Ang Vilyuysk (Ruso: Вилюйск, IPA [vʲɪˈlʲʉjsk]; Yakut: Бүлүү, Bülüü) ay isang lungsod at ang sentrong pampangasiwaan ng Distrito ng Vilyuysky sa Republika ng Sakha, Rusya. Matatagpuan ito sa Ilog Vilyuy, ang kaliwang sangang-ilog (tributary) ng Ilog Lena, sa layong humigit-kumulang 600 kilometro (370 milya) mula sa Yakutsk, ang kabisera ng republika. Ang populasyon ng lungsod (ayon sa Senso 2010) ay 10,234 katao.[3]

Vilyuysk

Вилюйск
Lungsod sa ilalim ng hurisdiksiyon ng distrito[1]
Transkripsyong Iba
 • YakutБүлүү
Watawat ng Vilyuysk
Watawat
Eskudo de armas ng Vilyuysk
Eskudo de armas
Lokasyon ng Vilyuysk
Map
Vilyuysk is located in Russia
Vilyuysk
Vilyuysk
Lokasyon ng Vilyuysk
Vilyuysk is located in Russia
Vilyuysk
Vilyuysk
Vilyuysk (Russia)
Mga koordinado: 63°45′N 121°38′E / 63.750°N 121.633°E / 63.750; 121.633Mga koordinado: 63°45′N 121°38′E / 63.750°N 121.633°E / 63.750; 121.633
BansaRusya
Kasakupang pederalRepublika ng Sakha[1]
Distritong administratiboDistrito ng Vilyuysky[1]
LungsodVilyuysk[1]
Itinatag1634[2][1]
Lawak
 • Kabuuan18 km2 (7 milya kuwadrado)
Taas
105 m (344 tal)
Populasyon
 (Senso noong 2010)[3]
 • Kabuuan10,234
 • Taya 
(2018)[4]
11,095 (+8.4%)
 • Kapal570/km2 (1,500/milya kuwadrado)
 • Kabisera ngDistrito ng Vilyuysky[1], Lungsod ng Vilyuysk[1]
 • Distritong munisipalVilyuysky Municipal District[5]
 • Urbanong kapookanVilyuysk Urban Settlement[5]
 • Kabisera ngVilyuysky Municipal District[6], Vilyuysk Urban Settlement[5]
Sona ng orasUTC+9 ([7])
(Mga) kodigong postal[8]
678200, 678202, 678219, 678229
(Mga) kodigong pantawag+7 41132
OKTMO ID98618101001
Websaytvilyuisk.ru

Matatagpuan malapit sa lungsod ang Paliparan ng Vilyuysk.[9]

Kasaysayan baguhin

Ang unang pampalagiang pamayanan sa sityo ng kasalukuyang lungsod ay isang pantaglamig na pamayanan ng mga Cossack na itinatag noong 1634[2] bilang Tyukanskoye o Verkhnevilyuyskoye.

Ipinatapon sa lugar ang mga kasapi ng isang himagsikan ng mga magbubukid na pinangunahan ni Yemelyan Pugachev noong dekada-1770. Sila ang nagtayo ng bagong bayan ng Olensk noong 1783. Hinango ang pangalan mula sa salitang Ruso na "олень" (olen) na nagngangahulugang "stag", na makikita pa rin sa mga sagisag ng lungsod. Binago ito sa Vilyuysk noong 1821, mula sa ilog na kinatatayuan nito.

Demograpiya baguhin

Historical population
TaonPop.±%
1979 7,108—    
1989 8,988+26.4%
2002 9,776+8.8%
2010 10,234+4.7%
Senso 2010: [3]; Senso 2002: [10]; Senso 1989: [11]; Senso 1979: [12]

Klima baguhin

Ang Vilyuysk ay may klimang subartiko (Köppen climate classification Dfc) na pangkontinente nang husto. Napakaginaw ang mga taglamig na may katamtamang mga temperatura mula −39.3 hanggang −32.2 °C (−38.7 hanggang −26.0 °F) sa Enero, habang mainit ang mga tag-init na may katamtamang mga temperatura mula +12.7 hanggang +24.8 °C (54.9 hanggang 76.6 °F) sa Hulyo. Dahil ito ay nasa pinakamainit na rehiyong tag-init para sa isang hilagang latitud, wala itong katamtamang pandagat (maritime moderation). Mababa ang pag-ulan, ngunit mas-madami sa tag-init kaysa sa ibang mga panahon ng taon.

Malak ng kapanahunan sa Vilyuysk
Buwan Ene Peb Mar Abr May Hun Hul Ago Set Okt Nob Dis Taunan
Sukdulang taas °S (°P) −0.4
(31.3)
−2.0
(28.4)
10.1
(50.2)
18.6
(65.5)
30.3
(86.5)
36.1
(97)
37.4
(99.3)
36.0
(96.8)
27.7
(81.9)
18.0
(64.4)
3.3
(37.9)
−2.1
(28.2)
37.4
(99.3)
Balasaking taas °S (°P) −32.2
(−26)
−25.4
(−13.7)
−11.7
(10.9)
0.8
(33.4)
11.4
(52.5)
21.5
(70.7)
24.8
(76.6)
20.4
(68.7)
10.3
(50.5)
−3.8
(25.2)
−22.0
(−7.6)
−31.0
(−23.8)
−3.08
(26.45)
Arawang tamtaman °S (°P) −35.8
(−32.4)
−30.4
(−22.7)
−18.9
(−2)
−5.6
(21.9)
5.8
(42.4)
15.4
(59.7)
18.7
(65.7)
14.4
(57.9)
5.5
(41.9)
−7.5
(18.5)
−25.8
(−14.4)
−34.5
(−30.1)
−8.22
(17.2)
Balasaking baba °S (°P) −39.3
(−38.7)
−35.0
(−31)
−25.7
(−14.3)
−12.4
(9.7)
0.0
(32)
9.2
(48.6)
12.7
(54.9)
8.6
(47.5)
1.2
(34.2)
−11.2
(11.8)
−29.5
(−21.1)
−38.0
(−36.4)
−13.28
(8.1)
Sukdulang baba °S (°P) −60.9
(−77.6)
−58.0
(−72.4)
−50.0
(−58)
−40.2
(−40.4)
−23.0
(−9.4)
−5.3
(22.5)
0.0
(32)
−6.3
(20.7)
−15.4
(4.3)
−39.8
(−39.6)
−52.7
(−62.9)
−57.9
(−72.2)
−60.9
(−77.6)
Balasaking kadanligan mm (dali) 11
(0.43)
9
(0.35)
9
(0.35)
12
(0.47)
23
(0.91)
39
(1.54)
50
(1.97)
39
(1.54)
35
(1.38)
25
(0.98)
20
(0.79)
13
(0.51)
285
(11.22)
Araw ng balasaking pag-ulan 0 0 0.1 4 11 14 13 13 15 5 0.1 0 75.2
Araw ng balasaking pag-niyebe 21 18 15 8 3 0 0 0 2 20 21 20 128
Balasaking halumigmig na matungay (%) 74 75 68 58 54 55 60 66 71 77 77 75 67.5
Buwanang tamtaman ng sikat ng araw 16 95 204 267 290 317 342 252 153 83 44 5 2,068
Sanggunian #1: pogoda.ru.net[13]
Sanggunian #2: NOAA (sun only, 1961-1990)[14]

Mga sanggunian baguhin

Talababa baguhin

  1. 1.0 1.1 1.2 1.3 1.4 1.5 1.6 Registry of the Administrative-Territorial Divisions of the Sakha Republic
  2. 2.0 2.1 Энциклопедия Города России. Moscow: Большая Российская Энциклопедия. 2003. p. 71. ISBN 5-7107-7399-9.
  3. 3.0 3.1 3.2 Russian Federal State Statistics Service (2011). "Всероссийская перепись населения 2010 года. Том 1" [2010 All-Russian Population Census, vol. 1]. Всероссийская перепись населения 2010 года [2010 All-Russia Population Census] (sa Ruso). Russian Federal State Statistics Service. {{cite web}}: Invalid |ref=harv (tulong)
  4. "26. Численность постоянного населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2018 года". Nakuha noong 23 Enero 2019.
  5. 5.0 5.1 5.2 Law #173-Z #353-III
  6. Law #172-Z #351-III
  7. "Об исчислении времени". Официальный интернет-портал правовой информации (sa Ruso). 3 Hunyo 2011. Nakuha noong 19 Enero 2019.
  8. Почта России. Информационно-вычислительный центр ОАСУ РПО. (Russian Post). Поиск объектов почтовой связи (Postal Objects Search) (sa Ruso)
  9. "Vilyuisk Airport". OurAirports. Nakuha noong January 19, 2013.
  10. Russian Federal State Statistics Service (21 May 2004). "Численность населения России, субъектов Российской Федерации в составе федеральных округов, районов, городских поселений, сельских населённых пунктов – районных центров и сельских населённых пунктов с населением 3 тысячи и более человек" [Population of Russia, Its Federal Districts, Federal Subjects, Districts, Urban Localities, Rural Localities—Administrative Centers, and Rural Localities with Population of Over 3,000] (XLS). Всероссийская перепись населения 2002 года [All-Russia Population Census of 2002] (sa Ruso). {{cite web}}: Invalid |ref=harv (tulong)
  11. "Всесоюзная перепись населения 1989 г. Численность наличного населения союзных и автономных республик, автономных областей и округов, краёв, областей, районов, городских поселений и сёл-райцентров" [All Union Population Census of 1989: Present Population of Union and Autonomous Republics, Autonomous Oblasts and Okrugs, Krais, Oblasts, Districts, Urban Settlements, and Villages Serving as District Administrative Centers]. Всесоюзная перепись населения 1989 года [All-Union Population Census of 1989] (sa Ruso). Институт демографии Национального исследовательского университета: Высшая школа экономики [Institute of Demography at the National Research University: Higher School of Economics]. 1989 – sa pamamagitan ng Demoscope Weekly. {{cite web}}: Invalid |ref=harv (tulong)
  12. "Всесоюзная перепись населения 1979 г. Национальный состав населения по регионам России" [All Union Population Census of 1979. Ethnic composition of the population by regions of Russia] (XLS). Всесоюзная перепись населения 1979 года [All-Union Population Census of 1979] (sa Ruso). 1979 – sa pamamagitan ng Demoscope Weekly (website of the Institute of Demographics of the State University—Higher School of Economics.
  13. "Weather And Climate - Climate Vilyuisk" (sa Ruso). Nakuha noong January 19, 2013.
  14. "Climate Normals for Viljujsk". National Oceanic and Atmospheric Administration. Nakuha noong Enero 19, 2013.

Mga pinagkunan baguhin