Mpox

Nakakahawang sakit na viral

Ang mpox (kilala dati sa pangalang monkeypox)[1] ay isang nakakahawang sakit na sanhi ng bulutong "smallpox" na nakukuha sa mga hayop tulad ng unggoy, daga at mga aso o kaya'y karaniwang nakukuha mula sa tao sa pamamagitan ng pakikisalamuha sa taong may monkeypox. Ang mga sintomas ay karaniwang lumilitaw ang pagkakaroon: lagnat (fever), sakit ng ulo (headache), pananakit ng katawan at papamaga ng lymp nodes at pagpapagod, Ang mga sinundang sakit ay kalimitang nakikita sa pamamantal (rash) at pamumuo ng "blisters" hanggang sa lumabas na nagpapakita ng sintomas, Ang oras ng exposure ay nagpapakita sa loob ng 10 araw makaraan ang sintomas.[2]

Mpox
The rash of monkeypox in a 4 year-old girl
EspesyalidadNakakahawang Sakit
Sintomaslagnat, sakit ng ulo, pananakit ng katawan, pamamantal, pamamaga ng lymph nodes
Kadalasang lumalabas5–21 araw post exposure
Tagal2 hanggang 4 linggo
SanhiMonkeypox birus
PagsusuriTesting for viral DNA
Paunang pagsusuriChickenpox, smallpox
Pag-iwasBakuna sa bulutong
LunasTecovirimat
DalasRare
Napatayless than 1% (Western Africa clade)

Ang pagkalat ng monkeypox ay nakukuha sa pamamagitan ng paghawak sa mga kontaminadong bagay, kagat at kalmot ng hayop, sugat at malapitang distansya mula sa tao, Ang birus ay kalimitang umiikot sa mga daga na nagdadala ng sakit sa kasalukuyan, Ay napagalaman ng mga diyagnostiko ay nakumpirma sa pag lilitis sa DNA, Ang sakit ay may kahalintulad sa bulutong-tubig.[3]

Ang Bakuna sa bulutong ay kayang agapan ang impeksyon mula 85%, Simula 2019 ang monkeypox vaccine ay naaprubahan para sa matatanda sa USA.[4]

Ang monkeypox ay mula sa hayop ay galing sa unggoy papunta sa mga daga sa kasalukuyan na nagdadala ng mga sakit, ito ay unang naitala sa Preben von Magnus mula sa Copenhagen, Denmark noong taong 1958 crab-eating macaque monkeys (Macaca fascicularis) bilang paggamit sa laboratoryo Ang Pagkalat ng monkeypox sa Estados Unidos ay isa sa mga "outbreak" na mga naitala ng sakit na mula sa mga aso papunta sa daga.[5]

Transmisyon at sanhi

baguhin

Ang monkeypox ay madaling maipapasa sa pamamagitan ng laway, pagitang magkalapit; sugat, mata, ilong at bibig sa tao, karaniwang galing sa mga unggoy at daga o kaya'y sa sexualy transmisyon, lalaki sa lalaki at babae sa babae. Ang birus ay madaling maipasa sa hayop sa tao at tao sa tao, lumalabas ang sintomas sa pagitan ng 10 hanggang 14 na araw, Ang sintomas ay papamaga ng lymp nodes, lagnat, sakit ng ulo, muscle aches, pananakit ng likoran at pamamantal.

Monkeypox birus

baguhin
 
Ang unggoy ay kumakain ng macaque

Tingnan rin

baguhin

Sanggunian

baguhin
  1. "WHO recommends new name for monkeypox disease" [WHO, nagrekomenda ng bagong pangalan para sa sakit na monkeypox] (Nilabas sa mamamahayag) (sa wikang Ingles). Pandaigdigang Organisasyon sa Kalusugan (WHO). 28 Nobyembre 2022. Inarkibo mula sa orihinal noong 1 Disyembre 2022. Nakuha noong 29 Nobyembre 2022.{{cite nilabas sa mamamhayag}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
  2. https://news.sky.com/story/monkeypox-spreading-in-uk-through-community-transmission-with-new-cases-identified-daily-says-senior-doctor-12618792
  3. "Archive copy". Inarkibo mula sa orihinal noong 2022-05-22. Nakuha noong 2022-05-22.{{cite web}}: CS1 maint: archived copy as title (link) CS1 maint: date auto-translated (link)
  4. https://newsinfo.inquirer.net/1600749/monkeypox-not-as-contagious-as-covid-19
  5. https://www.manilatimes.net/2022/05/21/news/doh-issues-advisory-on-monkeypox-after-global-outbreak/1844482