Hugh Cuming

Si Hugh Cuming (Pebrero 14, 1791 - Agosto 10, 1865) ay isang Ingles na kolektor na interesado sa likas na kasaysayan, partikular sa konkolohiya at botanika. Siya ay inilarawan bilang "Prinsipe ng mga Kolektor".^[1]

Ipinanganak sa Inglatera, gumugol siya ng ilang taon sa bansa sa Timog Amerika na Chile, kung saan naging matagumpay siyang negosyante. Ginamit niya ang kanyang naipon na pera para bumili ng barko na partikular na itinayo para sa pangongolekta ng mga espesimen, at naglakbay nang malawakan sa pagngongolekta ng mga paglalakbay na nagkakamal ng libu-libong mga espesimen. Pagkatapos ng kanyang kamatayan, karamihan sa kanyang materyales ay binili ng Museo ng Natural na Kasaysayan sa Londres. Ang isang bilang ng mga espesye ay ipinangalan sa kanya.

Unang bahagi ng kanyang buhay

Si Cuming ay isinilang sa Washbrook, Kanlurang Alvington sa kondado ng Devon kina Richard at Mary Cuming, isa sa tatlong anak sa isang pamilyang may katamtamang paraan. Noong bata pa lamang siya ay nagpakita siya ng masugid na interes sa mga halaman at lasi (shell), at sa pamamagitan ng kanyang pagkakakilala sa naturalista na si George Montagu, ang kanyang pagmamahal sa natural na kasaysayan ay hinikayat at napaunlad. Noong ika-13 taong gulang ay nag-aprentis siya sa isang manlalayag. Nakilala niya ang mga mandaragat na nagsilab ng kanyang haraya sa kanilang mga kwento ng malalayong daungan at pamumuhay sa dagat. Sa paghahanap ng pakikipagsapalaran, noong taong 1819 ay naglakbay siya sa Timog Amerika, nanirahan sa lungsod ng Valparaiso sa bansang Chile.^[1]

Pangongolekta ng mga lasi o shell sa Chile, Mehiko, at Timog Pasipiko

Sa lungsod ng Valparaiso nakilala niya si Ginoong Nugent, ang British na konsul, at Tenyenteng Frambly, isang kilalang konkolohista, na parehong nagpasigla at tumulong sa kanya sa pagpapadala ng mga halaman at lasi pabalik sa Inglatera. Ang mga espesimen ay sabik na tinanggap ni Cuming, at ang mga nagbabalik na barko ay nagdala ng dumaraming mga order para sa mga kakaibang materyales.

Noong taong 1826, tinalikuran niya ang kanyang negosyo at ganap na inilaan ang kanyang oras sa pangongolekta ng mga nasabing espesimen. Para sa layuning ito inatasan niya ang isang yate na itatayo ayon sa sarili niyang mga espesipikasyon. Bininyagan sa pangalan na The Discoverer (Filipino: Ang Tumuklas), ang yate ay hayagang idinisenyo para sa koleksyon at pag-iimbak ng mga bagay na mula sa likas na kasaysayan. Sa loob ng halos isang taon ay naglakbay siya sa mga isla ng Timog Pasipiko, naghuhukay, at nangongolekta sa dagat at dalampasigan.

Dahil sa kanyang ambisyon na dagdagan ang koleksyon ng mga lasi sa Museong Britaniko, nagpatinda siya ng maraming kaso sa institusyong iyon. Nagpadala rin siya ng marami pang kaso ng mga naplantsang halaman at mas maraming buhay na materyales hangga't maaari sa mga botanikal na hardin ng Inglatera.

Ilang sandali pa ang mga plano ay ginawa para sa isang pinalawig na paglalakbay sa baybayin ng Chile at baybayin ng Pasipiko ng Mehiko. Sa loob ng dalawang taon ay siniyasat niya ang baybayin ng Chile, nagdagdag ng mga halaman at lasi (shell) mula sa malayong hilaga gaya ng lungsod ng Acapulco sa bansang Mehiko. Sa pagtatapos ng kanyang paglalakbay, bumalik si Cuming sa Inglatera.

Ang paglalakbay patungong Pilipinas

Si Cuming sa kanyang pag-aaral

Noong taong 1835 ay naghanda siya para sa isa pang paglalakbay, sa pagkakataong ito sa bansang Pilipinas. Nagpatuloy siya sa pagkolekta ng mga lasi roon ngunit naging interesado rin siya sa mayaman at sari-saring sanghalamanan ng kapuluan. Sa kanyang apat na taon ng paggalugad sa Pilipinas, Singapura, Santa Elena, at sa mga lugar ng Malacca, nakolekta niya ang napakagandang serye ng mga lasi ng mga kuhol sa lupa. Malaki ang kanyang naitulong sa mga koleksyong ito sa pamamagitan ng pagkuha ng mga serbisyo ng mga lokal na estudyante, na masayang nag-iikot sa mga kahoy at kagubatan para sa mga halaman at kuhol.

Ito ay nagbigay-daan sa kanya upang tipunin ang pinakamayamang koleksyon na natipon ng isang indibidwal hanggang sa panahong iyon. Kabilang dito ang 130,000 espesimen ng pinatuyong halaman, 30,000 konkolohikal na espesye at barayti, malaking bilang ng mga ibon, reptilya, quadruped at insekto, at maraming buhay na halaman ng orkidya, 33 sa mga ito ay mga espesyeng dati ay hindi kilala sa agham. Sa Philippine Journal of Science siya ay sinipi na nagsasaad: "Ang pinakadakilang layunin ng aking ambisyon ay ilagay ang aking koleksyon sa Museong Britaniko upang ito ay mapupuntahan ng lahat ng mundo ng siyentipiko at kung saan ito ay makapagbibigay sa mata ng mga tao ng isang kapansin-pansing halimbawa ng kung ano ang nagawa ng personal na industriya at paraan ng tao." Patungo sa wakas na ito, sa mga huling taon ay tinustusan niya ang ilang mga kolektor upang isagawa ang parehong gawaing ginawa niya.^[2]^[3]

Ang kanyang mga orkidya na natuklasan ay hindi mabilang, at siya ang naging unang matagumpay na nagpapadala ng mga nabubuhay na orkid mula sa kabiserang Maynila hanggang Inglatera. Ang isang bilang ng mga orchid ay nagtataglay ng kanyang pangalan: Coelogyne cumingii, Podochilus cumingii, atbp. Ang tree fern na Cibotium cumingii ay ipinangalan din sa Cuming. ^[4]

Si Cuming ay ginugunita sa mga kangalanang dalawahan (scientific names) ng limang espesye ng reptilyang Pilipino: Eutropis cumingi, Luperosaurus cumingi, Otosaurus cumingii, Ramphotyphlops cumingii, at Varanus cumingi.^[5] Bukod pa rito, ang siyentipikong pagkakakilanlan ng isang ibon, ang Scale-feathered Malkoha, katutubo sa hilagang mga lalawigan ng Pilipinas, ay nagdadala ng pangalan ni Cuming na Dasylophus Cumingi.

Pagkatapos ng kanyang kamatayan

Noong taong 1866, ang pagkamatay ni Cuming noong Agosto 10, 1865, ay binili ng Museo ng Likas na Kalikasan (Natural History Museum) ng Londres (London) ang 82,992 ng kanyang mga espesimen sa halagang £6,000 (o katumbas ng ₱367,440 sa pera ng Pilipinas). Maraming mahahalagang akdang konkolohikal ang ibinatay sa koleksyong ito, kabilang ang Conchologia Iconica ni Reeve (1843-1878, mga 20 tomo) at ang Sowerbys na Thesaurus Conchyliorum (1842-1887, mga 5 tomo).

Sa pangkalahatan, nakolekta ni Cuming ang humigit-kumulang na 130,000 mga espesimen ng herbaryo sa kanyang buhay. Ang mga botanikal na espesimen na nakolekta ni Cuming ay hawak ng Moscow University Herbarium, National Herbarium ng Netherlands, Royal Botanic Gardens, Kew, Missouri Botanical Garden, Conservatory at Botanical Garden ng Lungsod ng Geneva, Herbaria ng Pamantasang Harvard, Copenhagen University Botanical Museum, ang New York Botanical Garden, ang United States National Herbarium, National Museum of Natural History, France, at ang National Herbarium ng Victoria Royal Botanic Gardens Victoria.^[6]

Karaniwang pagdadaglat ng may-akda

Ang pamantayang pagdadaglat ng may-akda na Cuming ay ginagamit upang ipahiwatig ang taong ito bilang may-akda kapag nagbabanggit ng pangalang botanikal.

Mga sanggunian

↑ ^1.0 ^1.1 Dance, S. Peter (1980). "Hugh Cuming (1791-1865) Prince of collectors". Journal of the Society for the Bibliography of Natural History (sa wikang Ingles). 9 (4): 477–501. doi:10.3366/jsbnh.1980.9.4.477. ISSN 0037-9778.{{cite journal}}: CS1 maint: date auto-translated (link) Maling banggit (Invalid na <ref> tag; maraming beses na binigyang-kahulugan ang pangalang "Dance" na may iba't ibang nilalaman); $2
↑ Melvill, J.C. (1895). "Epitome of the Life of the late Hugh Cuming, F.L.S., C.M.Z.S. etc". Journal of Conchology. 8: 59–70.{{cite journal}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
↑ Scales, Helen (2018). "Gathering Spirals: on the Naturalist and Shell Collector Hugh Cuming". Sa MacGregor, Arthur (pat.). Naturalists in the Field. Brill. pp. 629–645. doi:10.1163/9789004323841_022. ISBN 978-90-04-32384-1.{{cite book}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
↑ Large, Mark F.; Braggins, John E. (2004). Tree Ferns. Timber Press. 360 pp. ISBN 0-88192-630-2.{{cite book}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
↑ Beolens, Bo; Watkins, Michael; Grayson, Michael (2011). The Eponym Dictionary of Reptiles. Baltimore: Johns Hopkins University Press. xiii + 296 pp. ISBN 978-1-4214-0135-5. ("Cuming", p. 62).
↑ Seregin, A.P. (2010). "Collection of Hugh Cuming in the Moscow University Herbarium (MW)". Komarovia. 7 (1–2): 72.{{cite journal}}: CS1 maint: date auto-translated (link)

Mga panlabas na kawing

Hugh Cuming Ang gawa ni Hugh Cuming sa mga orchid

[Dance-1] 1.0 ^1.1 Dance, S. Peter (1980). "Hugh Cuming (1791-1865) Prince of collectors". Journal of the Society for the Bibliography of Natural History (sa wikang Ingles). 9 (4): 477–501. doi:10.3366/jsbnh.1980.9.4.477. ISSN 0037-9778.{{cite journal}}: CS1 maint: date auto-translated (link) Maling banggit (Invalid na <ref> tag; maraming beses na binigyang-kahulugan ang pangalang "Dance" na may iba't ibang nilalaman); $2

[epi-2] Melvill, J.C. (1895). "Epitome of the Life of the late Hugh Cuming, F.L.S., C.M.Z.S. etc". Journal of Conchology. 8: 59–70.{{cite journal}}: CS1 maint: date auto-translated (link)

[3] Scales, Helen (2018). "Gathering Spirals: on the Naturalist and Shell Collector Hugh Cuming". Sa MacGregor, Arthur (pat.). Naturalists in the Field. Brill. pp. 629–645. doi:10.1163/9789004323841_022. ISBN 978-90-04-32384-1.{{cite book}}: CS1 maint: date auto-translated (link)

[4] Large, Mark F.; Braggins, John E. (2004). Tree Ferns. Timber Press. 360 pp. ISBN 0-88192-630-2.{{cite book}}: CS1 maint: date auto-translated (link)

[5] Beolens, Bo; Watkins, Michael; Grayson, Michael (2011). The Eponym Dictionary of Reptiles. Baltimore: Johns Hopkins University Press. xiii + 296 pp. ISBN 978-1-4214-0135-5. ("Cuming", p. 62).

[Komarovia-6] Seregin, A.P. (2010). "Collection of Hugh Cuming in the Moscow University Herbarium (MW)". Komarovia. 7 (1–2): 72.{{cite journal}}: CS1 maint: date auto-translated (link)

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]