Iran
Ang Iran[5] (Persa[6]: ایران) ay isang gitnang silangang bansa na matatagpuan sa Timog-kanlurang Asya na pinapaligiran ng Aserbayan, Armenya, at Turkmenistan sa Hilaga, Pakistan, at Afghanistan sa silangan, Turkiya at Irak (Awtonomong Rehiyon ng Kurdistan) sa kanluran. Bagaman kilala na ito ng mga katutubo bilang Iran simula noong panahon ng dinastiyang Akemenida, tinutukoy ng Kanluraning Daigdig ang bansang ito bilang Persiya hanggang noong 1935. Noong 1959, ipinahayag ni Mohammad Reza Shah Pahlavi na maaaring gamitin ang parehong kataga. Noong 1979, isang rebolusyon na pinamunuan ni Ruhollah Khomeini sa kalaunan, ang nagtatag ng isang a teokratikong Republikang Islamiko at pinalitan ang pangalan ng bansa sa Ang Republikang Islamiko ng Iran (جمهوری اسلامی ایران)
| Islamic Republic of Iran Republikang Islamiko ng Iran جمهوری اسلامی ايران Jomhuri-ye Eslāmi-ye Irān |
||||||
|---|---|---|---|---|---|---|
|
||||||
| Pambansang Kasabihan: Esteqlāl, āzādī, jomhūrī-ye eslāmī [1] (Persian) "Independence, freedom, Islamic Republic" (introduced 1979) |
||||||
| Pambansang Awit: Sorud-e Melli-e Iran [2] |
||||||
 |
||||||
| Pununglunsod (at pinakamalaking lungsod) | Tehran 35°41′N 51°25′E / 35.683°N 51.417°E | |||||
| Opisyal na wika | Persa (Persian) | |||||
| Pangalang- turing |
Irani | |||||
| Pamahalaan | Republikang Islamiko | |||||
| - | Kataas-taasang Pinuno | Ayatollah Ali Khamenei | ||||
| - | Pangulo | Hassan Rouhani | ||||
| Pagkatatag | ||||||
| - | Panahong Proto-Elamite | 3200-2700 BCE | ||||
| - | Panahong Elamita | 2700-550 BCE | ||||
| - | Pagkabuo ng unang imperyong dinastikong Irani (Medo) | 728-550 BCE | ||||
| - | Dinastiyang Akemenida (pagsasaisa) | 550-330 BCE | ||||
| - | Dinastiyang Arsasida (unang pagsasaisang-muli) | 248 BCE-224 CE | ||||
| - | Dinastiyang Sasanida | 224–651 CE | ||||
| - | Dinastiyang Safabida (ikalawang pagsasaisang-muli) | Mayo 1502 | ||||
| - | Unang Saligang-batas | 1906 | ||||
| - | Rebolusyong Islamiko | 1979 | ||||
| Lawak | ||||||
| - | Kabuuan | 1,648,195 km2 (ika-18) 636,372 sq mi |
||||
| - | Katubigan (%) | 0.7 | ||||
| Santauhan | ||||||
| - | Pagtataya ng 2007 | 71,208,0003 (ika-18) | ||||
| - | Lahatambilang ng 2006 (1385 AP) | 70,472,846[3] (ika-17) | ||||
| - | Kakapalan | 42/km2 (ika-158) 109/sq mi |
||||
| KGK (KLP) | Pagtataya ng 2005 | |||||
| - | Kabuuan | $610.4 billion[4] (ika-19) | ||||
| - | Bawat ulo | $8,900[4] (ika-69) | ||||
| Gini (1998) | 43.0 (medium) | |||||
| TKT (2004) |  0.746 (medium) (96th) |
|||||
| Pananalapi | Iranian rial (ريال) (IRR) |
|||||
| Pook ng oras | IRST (TPO+3:30) | |||||
| - | Tag-araw (DST) | - (TPO+3:30) | ||||
| Internet TLD | .ir | |||||
| Kodigong pantawag | 98 | |||||
Iran ay isang multi-kultural na bansa na may maraming mga grupo ng etniko at wika. Ang pinakamalaking Persians (61%), Azerbaijan (16%), Kurds/Kurdistani (10%) at Lorestan (6%).[7]
Mga teritoryong pampangasiwaanBaguhin
- Alborz Province
- Lalawigan ng Ardabil
- Silangang Aserbayan
- Kanlurang Aserbayan
- Lalawigan ng Bushehr
- Chaharmahal and Bakhtiari Province
- Gilan Province
- Golestān
- Hamadān
- Hormozgan Province
- Lalawigan ng Ilām
- Lalawigan ng Esfahān
- Lalawigan ng Kermān
- Fārs
- Lalawigan ng Kermānshāh
- North Khorasan Province
- Razavi Khorasan Province
- South Khorasan Province
- Khuzestan Province
- Kohgiluyeh and Boyer-Ahmad Province
- Kurdistan Province
- Lorestan Province
- Markazi Province
- Mazandaran Province
- Lalawigan ng Qazvin
- Lalawigan ng Qom
- Lalawigan ng Semnān
- Sistan and Baluchestan
- Lalawigan ng Tehrān
- Lalawigan ng Yazd
- Lalawigan ng Zanjān
Mga sanggunianBaguhin
| May kaugnay na midya ang Wikimedia Commons ukol sa artikulong: |
- ↑ http://www.bookrags.com/browse/Encyclopedia%20of%20Religious%20Practices/50 bookrags.com
- ↑ http://www.iranchamber.com/geography/articles/flag_anthem.php iranchamber.com
- ↑ Statistical Center of Iran. "تغییرات جمعیت کشور طی سالهای ۱۳۳۵-۱۳۸۵" (sa Persian). http://www.sci.org.ir/content/userfiles/_census85/census85/natayej/tables/J-1.html. Hinango noong 2007-05-16.
- ↑ 4.0 4.1 CIA Factbook
- ↑ Panganiban, Jose Villa. (1969). "Iran". Concise English-Tagalog Dictionary.
- ↑ Abriol, Jose C. (2000). "Persa". Ang Banal na Biblia, Natatanging Edisyon, Jubileo A.D. Paulines Publishing House/Daughters of St. Paul (Lungsod ng Pasay) ISBN 9715901077.
- ↑ https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/ir.html
Ang lathalaing ito na tungkol sa Iran ay isang usbong. Makatutulong ka sa Wikipedia sa pagpapalawig nito.