Wikipedia

Iligan

lungsod ng Pilipinas
(Idinirekta mula sa Lungsod ng Iligan)

Ang Lungsod ng Iligan (Cebuano: Dakbayan sa Iligan; Ingles: Iligan City) ay isang mataas ang pagka-urbanisadong lungsod na nasa hilaga ng lalawigan ng Lanao del Norte, Pilipinas, at dati itong kabisera ng nasabing lalawigan. Humigit-kumulang 795 kilometro ang layo nito mula sa timog-silangan ng Maynila. Ayon sa senso ng 2020, ito ay may populasyon na 363,115 sa may 87,239 na kabahayan.

Iligan

Dakbayan sa Iligan

Lungsod ng Iligan
Mataas na urbanisadong lungsod
Iligan City
Palayaw: 
Industrial Center of the South and City of Majestic Waterfalls
Mapa ng Lanao del Norte na nagpapakita ng lokasyon ng Iligan.
Mapa ng Lanao del Norte na nagpapakita ng lokasyon ng Iligan.
Map
Iligan is located in Pilipinas
Iligan
Iligan
Lokasyon sa Pilipinas
Mga koordinado: 8°14′N 124°15′E / 8.23°N 124.25°E / 8.23; 124.25
Bansa Pilipinas
RehiyonHilagang Mindanao (Rehiyong X)
LalawiganLanao del Norte
DistritoNag-iisang Distrito ng Lanao del Norte
Mga barangay44 (alamin)
Pagkatatag1609
Ganap na Bayan1832
Ganap na LungsodHunyo 16, 1950
Pamahalaan
 • Punong LungsodLawrence Lluch Cruz (LDP-NPC)
 • Pangalawang Punong LungsodHenry C. Dy (LDP-GO)
 • Manghalalal185,452 botante (2022)
Lawak
 [1]
 • Kabuuan813.37 km2 (314.04 milya kuwadrado)
Populasyon
 (Senso ng 2020)
 • Kabuuan363,115
 • Kapal450/km2 (1,200/milya kuwadrado)
 • Kabahayan
87,239
Ekonomiya
 • Kaurian ng kitaika-1 klase ng kita ng lungsod
 • Antas ng kahirapan11.80% (2021)[2]
 • Kita₱2,471,915,911.001,124,252,000.001,625,557,654.771,361,266,728.141,559,334,616.001,649,309,299.001,811,899,175.001,982,971,779.002,195,841,300.002,511,707,840.003,156,237,752.00 (2020)
 • Aset₱11,534,333,142.00479,831,000.004,936,276,366.334,953,683,212.599,616,858,646.009,897,106,385.0010,269,454,497.009,945,319,518.0010,151,063,701.0012,336,775,757.0013,108,512,370.00 (2020)
 • Pananagutan₱5,900,273,471.002,046,485,000.001,626,627,648.37889,156,250.046,420,275,239.006,309,264,334.006,248,699,969.005,981,772,276.005,813,653,593.005,890,746,340.005,962,947,329.00 (2020)
 • Paggasta₱2,360,476,092.00958,659,000.001,047,720,110.20462,629,113.101,073,700,409.001,182,444,456.001,380,638,700.001,422,878,402.001,751,104,750.002,262,543,725.002,545,496,340.00 (2020)
Sona ng orasUTC+8 (PST)
Kodigong Pangsulat
9200
PSGC
103504000
Kodigong pantawag63
Uri ng klimaTropikal na klima
Mga wikaWikang Maranao
Sebwano
Wikang Binukid
wikang Tagalog
Websaytiligan.gov.ph

Etimolohiya

baguhin

Ang salitang Iligan ay mula sa salitang Higaonon na iligan o ilijan na nangangahulugan "kuta ng tanggulan" laban sa madalas na pag-atake ng mga pirata at iba pang tribo sa Mindanao.

Kasaysayan

baguhin
 
Ang mga luma at bagong gusali sa Kalye Lluch, Iligan

Sa nayon ng Bayug nagsimula ang lungsod ng Iligan, apat (4) na kilometro hilaga ng kasalukuyang Poblacion. Ito ang naging pinakaunang pamayanan ng mga katutubo bago dumating ang mga Kastila. Nabago ang kadalisayan ng lahi ng mga taal na mamamayan ng lugar nang magsimulang magdatingan noong huling bahagi ng ika-16 na dantaon ang mga dayong Bisaya mula sa kaharian sa pulo ng Panglao.

Ayon sa mananalaysay na Hesuwita na si Francisco Combes, sinakop ng hari ng ng Mollucas ang Panglao na naging dahilan ng pag-alis nang maraming bilang ng mga mamamayan nito patungo sa kasalukuyang Dapitan, Zamboanga del Norte.

Pagiging Lungsod

baguhin
 
Abenida Quezon sa Iligan

Gamit ang mga hangganan nito noong ito ay isang bayan pa, ginawang lungsod ang Iligan noong Hunyo 16, 1950.[3] Inihayag na unang klaseng lungsod ang Iligan noong 1969 at inuri muli bilang Uring "A" na unang klaseng lungsod noong Hulyo 1, 1977 sa kapangyarihan ng PD. Bilang 465. Noong 1983, inuri muli itong isang mataas na urbanisadong lungsod.

Heograpiya

baguhin

Naghahanggan ang Lungsod ng Iligan sa hilaga sa tatlong bayan ng Misamis Oriental, ang Lugait, Manticao at Opol, at sa tatlong bayan ng Lanao del Norte sa timog; ang mga bayan ng Baloi, Linamon at Tagoloan; at sa mga bayan ng Kapai, at Tagoloan II sa Lanao del Sur. Naghahanggan din naman sa hilagang silangan ang lungsod sa Lungsod ng Cagayan de Oro, sa silangan sa bayan ng Talakag, Bukidnon, at sa kanluran sa Look ng Iligan.

Mamamayan at Kultura

baguhin

Pangunahing Kristiyanismo ang relihiyon sa lungsod ng Iligan(93.61%), kung saan karamihan dito ay kabilang sa Simbahang Katoliko. Cebuano ang pangunahing wikang sinasalita sa lungsod.

Mga Barangay

baguhin

Ang Lungsod ng Iligan ay nahahati sa 44 na mga barangay, kung saan 6 ang urban at 38 ang rural.

  • Abuno
  • Acmac
  • Bagong Silang
  • Bayug
  • Bonbonon
  • Bunawan
  • Buru-un
  • Dalipuga
  • Del Carmen
  • Digkilaan
  • Ditucalan
  • Dulag
  • Hinaplanon
  • Hindang
  • Kalilangan
  • Kiwalan
  • Lanipao
  • Luinab
  • Maria Cristina
  • Mahayahay
  • Mainit
  • Mandulog
  • Pala-o
  • Panoroganan
  • Poblacion
  • Puga-an
  • Rogongon
  • San Miguel
  • San Roque
  • Santiago
  • Saray-Tibanga (Saray)
  • Santa Elena (Tominobo Ilaya)
  • Santa Filomena
  • Santo Rosario
  • Suarez
  • Tambacan
  • Tibanga
  • Tipanoy
  • Tomas Cabili (Tominobo Proper)
  • Tubod
  • Ubaldo Laya
  • Upper Hinaplanon
  • Upper Tominobo
  • Villaverde

Media

baguhin

TV

baguhin
  • ABS-CBN Northern Mindanao (Channel 4 in Cagayan de Oro Relay)
  • RMN DXIC TeleRadyo 7
  • GMA 11

Radyo

baguhin

AM

baguhin
  • RMN DXIC 711
  • IBC DXWG Radyo Budyong 855
  • DXBI Bombo Radyo 927
  • DXRJ 1476

FM

baguhin
  • Barangay FM 90.1
  • 92.1 Radyo Totoo
  • MOR 92.9
  • 95.1 Brigada News FM
  • 99.3 Yes The Best
  • 100.1 Hope Radio
  • 100.9 Bandrea News FM
  • 102.3 iFM
  • 103.1 Wild FM
  • 105.5 Radyo Pilipinas
  • 107.1 Love Radio

Demograpiko

baguhin
Senso ng populasyon ng
Iligan
TaonPop.±% p.a.
1903 2,872—    
1918 10,078+8.73%
1939 28,273+5.03%
1948 25,725−1.04%
1960 58,433+7.07%
1970 104,493+5.98%
1975 118,778+2.60%
1980 167,358+7.10%
1990 226,568+3.08%
1995 273,004+3.56%
2000 285,061+0.93%
2007 308,046+1.08%
2010 322,821+1.72%
2015 342,618+1.14%
2020 363,115+1.15%
Sanggunian: PSA[4][5][6][7]


Mga sanggunian

baguhin
  1. ↑ "Province: Lanao del Norte". PSGC Interactive. Quezon City, Philippines: Philippine Statistics Authority. Nakuha noong 12 Nobyembre 2016.{{cite web}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
  2. ↑ "PSA Releases the 2021 City and Municipal Level Poverty Estimates". Pangasiwaan ng Estadistika ng Pilipinas. 2 Abril 2024. Nakuha noong 28 Abril 2024.{{cite web}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
  3. ↑ "R.A. No. 525, Iligan City Charter". LawPH.com. Nakuha noong 2011-04-09.{{cite web}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
  4. ↑ Census of Population (2015). "Region X (Northern Mindanao)". Total Population by Province, City, Municipality and Barangay. PSA. Nakuha noong 20 Hunyo 2016.{{cite ensiklopedya}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
  5. ↑ Census of Population and Housing (2010). "Region X (Northern Mindanao)". Total Population by Province, City, Municipality and Barangay. NSO. Nakuha noong 29 Hunyo 2016.{{cite ensiklopedya}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
  6. ↑ Censuses of Population (1903–2007). "Region X (Northern Mindanao)". Table 1. Population Enumerated in Various Censuses by Province/Highly Urbanized City: 1903 to 2007. NSO.{{cite ensiklopedya}}: CS1 maint: url-status (link)
  7. ↑ "Province of Lanao del Norte". Municipality Population Data. Local Water Utilities Administration Research Division. Nakuha noong Disyembre 17, 2016.{{cite web}}: CS1 maint: date auto-translated (link)

Mga panlabas na kawing

baguhin
Kinuha sa "https://tl.wikipedia.org/w/index.php?title=Iligan&oldid=2086731"