Digmaang Pangkasarinlan sa Cuba

Ang Digmaang Pangkasarinlan sa Cuba, kilala rin sa Cuba bilang The Necessary War (Kastila: La Guerra Necesaria), lumaban mula 1895 hanggang 1898, ay ang pinakahuli sa tatlong digmaan sa pagpapalaya na nilabanan ng Cuba laban sa Spain, ang dalawa pa ay ang Sampung Taong Digmaan (1868–1878) at ang Little War (1879–1880). Ang huling tatlong buwan ng labanan ay tumaas upang maging Digmaang Espanyol–Amerikano, kung saan ang mga puwersa ng Estados Unidos ay ipinakalat sa Cuba, Puerto Rico, at ang Philippine Islands laban sa Spain . Ang mga mananalaysay ay hindi sumasang-ayon sa lawak na ang mga opisyal ng Estados Unidos ay naudyukan na mamagitan para sa makataong mga kadahilanan ngunit sumasang-ayon na ang dilaw na pamamahayag ay pinalaking kalupitan na iniuugnay sa mga pwersang Espanyol laban sa mga sibilyang Cuban.

Cuban War of Independence
Bahagi ng the Spanish–American War
Lieutenant General Antonio Maceo's cavalry charge during the Battle of Ceja del Negro
Petsa February 24, 1895 – December 10, 1898 (3 taon, 9 buwan, 2 linggo at 2 araw) Lookasyon Cuba Resulta American intervention; independence granted in 1902 Treaty of Paris United States governance of Cuba Cuban independence
Mga nakipagdigma
Cuban Liberation Army Supported by: United States	Spain
Mga kumander at pinuno
Máximo Gómez José Martí † Antonio Maceo † José Maceo † Serafín Sánchez † Juan Bruno Zayas † Guillermo Moncada † Flor Crombet † Juan Rius Rivera # Julio Sanguily #	Arsenio Linares Manuel Macías Ramón Blanco Valeriano Weyler Patricio Montojo Pascual Cervera Arsenio Campos
Lakas
53,774	196,000
Mga nasawi at pinsala
5,480 killed 3,437 dead from disease	9,413 killed 53,313 dead from disease
300,000 Cuban civilians dead

Background

Sa mga taong 1879–1888 ng tinatawag na "Rewarding Truce", na tumagal ng 17 taon mula sa pagtatapos ng Ten Years' War noong 1878, nagkaroon ng mga pangunahing pagbabago sa lipunan sa lipunang Cuban. Sa pag-aalis ng pang-aalipin noong Oktubre 1886, ang mga pinalaya ay sumali sa hanay ng mga magsasaka at uring manggagawa sa lunsod. Ang ekonomiya ay hindi na mapanatili ang sarili sa pagbabago at pagbabago; samakatuwid, maraming mayayamang Cubans ang nawalan ng ari-arian, at sumapi sa gitnang uri ng lunsod. Bumaba ang bilang ng mga sugar mill at tumaas ang kahusayan: tanging mga kumpanya, at ang pinakamakapangyarihang may-ari ng plantasyon, ang nanatili sa negosyo na sinundan ng Central Board of Artisans noong 1879, at marami pang iba sa buong isla. Pagkatapos ng kanyang ikalawang deportasyon sa Espanya noong 1878, lumipat si José Martí sa Estados Unidos noong 1881. Doon ay pinakilos niya ang suporta ng Cuban exile community, lalo na sa Ybor City (Lugar ng Tampa) at Key West, Florida. Ang kanyang layunin ay rebolusyon upang makamit ang kalayaan mula sa Espanya. Naglobbi si Martí laban sa pagsasanib ng Cuba ng U.S., na ninanais ng ilang pulitiko sa U.S. at Cuba.

Pagkatapos ng mga deliberasyon sa mga makabayang club sa buong Estados Unidos, Antilles at Latin America, ang "El Partido Revolucionario Cubano" (Ang Rebolusyonaryong Partido ng Cuba) ay nasa estado ng pagkaantala at naapektuhan ng lumalaking takot na susubukan ng gobyerno ng US na isama ang Cuba bago pa mapalaya ng rebolusyon ang isla mula sa Espanya. Isang bagong kalakaran ng agresibong "impluwensya" ng U.S. ang ipinahayag ng mungkahi ng Kalihim ng Estado James G. Blaine na ang lahat ng Central at South America ay balang araw ay mahuhulog sa U.S.:

"Ang mayamang isla na iyon," isinulat ni Blaine noong 1 Disyembre 1881, "ang susi sa Gulpo ng Mexico, ay, bagaman nasa mga kamay ng Espanya, isang bahagi ng sistemang komersyal ng Amerika ... Kung kailanman ay tumigil sa pagiging Espanyol, ang Cuba ay dapat na maging Amerikano at hindi mapailalim sa anumang iba pang dominasyong Europeo".

Hindi pinahintulutan ng pangitain ni Blaine ang pagkakaroon ng isang malayang Cuba. "Napansin ni Martí nang may alarma ang paggalaw upang isama ang Hawaii, na tinitingnan ito bilang pagtatatag ng pattern para sa Cuba ..."

Digmaan

Mga tropang Espanyol sa Cuba, 1897

Noong Disyembre 25, 1894, tatlong barko – ang Lagonda, ang Almadis at ang Baracoa – ang tumulak patungong Cuba mula sa Fernandina Beach, Florida, na puno ng mga sundalo at armas. Dalawa sa mga barko ang kinuha ng mga awtoridad ng US noong unang bahagi ng Enero, ngunit natuloy ang mga paglilitis. Hindi napigilan, noong Marso 25, iniharap ni Martí ang Manipesto ng Montecristi, na binalangkas ang patakaran para sa digmaan ng kalayaan ng Cuba:

• Ang digmaan ay gagawin ng mga itim at puti;
• Ang pakikilahok ng lahat ng itim ay mahalaga para sa tagumpay;
• Ang mga Espanyol na hindi tumutol sa pagsisikap sa digmaan ay dapat iligtas,
• Ang mga pribadong ari-arian sa kanayunan ay hindi dapat masira; at
• Ang rebolusyon ay dapat magdala ng bagong buhay pang-ekonomiya sa Cuba.

Nagsimula ang insureksyon noong Pebrero 24, 1895, na may mga pag-aalsa sa buong isla. Sa Oriente, naganap ang pinakamahalaga sa Santiago, Guantánamo, Jiguaní, El Cobre , El Caney, at Alto Songo. Ang mga pag-aalsa sa gitnang bahagi ng isla, tulad ng Ibarra, Jagüey Grande, at Aguada, ay dumanas ng mahinang koordinasyon at nabigo; ang mga pinuno ay binihag, ipinatapon o pinatay. Sa lalawigan ng Havana, natuklasan ang paghihimagsik bago ito nagsimula, at ang mga pinuno nito ay pinigil. Ang mga rebelde sa kanluran sa Pinar del Río ay inutusan ng mga pinuno ng rebelde na maghintay.

Noong Abril 1 at 11, 1895, dumaong ang mga pangunahing pinuno ng rebelde sa dalawang ekspedisyon sa Oriente: Major General Antonio Maceo kasama ang 22 miyembro malapit sa Baracoa, at José Martí, Máximo Gómez at 4 pang miyembro sa Playitas. Ang mga pwersang Espanyol sa Cuba ay humigit-kumulang 80,000, kung saan 20,000 ay regular na tropa at 60,000 ay mga boluntaryong milisya ng Espanyol at Cuban. Ang huli ay isang locally enlisted force na nag-asikaso sa karamihan ng mga tungkulin ng "guard and police" sa isla. Ang mayayamang may-ari ng lupa ay "i-volunteer" ang ilan sa kanilang mga alipin na maglingkod sa puwersang ito, na nasa ilalim ng lokal na kontrol bilang milisya at hindi sa ilalim ng opisyal na utos ng militar. Pagsapit ng Disyembre, nagpadala ang Espanya ng 98,412 regular na tropa sa isla, at pinalaki ng kolonyal na pamahalaan ang Volunteer Corps sa 63,000 katao. Sa pagtatapos ng 1897, mayroong 240,000 regular at 60,000 iregular sa isla. Ang mga rebolusyonaryo ay napakarami.

Ang mga rebelde ay madalas na tinatawag na mambises. Pinagtatalunan ang pinagmulan ng terminong ito. Iminumungkahi ng ilan na maaaring nagmula ito sa pangalan ng opisyal na si Juan Ethninius Mamby na namuno sa mga rebelde sa Dominican fight for independence in 1844. Ang iba, gaya ng Cuban anthropologist Fernando Ortiz, ay naniniwalang mayroon itong Bantu pinanggalingan, partikular mula sa Kikongo mula sa salitang 'mbi', na may mga negatibong konotasyon kabilang ang 'outlaw'. Sa anumang kaso, ang salita ay lumilitaw na unang ginamit bilang isang insulto o paninira, na pinagtibay ng mga rebeldeng Cuban nang may pagmamalaki.

Sa simula ng pag-aalsa, ang mga Mambise ay nahadlangan ng kakulangan ng mga armas. Ang pagkakaroon ng mga armas ng mga indibidwal ay ipinagbabawal pagkatapos ng Sampung Taong Digmaan. Nagbayad sila sa pamamagitan ng paggamit ng pakikibakang gerilya, batay sa mabilis na pagsalakay, elemento ng sorpresa, pag-akyat ng kanilang pwersa sa matulin na mga kabayo, at paggamit ng mga machete laban sa mga regular na tropa sa martsa. Nakuha nila ang karamihan sa kanilang mga armas at bala sa mga pagsalakay sa mga Kastila. Sa pagitan ng Hunyo 11, 1895, at Nobyembre 30, 1897, sa 60 na pagtatangkang magdala ng mga sandata at suplay sa mga rebelde mula sa labas ng bansa, isa lamang ang nagtagumpay. Dalawampu't walong barko ang naharang sa loob ng teritoryo ng U.S.; lima ang naharang sa dagat ng U.S. Navy, at apat ng Spanish Navy; dalawa ang nawasak; ang isa ay itinaboy pabalik sa daungan sa pamamagitan ng bagyo; hindi alam ang kapalaran ng iba.

Si Martí ay napatay kaagad pagkarating noong Mayo 19, 1895, sa Dos Rios, ngunit si Máximo Gomez at Antonio Maceo ay nakipaglaban, na dinala ang digmaan sa lahat ng bahagi ng Oriente. Sa pagtatapos ng Hunyo, ang lahat ng Camagüey ay nasa digmaan. Batay sa bagong pananaliksik sa mga mapagkukunang Cuban, ipinakita ng mananalaysay na si John Lawrence Tone na sina Gomez at Maceo ang unang nagpilit sa mga pwersang sibilyan na pumili ng panig. "Alinman sila ay lumipat sa silangang bahagi ng mga isla, kung saan kinokontrol ng mga Cuban ang bulubunduking lupain, o sila ay akusahan ng pagsuporta sa mga Espanyol at sasailalim sa agarang paglilitis at pagbitay." Pagpapatuloy sa kanluran , sinamahan sila ng mga beterano ng digmaan noong 1868, gaya ng Polish na internasyonalistang Heneral Carlos Roloff at Serafín Sánchez sa Las Villas, na nagdala ng mga sandata, kalalakihan at karanasan sa arsenal ng mga rebolusyonaryo.

Noong kalagitnaan ng Setyembre, ang mga kinatawan ng limang Liberation Army Corps ay nagtipon sa Jimaguayú, Camagüey upang aprubahan ang "Jimaguayú Constitution". Nagtatag sila ng isang sentral na pamahalaan, na nagpangkat sa mga kapangyarihang ehekutibo at lehislatibo sa isang entidad na pinangalanang "Government Council", na pinamumunuan nina Salvador Cisneros at Bartolomé Masó. Pagkaraan ng ilang panahon ng pagsasama-sama sa tatlong silangang lalawigan, ang mga hukbo ng pagpapalaya ay tumungo sa Camaguey at pagkatapos ay sa Matanzas, na ilang beses na nilampasan at nilinlang ang Hukbong Espanyol. Tinalo nila ang Spanish Gen. Arsenio Martínez-Campos y Antón, na nagkamit ng tagumpay sa Sampung Taong Digmaan, at pinatay ang kanyang pinakapinagkakatiwalaang heneral sa Peralejo.

Sinubukan ni Campos ang diskarte na ginamit niya sa Digmaang Sampung Taon, na gumawa ng malawak na sinturon sa buong isla, na tinatawag na trocha, mga 80 km ang haba at 200 m ang lapad. Ang linya ng depensa na ito ay upang ikulong ang mga aktibidad ng mga rebelde sa silangang mga lalawigan. Ang sinturon ay binuo sa isang riles mula Jucaro sa timog hanggang Morón sa hilaga. Nagtayo ang Campos ng mga kuta sa kahabaan ng riles na ito sa iba't ibang punto, at sa pagitan, 12 metro ng mga poste at 400 metro ng barbed wire. Bilang karagdagan, ang mga booby trap ay inilagay sa mga lokasyong malamang na aatakehin.

Naniniwala ang mga rebelde na kailangan nilang dalhin ang digmaan sa kanlurang mga lalawigan ng Matanzas, Havana at Pinar del Rio, na naglalaman ng pamahalaan at kayamanan ng isla. Ang Sampung Taong Digmaan ay nabigo dahil ito ay nakakulong sa silangang mga lalawigan. Ang mga rebolusyonaryo ay naglunsad ng kampanyang kabalyerya na nagtagumpay sa mga trocha at sumalakay sa bawat lalawigan. Nakapalibot sa lahat ng malalaking lungsod at napatibay na bayan, dumating sila sa pinakakanlurang dulo ng isla noong Enero 22, 1896, eksaktong tatlong buwan pagkatapos ng pagsalakay malapit sa Baraguá.

Si Campos ay pinalitan ni Gen. Valeriano Weyler. Siya ay tumugon sa mga tagumpay ng mga rebelde sa pamamagitan ng pagpapakilala ng takot: panaka-nakang pagbitay, malawakang pagpapatapon ng mga residente, sapilitang konsentrasyon ng mga residente sa ilang lungsod o lugar, at pagkasira ng mga sakahan at pananim. Umabot sa kasagsagan ang takot ni Weyler noong Oktubre 21, 1896, nang utusan niya ang lahat ng residente sa kanayunan at ang kanilang mga alagang hayop na magtipon sa loob ng walong araw sa iba't ibang pinagkukutaan na lugar at bayan na inookupahan ng kanyang mga tropa.

Kamatayan ni Maceo, ni Armando Menocal

Daan-daang libong tao ang kinailangang umalis sa kanilang mga tahanan at sumailalim sa kakila-kilabot at hindi makataong mga kalagayan sa masikip na mga bayan at lungsod. Gamit ang iba't ibang source, tinatantya ni Tone na 155,000 hanggang 170,000 sibilyan ang namatay, halos 10% ng populasyon.

Sa mga panahong ito, kinailangan ding labanan ng Espanya ang isang lumalagong kilusan para sa kalayaan ng Pilipinas. Ang dalawang digmaang ito ay nagpabigat sa ekonomiya ng Espanya. Noong 1896, tinanggihan ng Espanya ang mga lihim na alok ng Estados Unidos na bilhin ang Cuba.

Si Maceo ay pinatay noong Disyembre 7, 1896, sa lalawigan ng Havana habang pabalik mula sa kanluran. Ang pangunahing hadlang sa tagumpay ng Cuban ay ang supply ng armas. Bagama't ang mga armas at pondo ay ipinadala ng mga Cuban destiyer at mga tagasuporta sa Estados Unidos, ang supply ay lumabag sa mga batas ng US. Sa 71 supply missions, 27 lang ang nakalusot; 5 ang pinatigil ng mga Espanyol, at 33 ng U.S. Tanod baybayin.

Noong 1897, pinanatili ng hukbo ng pagpapalaya ang isang pribilehiyong posisyon sa Camagüey at Oriente, kung saan kontrolado lamang ng mga Espanyol ang ilang lungsod. Inamin ng pinuno ng Liberal ng Espanya Práxedes Mateo Sagasta noong Mayo 1897: "Pagkatapos magpadala ng 200,000 lalaki at magbuhos ng napakaraming dugo, wala na tayong pag-aari ng mas maraming lupain sa isla kaysa sa natatapakan ng ating mga sundalo". Tinalo ng rebeldeng puwersa ng 3,000 ang mga Espanyol sa iba't ibang engkwentro, gaya ng La Reforma Campaign, at pagpilit na sumuko noong Agosto 30 ng Las Tunas na binantayan ng mahigit 1,000 armado at mahusay. -mga binigay na lalaki.

Gaya ng itinakda sa Jimaguayü Assembly dalawang taon bago nito, ang pangalawang Constituent Assembly ay nagpulong sa La Yaya, Camagüey, noong Oktubre 10, 1897. Ang bagong pinagtibay na konstitusyon ay nagsasaad na ang command militar ay dapat ipailalim sa pamamahala ng sibilyan. Nakumpirma ang gobyerno, pinangalanan si Bartolomé Masó Presidente at Domingo Méndez Capote Bise Presidente.

Nagpasya ang Madrid na baguhin ang patakaran nito patungo sa Cuba, at pinalitan si Weyler. Bumuo din ito ng kolonyal na konstitusyon para sa Cuba at Puerto Rico, at nag-install ng bagong pamahalaan sa Havana. Ngunit sa kalahati ng bansa ay wala sa kontrol nito at ang kalahati ay nasa armas, ang kolonyal na pamahalaan ay walang kapangyarihan at ang mga pagbabagong ito ay tinanggihan ng mga rebelde.

Maine pangyayari

Pangunahing artikulo: USS Maine (ACR-1)

Wreckage of the Maine, 1898

Ang pakikibaka ng Cuban para sa kalayaan ay nakuha ang imahinasyon ng mga Amerikano sa loob ng maraming taon. Ang ilang mga pahayagan ay nabalisa para sa interbensyon ng US, lalo na dahil sa malaki nitong pamumuhunan sa pananalapi, at itinampok ang mga kahindik-hindik na kuwento ng mga kalupitan ng Espanyol laban sa katutubong populasyon ng Cuban, na pinalaki para sa propaganda.