Wikang Ermiteño

(Idinirekta mula sa Wikang Ermitenyo)

Ang wikang Ermiteño (Ermitaño) ay isang lipas na uri ng wika sa pulo ng Luzon sa gitna ng Maynila sa Pilipinas. Ayon sa mga matatanda na nakarinig ng wikang ito, maikli ang mga salita nito ngunit makahulugan. Sa katawagan ng wikang ito, tumutukoy ito sa mga pagbigkas ng mga salita na tila may kadalangan kung gamitin o sinasalita lamang ng iilang bilang ng mga tao. Kauri ng ermiteño ay ang mga salitang katutubo sa Pilipinas na natatangi lamang sa tiyakang uri o pangkat ng mga tao dahil sa mataas na uri ng patakaran ng paggamit nito.

Halimbawa

baguhin
En la dulzura de mi afán,
Junto contigo na un peñon
Mientras ta despierta
El buan y en
Las playas del Pasay
Se iba bajando el sol.
Yo te decía, "gusto ko"
Tu me decías, "justo na"
Y de repente
¡Ay nakú!
Ya sentí yo como si
Un asuáng ta cercá.
Que un cangrejo ya corré,
Poco a poco na tu lao.
Y de pronto ta escondé
Bajo tus faldas, ¡amoratáo!
Cosa que el diablo hacé,
Si escabeche o kalamáy,
Ese el que no ta sabé
Hasta que yo ya escuché
Fuerte-fuerte el voz: ¡Aray!

Halimbawa ito ng Ermitaño mula sa The Philippine Review noong 1917 ng Abril. Isinulat ito ni Jesús Balmori na nakasulat din ng ibang panitikan sa naturang wika. Halimbawa nito ang "Na Maldito Arena." [1][2]

Ta sumí el sol na fondo del mar, y el mar, callao el boca. Ta jugá con su mana marejadas com'un muchacha nerviosa con su mana pulseras. El viento no mas el que ta alborota, el viento y el pecho de Felisa que ta lleno de sampaguitas na fuera y lleno de suspiros na dentro...

Ayon kay Whinnom sa "Spanish contact vernaculars in the Philippine Islands" (1956), nagkaroon pa rin ng mga 12,000 tagapagsalita ng wika noong 1942. Ngunit pagkaraan ng Ikalawang Digmaang Pandaigdig, nagiba ang Maynila. Sa paglalabasan ng mga mamamayan, pinagtatantiyahang extinct ang Ermitaño.

  Ang lathalaing ito ay isang usbong. Makatutulong ka sa Wikipedia sa pagpapalawig nito.

  1. Balmori, Jesús (May 1917). "Poema ermitense: El que ta pensá ele; Quilaya bos; Por causa del sirena". The Philippine review (Revista filipina). Vol. II no. 5. p. 26.
  2. Balmori, Jesús (April 1917). "Na maldito arena (poema ermitense)". The Philippine review (Revista filipina). Vol. II no. 4. pp. 71–73.