Rehiyong Awtonomo ng Muslim Mindanao
Kailangang isapanahon ang artikulong ito. |
Ang Rehiyong Awtonomo ng Muslim Mindanao,[3] dinadaglat na ARMM (Ingles: Autonomous Region in Muslim Mindanao, Arabe: الحكم الذاتي الاقليمي لمسلمي مندناو) ay isang rehiyon ng Pilipinas na binubuo ng limang lalawigan—Cotabato, Lanao del Norte—at isang lungsod—Iligan—na may nakararaming Muslim na populasyon. Inilipat ng Kautusang Tagapagpaganap Blg. 36 ang Basilan mula Rehiyon IX at Lungsod ng Marawi mula sa Rehiyon XII. Ang sentrong panrehiyon ang Lungsod ng Iligan at ito rin ang nagsisilbing luklukan ng pamahalaang panrehiyon, ngunit bahagi ng Rehiyon XII ang lungsod.
| Autonomous Region in Muslim Mindanao (ARMM) Rehiyong Awtonomo ng Muslim Mindanao (Filipino) الحكم الذاتي الاقليمي لمسلمي مندناو (Arabe) | ||||||
| Former autonomous region of the Philippines | ||||||
| ||||||
| ||||||
 | ||||||
| Kabisera | Cotabato City (provisional and de facto seat of government) Parang (de jure seat of government, 1995–2001)[1] | |||||
| History | ||||||
| - | Itinatag | August 1, 1989 | ||||
| - | Turnover of ARMM to BARMM | February 26, 2019 | ||||
| Population | ||||||
| - | 2015[2] | 3,781,387 | ||||
| Political subdivisions | 5 provinces
| |||||
| Ngayon bahagi ng | Bangsamoro Autonomous Region | |||||
Unang nilikha ang rehiyon noong 1 Enero 1990 sa bisa ng Batas Republika Blg. 6734, na kilala din bilang Batas Organiko. Opisyal na itinalaga ang ARMM noong 6 Nobyembre 1990 sa Lungsod ng Cotabato.
Demograpiya
baguhin| Taon | Pop. | ±% |
|---|---|---|
| 1990 | 2,108,061 | — |
| 2000 | 2,803,045 | +33.0% |
| 2010 | 3,256,140 | +16.2% |
| Source: National Statistics Office[4] | ||
Pagkakahating Pampolitika
baguhinMga lalawigan
baguhin
| Seal | Lalawigan | Kabisera | Populasyon (2010)[4] |
Sukat (km²) |
Dami ng Tao (bawat km²) |
|---|---|---|---|---|---|
| Cotabato | Kidapawan | 293,222
|
1,994.1
|
147.0
| |
| Lanao del Norte | Tubod | 933,260
|
12,051.9
|
77.4
| |
| Lungsod ng Iligan¹ | — | 461,877 | 488.86 | 944.8 |
NOTES:
- ^a Figures exclude Isabela City.
- ^c Figures exclude the independent component city of Cotabato.
- Land area figures taken from the Department of Budget and Management's 2008 IRA computation documents.
- Population figures taken from the National Statistics Office's 2007 Census of Population results Naka-arkibo 2008-11-20 sa Wayback Machine..
Pamahalaan
baguhinARMM Organizational Structure
baguhinTagapagganap
baguhinPinamumunuan ang rehiyon ng isang Rehiyunal na Gobernador. Ang Rehiyunal na Gobernador at Bise Rehiyunal na Gobernador ay inihahalal katulad ng mga lokal na tagapagganap. Ang mga batas pangrehiyon ay isinasagawa sa Kapulungan ng Rehiyon, na binubuo ng mga "Assemblymen", na inihahalal din ng mga taumbayan. Ang halalang pangrehiyon ay kadalasang idinaraos isang taon pagkatapos ng pangkahalatang halalan (pambansa at pang-lokal), na nakadepende sa lehislasyon mula sa Kongreso ng Pilipinas. Ang mga opisyal ng rehiyon ay may tiyak na terminong tatlong taon, na maaaring madugtungan sa kapangyarihan ng kongreso.
Ang Rehiyunal na Gobernador ay ang pinakamataas na opisyal na tagapagpaganap ng pamahalaang rehiyunal, at tinutulungan ng gabinete na hindi lalagpas sa 10 kasapi. Siya ang nagtatalaga ng mga kasapi ng gabinete, na aayon sa Kapulungan ng Rehiyon.
| Termino | Gobernador | Partido | Bise Gobernador | Partido |
|---|---|---|---|---|
1990–1993
|
Zacaria Candao | Lakas-NUCD | Benjamin Loong | Lakas-NUCD |
1993–1996
|
Lininding Pangandaman | Lakas-NUCD-UMDP | Nabil Tan | Lakas-NUCD-UMDP |
1996–2002
|
Nurallaj Misuari | Lakas-NUCD-UMDP | Guimid P. Matalam | Lakas-NUCD-UMDP |
2001
|
Alvarez Isnajia | Lakas-NUCD-UMDP | ||
2001–2005
|
Parouk S. Hussin | Lakas-NUCD-UMDP | Mahid M. Mutilan | Lakas-NUCD-UMDP |
2005–2009
|
Zaldy Ampatuan | Lakas Kampi CMD | Ansaruddin-Abdulmalik A. Adiong | Lakas Kampi CMD |
2009–2011
|
Ansaruddin-Abdulmalik A. Adionga | Lakas Kampi CMD | Reggie M. Sahali-Generalea | Lakas Kampi CMD |
2011–2019
|
Mujiv S. Hatamanb | Liberal | Haroun Al-Rashid Lucman IIb | Liberal |
Ekonomiya
baguhinIsa ang rehiyon sa pinakamahirap na rehiyon sa Pilipinas. Mayroon itong per capita GRDP na P3,433 noong 2005, 75.8 % na mas mababa kung ihahambing sa pambansang pamantayan na P14,186. Ito ang pinakamababa sa 17 rehiyon sa Pilipinas.[5]
Mga sanggunian
baguhin- ↑ Regional Legislative Assembly of the Autonomous Region in Muslim Mindanao (Setyembre 22, 1995). "An Act Fixing the Permanent Seat of Government for the Autonomous Region in Muslim Mindanao at the Municipality of Parang, Province of Maguindanao" (PDF). Inarkibo mula sa orihinal (PDF) noong Agosto 29, 2016. Nakuha noong Agosto 9, 2016.
{{cite web}}: CS1 maint: date auto-translated (link) - ↑
Census of Population (2015). Highlights of the Philippine Population 2015 Census of Population. PSA. Nakuha noong 20 Hunyo 2016.
{{cite ensiklopedya}}: CS1 maint: date auto-translated (link) - ↑ Narvaez, Eilene Antoinette G.; Macaranas, Edgardo M., mga pat. (2013). "Mga Pangalan ng Tanggapan ng Pamahalaan sa Filipino - Edisyong 2013" (PDF). kwf.org.ph (sa wikang Filipino at Ingles). Komisyon ng Wikang Filipino. p. 38. ISBN 978-971-0197-22-4. Inarkibo mula sa orihinal (PDF) noong 2017-03-29. Nakuha noong 24 Enero 2019.
{{cite web}}: CS1 maint: date auto-translated (link) - ↑ 4.0 4.1 "Population and Annual Growth Rates for The Philippines and Its Regions, Provinces, and Highly Urbanized Cities" (PDF). 2010 Census and Housing Population. National Statistics Office. Inarkibo mula sa orihinal (PDF) noong 28 Septiyembre 2013. Nakuha noong 12 Agosto 2013.
{{cite web}}: Check date values in:|archive-date=(tulong) - ↑ 2005 Gross Regional Domestic Product-Per Capita, National Statistical Coordination Board.