internet TLD | .tm |
Noong 2012, umabot ng 11% ang GDP growth rate ng Turkmenistan pagkatapos ng patuloy na paglago ng ekonomiya nito sa mga naunang taon, ngunit ito ay nakadepende lamang sa pagkalakal ng iisang produkto. Ang Turkmenistan ang may hawak sa ikaapat sa pinakamalalaking pagkukunan ng natural gas. Kahit na mayaman ito sa ilang likas na yaman, ang karamihan ng bansa ay bahagi ng tinatawag na Karakum Desert.
Ang lupain na sakop ng makabagong-panahong Turkmenistan ay naging bahagi ng Imperyo ng Rusya noong 1881. Naging sentro ito ng oposisyon sa Himagsikang Bolshevik sa Gitnang Asya. Naging bahagi ito ng Unyong Sovyet noong 1924, at naging isang malayang bansa noong bumagsak ang Unyong Sovyet noong 1991. Pinamunuan ni Saparmurat Niyazov (tinawag na "Türkmenbaşy", Pinuno ng mga Turkmen") ang Turkmenistan hangang sa kanyang biglaang kamatayan noong 21 Disyembre 2006. Pumalit sa kaniya si Gurbanguly Berdimuhamedow noong 11 Pebrero 2007.
Mga teritoryong pampangasiwaan
baguhinMga sanggunian
baguhin- ↑ "Turkmenistan". The World Factbook (sa wikang Ingles) (ika-2024 (na) edisyon). Central Intelligence Agency. Nakuha noong 24 Setyembre 2022.
{{cite web}}: CS1 maint: date auto-translated (link) (Nakaarkibong 2022 edisyon) - ↑ 2.0 2.1 2.2 2.3 "World Economic Outlook Database, October 2022". IMF.org. International Monetary Fund. Oktubre 2022. Nakuha noong Oktubre 11, 2022.
{{cite web}}: CS1 maint: date auto-translated (link) - ↑ "Human Development Report 2021/2022" (PDF) (sa wikang Ingles). United Nations Development Programme. 8 Setyembre 2022. Inarkibo (PDF) mula sa orihinal noong 8 Setyembre 2022. Nakuha noong 8 Setyembre 2022.
{{cite web}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
Ang lathalaing ito na tungkol sa Turkmenistan ay isang usbong. Makatutulong ka sa Wikipedia sa pagpapalawig nito.