Kaharian ng Unggriya

dating Gitnaang Monarkiyang Europiyano (1000-1946)
(Idinirekta mula sa Kaharian ng Hungriya)

Ang Kaharian ng Hungriya ay isang monarkiya sa Gitnang Europa na umiral ng halos isang milenyo, mula 1000 hanggang 1946. Ang Principality ng Hungary ay lumitaw bilang isang Kristiyanong kaharian sa koronasyon ng unang haring si Stephen I sa Esztergom noong mga taong 1000; ang kanyang pamilya (ang dinastiyang Árpád) ay namuno sa monarkiya sa loob ng 300 taon. Noong ika-12 siglo, ang kaharian ay naging isang kapangyarihang Europeo.

Kaharian ng Hungriya
1000–1918[a]
1920–1946
Salawikain: Regnum Mariae Patronae Hungariae
"Kaharian ng Maria, Patrona ng Hungriya"
Awiting Pambansa: Himnusz
"Himno"


Awiting Makahari: Gott erhalte Franz den Kaiser
"Diyos iligtas si Francisco ang Emperador"
The Kingdom of Hungary (green) in 1190
The Kingdom of Hungary (green) in 1190
The Kingdom of Hungary (dark green) and Kingdom of Croatia-Slavonia (light green) within Austria-Hungary in 1914
The Kingdom of Hungary (dark green) and Kingdom of Croatia-Slavonia (light green) within Austria-Hungary in 1914
KabiseraBudapest
Historical capitals:
Wikang opisyal

Other spoken languages:
Carpathian Romani, Croatian, Polish, Romanian, Ruthenian, Serbian, Slovak, Slovene, Yiddish
Relihiyon
Catholicism (Latin and Eastern Catholic), Calvinism, Lutheranism, Eastern Orthodoxy, Unitarianism, Judaism
KatawaganHungarian
PamahalaanFeudal monarchy (1000–1301)
Absolute monarchy (1301–1868)
Unitary parliamentary constitutional monarchy (1848–1918; 1920–46)
Monarch 
• 1000–38 (first)
Stephen I
• 1916–18 (last)
Charles IV
• 1920–44 (Regent)
Miklós Horthy
Palatine 
• 1009–38 (first)
Samuel Aba
• 1847–48 (last)
Stephen Francis Victor
Prime Minister 
• 1848 (first)
Lajos Batthyány
• 1945–46 (last)
Zoltán Tildy
LehislaturaDiet (from the 1290s)
• Mataas na Kapulungan
House of Magnates
(1867–1918; 1926–45)
• Mababang Kapulungan
House of Representatives
(1867–1918; 1927–45)
Panahon2nd millennium
• Coronation of Stephen I
25 December 1000
24 April 1222
11 April 1241
29 August 1526
29 August 1541
26 January 1699
15 March 1848
30 March 1867
4 June 1920
1 February 1946
Lawak
1200282,870 km2 (109,220 mi kuw)
1910282,870 km2 (109,220 mi kuw)
193093,073 km2 (35,936 mi kuw)
1941172,149 km2 (66,467 mi kuw)
Populasyon
• 1200
2,000,000
• 1790
8,000,000
• 1910
18,264,533
• 1930
8,688,319
• 1941
14,669,100
Salapi
Pinalitan
Pumalit
Principality of Hungary
Hungary
Hungary (First)
Czechoslovakia
Romania
Yugoslavia
Austria
Hungary (Second)
Bahagi ngayon ngHungriya

Dahil sa pananakop ng Ottoman sa sentral at timog na teritoryo ng Hungary noong ika-16 na siglo, ang bansa ay nahati sa tatlong bahagi: ang Habsburg Royal Hungary, Ottoman Hungary, at ang semi-independent Prinsipalidad ng Transylvania. Ang Kapulungan ng Habsburg ay humawak sa trono ng Hungarian pagkatapos ng Labanan sa Mohács noong 1526 nang tuloy-tuloy hanggang 1918 at gumanap din ng mahalagang papel sa mga digmaang pang-liberasyon laban sa Imperyong Otomano.

Mula 1867, ang mga teritoryong konektado sa korona ng Hungarian ay isinama sa Austria-Hungary sa ilalim ng pangalan ng Lands of the Crown of Saint Stephen. Ang monarkiya ay natapos sa pagtitiwalag ng huling haring si Charles IV noong 1918, pagkatapos nito ay naging republika ang Hungary. Ang kaharian ay nominal na naibalik sa panahon ng "Regency" ng 1920–46, na nagtapos sa ilalim ng pananakop ng Sobyet noong 1946.

Ang Kaharian ng Hungary ay isang multiethnic state mula sa pagkakabuo nito hanggang sa Treaty of Trianon at sakop nito ang ngayon ay Hungary, Slovakia, Transylvania at iba pang bahagi ng Romania, Carpathian Ruthenia (ngayon ay bahagi ng Ukraine), Vojvodina ( gayon ay bahagi ng Serbia), ang teritoryo ng Burgenland (ngayon ay bahagi ng Austria), Međimurje (ngayon ay bahagi ng Croatia), Prekmurje (ngayon ay bahagi ng Slovenia) at ilang mga nayon na bahagi na ngayon ng Poland. Mula 1102 kasama rin dito ang Kaharian ng Croatia, na personal na kaisa nito, na nagkakaisa sa ilalim ng Hari ng Hungary.

Kasaysayan

baguhin

Sinakop ng mga Hungaro ang Banang Karpato sa huling bahagi ng ika-9 at ika-10 siglo. Mula sa kanilang bagong lupang tinubuan, naglunsad sila ng mga pandarambong na pagsalakay laban sa Silangang Francia, Italya, at iba pang rehiyon ng Europa. Pinatigil ito ng magiging Banal na Emperador Romanong Oton I, na tumalo sa kanila sa Labanan sa Lechfeld noong 955.

Kinoronahan si Esteban bilang kauna-unahang Hari ng Hungriya noong 25 Disyembre 1000 o 1 Enero 1001. Ang koronasyon ay ginawa ang Hungary na isang ganap na estado sa loob ng Kanluran, na independiyente sa parehong Banal na Imperyong Romano at Imperyong Bisantino. Binigyan din nito si Stephen ng ganap na kapangyarihan, na ginamit niya upang palakasin ang kapangyarihan ng Simbahang Katoliko sa Hungary.

Mga pananda

baguhin
  1. After the death of the Hungarian king at Battle of Mohács in 1526, Hungarian noble groups elected two kings dividing Hungary in two: Royal Hungary and Eastern Hungarian Kingdom. During the Ottoman occupation between 1541 and 1699, the Kingdom of Hungary was divided into three separate parts: (see below...)

Sanggunian

baguhin