Osono

Para sa banda, tingnan ang O-Zone.

Ang osono o osona^[1] o suob na may kimikal na komposisyon na O₃. Ito ay may tatlong atomo ng oksiheno. Hindi katulad ng O₂, ang suob nito ay nakakalason sa mga organismo. Ang saping osona o patong na osona (ozone layer) ay isang makabuluhang lugar-ng-suob o patong (layer) na pumipigil sa mga ultrabiyoletang sinag (ultraviolet ray) sa estratospera sa atmospera. Ayon sa mga taong dalubhasa sa agham, ang pagkabutas ng ozone layer ay sanhi ng pagdami ng greenhouse gasses (mga gas sa berdeng bahay) at ang pinaka-epekto nito ay ang pag-init ng daigdig.

Ang osono ay ang unang allotrope ng isang kemikal na malaman ng agham, ay unang minungkahi bilang isang kemikal ni Christian Friedrich Schönbein noong 1840, ay pinalangan mula sa Griyegong salita na ozein na nangangahulugang "amoy", dahil sa kakaibang amoy tuwing may bagyo at kidlat.^[2]^[3]

Pisikal na katangian

Ang mga tao ay makakaramdam ng halos 0.01 ppm sa hangin at sila'y magkakaroon ng sakit ng ulo, matang iritable at iritasyon sa paghinga kapag nakaramdam sila ng 0.1 ppm hanggang 1 ppm. ^[4]

Sa temperaturang -112 °C, ang osona ay bumubuo ng isang itim na ma-asul na likido. Sa temperaturang -193 °C, ito ay namumuo ng isang solidong may kulay na bughaw at lila.^[5]

Mga sanggunian

↑ English, Leo James (1977). "Halaw sa sona na nangangahulugang pook; pinagsamang O ng oksiheno at sona". Tagalog-English Dictionary (sa wikang Ingles). Congregation of the Most Holy Redeemer. ISBN 9710810731.{{cite ensiklopedya}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
↑ Rubin, Mordecai B. (2001). "The History of Ozone. The Schönbein Period, 1839-1868" (PDF). Bull. Hist. Chem. (sa wikang Ingles). 26 (1). Nakuha noong 2008-02-28.{{cite journal}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
↑ "Today in Science History" (sa wikang Ingles). Nakuha noong 2006-05-10.{{cite web}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
↑ Brown, Theodore L.; H. Eugene LeMay Jr.; Bruce E. Bursten; Julia R. Burdge (2003) [1977]. "22". Sa Nicole Folchetti (pat.). Chemistry: The Central Science (sa wikang Ingles) (ika-9th (na) edisyon). Pearson Education. pp. 882–883. ISBN 0-13-066997-0.{{cite book}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
↑ "Oxygen". WebElements (sa wikang Ingles). Inarkibo mula sa orihinal noong 2008-02-14. Nakuha noong 2006-09-23.{{cite web}}: CS1 maint: date auto-translated (link) Naka-arkibo 2008-02-14 sa Wayback Machine.

[JETE-1] English, Leo James (1977). "Halaw sa sona na nangangahulugang pook; pinagsamang O ng oksiheno at sona". Tagalog-English Dictionary (sa wikang Ingles). Congregation of the Most Holy Redeemer. ISBN 9710810731.{{cite ensiklopedya}}: CS1 maint: date auto-translated (link)

[ozo-2] Rubin, Mordecai B. (2001). "The History of Ozone. The Schönbein Period, 1839-1868" (PDF). Bull. Hist. Chem. (sa wikang Ingles). 26 (1). Nakuha noong 2008-02-28.{{cite journal}}: CS1 maint: date auto-translated (link)

[3] "Today in Science History" (sa wikang Ingles). Nakuha noong 2006-05-10.{{cite web}}: CS1 maint: date auto-translated (link)

[brown-4] Brown, Theodore L.; H. Eugene LeMay Jr.; Bruce E. Bursten; Julia R. Burdge (2003) [1977]. "22". Sa Nicole Folchetti (pat.). Chemistry: The Central Science (sa wikang Ingles) (ika-9th (na) edisyon). Pearson Education. pp. 882–883. ISBN 0-13-066997-0.{{cite book}}: CS1 maint: date auto-translated (link)

[5] "Oxygen". WebElements (sa wikang Ingles). Inarkibo mula sa orihinal noong 2008-02-14. Nakuha noong 2006-09-23.{{cite web}}: CS1 maint: date auto-translated (link) Naka-arkibo 2008-02-14 sa Wayback Machine.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]