Wikang Yue
Ang Wikang Yue o Yueh (Ingles na pagbigkas: /ˈjuːeɪ/ or /juːˈeɪ/)[2] ay isang pangunahing sangay ng Tsino na ginagamit sa Timog Tsina, lalo na sa mga lalawigan ng Guangdong at Guangxi.
| Yue | |
|---|---|
| Kantones | |
| 廣東話/广东话 | |
 Yuhtyúh (Yue) nakasulat sa mga titik na Tradisyonal na Tsino (kaliwa) at Pinapayak na Tsino (kanan) | |
| Katutubo sa | Katimugang Tsina, Hong Kong, mga komunidad sa ibayong-dagat |
| Rehiyon | Delta ng Ilog Perlas (gitnang Guangdong, Hong Kong, Macau); silangang-katimugang Guangxi |
| Pangkat-etniko | Mga Kantones (Tsinong Han) |
Mga natibong tagapagsalita | 60 milyon (2007)[1] |
| Mga diyalekto | |
| Tradisyonal na Tsino (Sulating Kantones) Braille Kantones | |
| Opisyal na katayuan | |
| Hong Kong at Macau (de facto, baga ma't opisyal na tinutukoy bilang "Tsino"; Kantones at paminsan-minsan Mandarin ay ginagamit sa pamahalaan). Kinikilalang wikang rehiyonal sa Suriname. | |
| Mga kodigong pangwika | |
| ISO 639-3 | yue |
| Glottolog | yuec1235 |
 | |
| Yue / Kantones | |||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Tradisyunal na Tsino | 粵語 | ||||||||||||||||||||
| Pinapayak na Tsino | 粤语 | ||||||||||||||||||||
| Jyutping | Jyut6 jyu5 | ||||||||||||||||||||
| Cantonese Yale | Yuhtyúh | ||||||||||||||||||||
| Hanyu Pinyin | Yuèyǔ | ||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||
| Karaniwang batid bilang | |||||||||||||||||||||
| Tradisyunal na Tsino | 廣東話 | ||||||||||||||||||||
| Pinapayak na Tsino | 广东话 | ||||||||||||||||||||
| Jyutping | Gwong2 dung1 waa6 | ||||||||||||||||||||
| Cantonese Yale | Gwóng dūng wá | ||||||||||||||||||||
| Hanyu Pinyin | Guǎngdōng Huà | ||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||
Ang pangalang Kantones karalasang ginagamit para sa buong sangay, ngunit pinili ng mga dalubwika na ilaan ang pangalang iyon para sa mga baryante ng Guangzhou (Kanton) at Hong Kong, na siyang wikaing prestihiyo.
Ginagamit ang Kantones at Taishanes ng marami-raming populasyon ng mga Tsinong nasa ibayong-dagat sa Timog-Silangang Asya, Awstralya at Hilagang Amerika, lalo na rin sa naging bunga ng maramihang pag-iibayong-dagat mula sa Hong Kong.
Hindi mutuwal na intelihible ang mga wikaing Yue sa ibang baryante ng Tsino.[3] Sila ang ilan sa mga konserbatibong baryante na mayroong pagpapanatili ng panghuling katinig mga mga kategoryang pangtono ng Gitnang Tsino, ngunit nawalan ng maraming pagkakatangi ng pang-unahan at pang-gitnang mga katinig na napanatili ng ibang baryante ng Tsino.
Pangalan
baguhinAng prototipikal na paggamit ng pangalang Kantones (Cantonese sa Ingles) ay para sa wikaing Guangzhou (Kanton) ng Yue,[4] ngunit karaniwan iyon na ginagamit para sa Yue sa kabuuan. Upang maiwasan ang pagkalito, maaaring ipangtawag sa mga tekstong akademiko ang pangunahing sangay ng Tsino na "Yue",[5][6] kasunod ng baybaying Pinyin ng Mandarin, at maaaring bigyang-restriksyon ang "Kantones" sa pangkaraniwang paggamit bilang diyalekto ng Guangzhou, o iwasan naman ang katagang "Kantones" sa kabuuan at bigyang-kilanlan ang Yue mula sa diyalektong Kanton o Guangzhou.
Tingnan din
baguhinSanggunian
baguhin- ↑ Mikael Parkvall, "Världens 100 största språk 2007" (The World's 100 Largest Languages in 2007), in Nationalencyklopedin
- ↑ "Yueh", Webster's Third International Dictionary.
- ↑ Victor H. Mair (2009): Mutual Intelligibility of Sinitic Languages
- ↑ "Cantonese". Oxford English Dictionary (sa wikang Ingles) (ika-3 (na) edisyon). Oxford University Press. Setyembre 2005.
{{cite book}}: CS1 maint: date auto-translated (link) - ↑ Ethnologue: "Yue Chinese"; "Yue" or older "Yüeh" in the OED; ISO code yue
- ↑ Ramsey (1987), p. 98.
Ang lathalaing ito ay isang usbong. Makatutulong ka sa Wikipedia sa pagpapalawig nito.