Iran
Ang Iran[5] (Persa[6]: ایران) ay isang gitnang silangang bansa na matatagpuan sa Timog-kanlurang Asya na pinapaligiran ng Aserbayan, Armenya, at Turkmenistan sa Hilaga, Pakistan, at Afghanistan sa silangan, Turkiya at Irak (Awtonomong Rehiyon ng Kurdistan) sa kanluran. Bagaman kilala na ito ng mga katutubo bilang Iran simula noong panahon ng dinastiyang Akemenida, tinutukoy ng Kanluraning Daigdig ang bansang ito bilang Persiya hanggang noong 1935. Noong 1959, ipinahayag ni Mohammad Reza Shah Pahlavi na maaaring gamitin ang parehong kataga. Noong 1979, isang rebolusyon na pinamunuan ni Ruhollah Khomeini sa kalaunan, ang nagtatag ng isang a teokratikong Republikang Islamiko at pinalitan ang pangalan ng bansa sa Ang Republikang Islamiko ng Iran (جمهوری اسلامی ایران)
Islamic Republic of Iran Republikang Islamiko ng Iran جمهوری اسلامی ايران Jomhuri-ye Eslāmi-ye Irān | |
|---|---|
 Watawat
 Emblem
| |
Awiting Pambansa: Sorud-e Melli-e Iran [2] | |
 | |
| Kabisera | Tehran |
| Pinakamalaking lungsod | capital |
| Wikang opisyal | Persa (Persian) |
| Katawagan | Irani |
| Pamahalaan | Republikang Islamiko |
| Ayatollah Ali Khamenei (سید علی خامنهای) | |
• Pangulo | Mohammad Mokhber (محمد مخبر) (acting) |
| Mohammad Mokhber (محمد مخبر) | |
| Pagkatatag | |
| 3200-2700 BCE | |
| 2700-550 BCE | |
| 728-550 BCE | |
| 550-330 BCE | |
| 248 BCE-224 CE | |
| 224–651 CE | |
| Mayo 1502 | |
| 1906 | |
| 1979 | |
| Lawak | |
• Kabuuan | 1,648,195 km2 (636,372 mi kuw) (ika-18) |
• Katubigan (%) | 0.7 |
| Populasyon | |
• Pagtataya sa 2007 | 71,208,0003 (ika-18) |
• Senso ng 2006 (1385 AP) | 70,472,846[3] (ika-17) |
• Densidad | 42/km2 (108.8/mi kuw) (ika-158) |
| KDP (PLP) | Pagtataya sa 2005 |
• Kabuuan | $610.4 billion[4] (ika-19) |
• Bawat kapita | $8,900[4] (ika-69) |
| Gini (1998) | 43.0 katamtaman |
| TKP (2004) | 0.746 mataas · 96th |
| Salapi | Rial ng Iran (ريال) (IRR) |
| Sona ng oras | UTC+3:30 (IRST) |
• Tag-init (DST) | UTC+3:30 (-) |
| Kodigong pantelepono | 98 |
| Kodigo sa ISO 3166 | IR |
| Internet TLD | .ir |
Iran ay isang multi-kultural na bansa na may maraming mga grupo ng etniko at wika. Ang pinakamalaking Persians (61%), Azerbaijan (16%), Kurds/Kurdistani (10%) at Lorestan (6%).[7]
Mga teritoryong pampangasiwaan
baguhin- Lalawigan ng Ardabil
- Silangang Aserbayan
- Kanlurang Aserbayan
- Lalawigan ng Bushehr
- Golestān
- Hamadān
- Lalawigan ng Ilām
- Lalawigan ng Esfahān
- Lalawigan ng Kermān
- Fārs
- Lalawigan ng Kermānshāh
- Lalawigan ng Qazvin
- Lalawigan ng Qom
- Lalawigan ng Semnān
- Lalawigan ng Tehrān
- Lalawigan ng Yazd
- Lalawigan ng Zanjān
Pamahalaan at politika
baguhinLehislatura
baguhinAng Asambleang Konsultibong Islamiko (Persa (Persian): مجلس شورای اسلامی; Majles-e Shurā-ye Eslāmi) ang parlamento ng Iran. Demokratikong ihinahalal ang lahat ng mga kinatawan nito, hindi tulad ng karamihan sa mga bansa sa Gitnang Silangan, bagaman kailangang sang-ayunin ang bawat isa ng Kapulungan ng mga Tagapag-alaga.
Mga sanggunian
baguhin
- ↑ http://www.bookrags.com/browse/Encyclopedia%20of%20Religious%20Practices/50 Naka-arkibo 2012-06-30 sa Wayback Machine. bookrags.com
- ↑ http://www.iranchamber.com/geography/articles/flag_anthem.php iranchamber.com
- ↑ Statistical Center of Iran. "تغییرات جمعیت کشور طی سالهای ۱۳۳۵-۱۳۸۵" (sa wikang Persyano). Nakuha noong 2007-05-16.
{{cite web}}: CS1 maint: date auto-translated (link) - ↑ 4.0 4.1 "CIA Factbook". Inarkibo mula sa orihinal noong 2012-02-03. Nakuha noong 2007-07-25.
{{cite web}}: CS1 maint: date auto-translated (link) - ↑ Panganiban, Jose Villa. (1969). "Iran". Concise English-Tagalog Dictionary.
{{cite ensiklopedya}}: CS1 maint: date auto-translated (link) - ↑ Abriol, Jose C. (2000). "Persa". Ang Banal na Biblia, Natatanging Edisyon, Jubileo A.D. Paulines Publishing House/Daughters of St. Paul (Lungsod ng Pasay) ISBN 9715901077.
{{cite ensiklopedya}}: CS1 maint: date auto-translated (link) - ↑ "Archive copy". Inarkibo mula sa orihinal noong 2012-02-03. Nakuha noong 2007-07-25.
{{cite web}}: CS1 maint: archived copy as title (link) CS1 maint: date auto-translated (link)