Pagadian
Matatagpuan sa lalawigan ng Zamboanga del Sur, ang lungsod ng Pagadian ay isang "2nd class city." Ito ang kabisera ng nasabing lalawigan at tinatayong sentro rehiyonal ng Tangway ng Zamboanga (Zamboanga Peninsula). Ang Pagadian ay binansagang "Munting Hong Kong ng Katimugan." Ayon sa senso ng 2020, ito ay may populasyon na 210,452 sa may 45,633 na kabahayan.
Pagadian Lungsod ng Pagadian | |
|---|---|
 | |
 Mapa of Zamboanga del Sur na nagpapakita ng lokasyon ng Pagadian | |
 | |
.svg)  Pagadian Lokasyon sa Pilipinas | |
| Mga koordinado: 7°49′38″N 123°26′11″E / 7.8272°N 123.4364°E | |
| Bansa |  Pilipinas |
| Rehiyon | Tangway ng Zamboanga (Rehiyong IX) |
| Lalawigan | Zamboanga del Sur (kabisera) |
| Mga barangay | 54 (alamin) |
| Pagkatatag | 23 Marso 1937 |
| Ganap na Lungsod | Hunyo 21, 1969 |
| Pamahalaan | |
| • Manghalalal | 137,303 botante (2022) |
| Lawak | |
| • Kabuuan | 378.80 km2 (146.26 milya kuwadrado) |
| Populasyon (Senso ng 2020) | |
| • Kabuuan | 210,452 |
| • Kapal | 560/km2 (1,400/milya kuwadrado) |
| • Kabahayan | 45,633 |
| Ekonomiya | |
| • Kaurian ng kita | ika-2 klase ng kita ng lungsod |
| • Antas ng kahirapan | 13.36% (2021)[2] |
| • Kita | ₱1,440,321,000.00 (2020) |
| • Aset | ₱4,026,330,000.00 (2020) |
| • Pananagutan | ₱1,926,326,000.00 (2020) |
| • Paggasta | ₱835,870,000.00 (2020) |
| Sona ng oras | UTC+8 (PST) |
| Kodigong Pangsulat | 7016 |
| PSGC | 097322000 |
| Kodigong pantawag | 62 |
| Uri ng klima | Tropikal na klima |
| Mga wika | Wikang Subanon Sebwano Wikang Chavacano wikang Tagalog |
| Websayt | pagadian.gov.ph |
Mga Barangay
baguhinAng lungsod ng Pagadian ay hinahati sa 54 na barangay. Maaaring bumisita sa artikulong Pagadian City sa Wikipedia sa Ingles para sa mga pangalan ng mga barangay.
Kasaysayan
baguhinIsang dating barrio ng Labangan sa lumang lalawigan ng Zamboanga, ang Pagadian ay naging isang bayan noong Marso 23, 1937 sa pamamagitan ng E.O. 77 ng Pangulong Manuel L. Quezon. Si Hon. Jose Sanson ang unang alkalde ng Pagadian.
Hinati sa dalawa ang lalawigan ng Zamboanga noong Hunyo 6, 1952 sa pamamagitan ng R.A. 711 na pagmamay-aari ni Kongresista Roseller T. Lim. Naging kabisera ang Pagadian noong Setyembre 17, 1952. Hinirang ang Pagadian bilang isang Lungsod noong Hunyo 21, 1969 sa pamamagitan ng R.A. 5478. Noong 2004 ay pinangalanan ang Pagadian bilang Sentro Rehiyonal para sa Tangway ng Zamboanga, bagamat planado ang paglipat nito mula sa Zamboanga noong 1990 sa administasyon ng Pangulong Corazon C. Aquino.
Heograpiya
baguhinMatatagpuan sa hilaga-silangang bahagi ng rehiyon, ang Lungsod ng Pagadian ay ang pasukan ng Zamboanga del Sur. Nagiging pasukan rin ng mga lungsod ng Ozamiz, Iligan at Cotabato. Ang Pagadian ay may kabuuan ng 331.6 sq. km. at may 54 na barangay.
Mga Pangunahing Tanawin
baguhin- Salvation and Praise Fellowship ( Happy Church )Vencedores Network
- Isla ng Dao Dao
- White Beach
- Pulacan Falls
- Dagat ng Muricay
- Dagat ng Bomba
- Dagat ng Poloyogan
- Lourdes Hot and Cold Springs
- Lambak ng Lizon
- Manga Falls
- Mt. Susong Dalaga
- Mt. Pinokis
- Kapatagan ng Bulatoc
- Ditoray Waterfalls
- Mga kuweba ng Kendis at Manga
- Rotonda ng Pagadian mula sa Rizal Avenue
- Katedral ng Santo Nino
Mga Kaganapan at Kapistahan
baguhin- Ang Kapistahan ng Santo Nino, kilala bilang "Pasalamat Festival," ay ginanap tuwing ikatlong linggo ng Enero.
Paano Makaabot sa Pagadian?
baguhinMakaabot ang Pagadian sa pamamagitan ng mga sumusunod:
- Eroplano- sa kasalukuyan ay patuloy na lumilipad mula Pagadian, Cebu hanggang Manila (at vise versa) sa Cebu Pacific at Airphil Express.
- Bus- may mga sakayan ng bus mula Pagadian hanggang Zamboanga, Dipolog, Davao at Cagayan de Oro
Edukasyon
baguhinSa pangkalahatan ay mayroong 13 mga paaralang tertiary, kabilang ang kampus ng Western Mindanao State University-annex.
Kalusugan at Serbisyong Medikal
baguhinAng Lungsod ng Pagadian ay mayroong 12 na ospital at klinika.
Pamahalaan
baguhinKabilang sa Unang Distrito Kongresyonal ng lalawigan ang Pagadian City. Si Mayor Romeo "Tata" Pulmones ang alkalde ng lungsod sa unang termino. Bilang kabisera ng Zamboanga del Sur, ang mga tanggapang panlalawigan at ang kapitolyo ay matatagpuan din sa Pagadian.
Media
baguhinTV
baguhin- GMA 3
- RPN DXKP TeleRadyo (Channel 5)
- MIT-RTVN 9
Radyo
baguhinAM
baguhin- RMN DXPR 603
- DXBZ Radyo Bagting 756
- RPN DXKP Radyo Ronda 1377
- DXID Radyo Islam 1566
FM
baguhin- 91.1 Voice Radio
- 91.9 Radyo Natin
- 94.1 Radio One FM
- 96.7 iFM
- 98.3 Energy FM
- 99.1 Muews Radio
- CMN 99.9 Radyo Totoo
- 105.7 Brigada News FM
- 106.3 Bell FM
Demograpiko
baguhin| Taon | Pop. | ±% p.a. |
|---|---|---|
| 1939 | 46,262 | — |
| 1948 | 57,913 | +2.53% |
| 1960 | 41,810 | −2.68% |
| 1970 | 57,615 | +3.25% |
| 1975 | 66,062 | +2.78% |
| 1980 | 80,861 | +4.12% |
| 1990 | 106,307 | +2.77% |
| 1995 | 125,182 | +3.11% |
| 2000 | 142,585 | +2.83% |
| 2007 | 161,312 | +1.72% |
| 2010 | 186,852 | +5.49% |
| 2015 | 199,060 | +1.21% |
| 2020 | 210,452 | +1.10% |
| Sanggunian: PSA[3][4][5][6] | ||
Mga sanggunian
baguhin- ↑
"Province: Zamboanga del Sur". PSGC Interactive. Quezon City, Philippines: Philippine Statistics Authority. Nakuha noong 12 Nobyembre 2016.
{{cite web}}: CS1 maint: date auto-translated (link) - ↑ "PSA Releases the 2021 City and Municipal Level Poverty Estimates". Pangasiwaan ng Estadistika ng Pilipinas. 2 Abril 2024. Nakuha noong 28 Abril 2024.
{{cite web}}: CS1 maint: date auto-translated (link) - ↑
Census of Population (2015). "Region IX (Zamboanga Peninsula)". Total Population by Province, City, Municipality and Barangay. PSA. Nakuha noong 20 Hunyo 2016.
{{cite ensiklopedya}}: CS1 maint: date auto-translated (link) - ↑
Census of Population and Housing (2010). "Region IX (Zamboanga Peninsula)". Total Population by Province, City, Municipality and Barangay. NSO. Nakuha noong 29 Hunyo 2016.
{{cite ensiklopedya}}: CS1 maint: date auto-translated (link) - ↑
Censuses of Population (1903–2007). "Region IX (Zamboanga Peninsula)". Table 1. Population Enumerated in Various Censuses by Province/Highly Urbanized City: 1903 to 2007. NSO.
{{cite ensiklopedya}}: CS1 maint: url-status (link) - ↑
"Province of Zamboanga del Sur". Municipality Population Data. Local Water Utilities Administration Research Division. Nakuha noong Disyembre 17, 2016.
{{cite web}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
Mga kawing panlabas
baguhin- http://elgu.ncc.gov.ph/ecommunity/pagadiancity/index.php?id1=13 Naka-arkibo 2007-02-05 sa Wayback Machine.
- mindanews.com - Pagadian contemplates phasing out trikes Naka-arkibo 2005-05-07 sa Wayback Machine.
- Philippine Standard Geographic Code Naka-arkibo 2012-04-13 sa Wayback Machine.
- Pagadian City community home page[patay na link]
- Pagadian's Website Naka-arkibo 2007-09-03 sa Wayback Machine.