Sungka
Ang sungka ay isang larong may tablang ginagamitan ng sungkaan[1]—isang laruang tabla na kabilang sa mga mankala na may labing-anim na hukay—na nilalaro sa Indonesia (Borneo), Singapore, at Malaysia. Tinatawag na Tchonka, Naranj, Dakon o Sungka na nilalaro sa ibang mga bahagi ng (pangkaraniwan na sa Java), Sri Lanka, Maldives, katimugang Thailand, Pilipinas at Marianas. Nagmula ang pangalang "congklak" mula sa katawang Indonesia para sa mga maliliit na kabibeng tinatawag na sigay, na karaniwang ginagamit na piyesang panlaro.
Pinaniniwalang nagmula ang congkak mula sa salitang congak na nangangahulugang pagbilang sa matandang wika ng Malaysia. Pinaniniwalaang nagmula ang laro mula sa Kaharian ng Malaka kung saan na naging lubhang tanyag ito at kumalat patungo sa rehiyon ng Timog Hilagang Asya. Dahil sa maraming mga manlalakbay na mangangalakal na ito ang paglaganap na ito, sapagkat isang lungsod pangkalakalan ang kaharian ng Malaka. Noong mga naunang panahon, itinuturing na para sa hari, mag-anak ng hari, at mga naninirahan sa palasyo ang laro, ngunit nang lumaon lumaganap ito sa mga mamamayan sa loob ng kaharian. Sapagkat kahugis ng isang bangka ang congkak, pinaniniwalaang may kaugnayan ito sa isang alamat na naglalahad na may isang mangingisda na hindi makapamangka sa dagat tuwing kapanahunan ng tag-ulan, kaya wala siyang kitang salapi sa mga panahong ito. Para hindi mainip, nilikha ng mangingisda ang laruan na kamukha ng kaniyang bangka.
Panuntunan
baguhinMga kasangkapan
baguhin
May labing-apat na butas ang tabla ng larong sungka, na nahahati sa dalawa, na may kasamang imbakang butas para sa bawat manlalaro. Pinamamahalaan ng bawat manlalaro ang pitong mga butas na nasa kani-kaniyang gilid ng tabla, at ang bilang ng mga sigay o butil na naimbak sa kani-kaniyang mga imbakan, nasa gawi ng kaliwang kamay ng bawat manlalaro, ang pinakapuntos nila.
98 magkakatulad na mga buto ang ginagamit na mga piyesa.
Paghahanda bago maglaro
baguhinNilalagyan ng pitong butil ang bawat butas maliban sa mga imbakan na nananatiling walang laman.
Layunin
baguhinMakalikom ng maraming bilang ng mga butil na higit sa kalaban ang layunin ng laro.
Paggalaw
baguhinNagsasalitan ang mga manlalaro sa pagkakalat ng mga buto, maliban sa unang galaw na isinasagawa ng kapwa manlalaro. Sa isang ikot, pumipili ng isang pamamahalaang butas (mula sa pitong mga butas) ang isang manlalaro. Aalisin ng manlalarong nakapili ng pamamahalaang butas ang lamang butil mula sa butas na ito at ikakalat ang mga ito sa bawat butas na madaraanan ng kaniyang ikot, pakanan (galaw na umaayon sa paikot at pakanang kilos ng mga kamay ng isang orasan). Tinatawag na "pagtatanim" o "pagpupunla" ang galaw na ito ng manlalaro. Nilalagpasan ng "pagtatanim" ng mga butil ang imbakan ng kalabang manlalaro, subalit hindi ang saliring imbakan ng kumikilos na manlalaro.
Kapag bumagsak ang huling butil sa isang may-lamang butas, kukuhanin ng manlalaro ang lahat ng laman ng butas na iyon, at magpapatuloy sa paglalagak ng mga butil na nagsisimula sa butas ding iyon na pinagkunan ng mga bagong hawak na buto. Magpapatuloy ang paglalagay ng mga buto hanggang sa bumagsak ang pinakahuling buto sa imbakan ng isang manlalaro, o sa isang butas na walang laman.
Kung sakaling bumagsak ang huling buto sa imbakan ng isang manlalaro, kaagad na nagkakaroon ng dagdag na pagkakataong umikot ang mga manlalaro, na maaaring magsimula sa kahit ano sa pitong butas na pinamamahalaan nila.
Pagkuha
baguhinKapag bumagsak ang huling butil na "ipinupunla" sa isang butas na walang laman na nasa gawi o gilid ng gumagalaw na manlalaro, malilikon ng manlalarong iyon ang lahat ng mga lamang butil ng butas na tuwirang nakapahalang sa kaniya, kahit nasa gilid o "ibayo" ng kalaban. Kung walang laman ang butas na nasa gawi ng kalaban, walang malilikom na mga butil ang manlalarong gumagalaw.
Mga sanggunian
baguhinTalababa
baguhin- ↑ "Sungkaan, Glossary of Filipino Terms and Phrases". Flavier, Juan M., "Doctor to the Barrios" (New Day Publishers). 1970.
{{cite ensiklopedya}}: CS1 maint: date auto-translated (link)